Gerard Saucier van de universiteit van Oregon heeft veel onderzoek gedaan naar wat in zijn publicaties wordt genoemd belief-systems van mensen. Het begrip belief systems laat zich wat lastig vertalen in het Nederlands. Een belief kun je zien als een denkbeeld, overtuiging of geloofsopvatting. Een belief system is dus een systeem van denkbeelden. Belief systems (laat ik het maar even onvertaald laten) van mensen zijn belangrijk omdat ze richting geven aan het gedrag van mensen en daarmee de ontwikkeling van die mensen en aan de omstandigheden waarin zij zich verder zullen bevinden. Saucier heeft met zijn onderzoek overzicht geschapen in wat voor soorten belief systems er zijn.

Lees verder »

Via Anne Murphy Pauls mooie website vond ik dit artikel dat op research gebaseerd kleine psychologische interventies die grote en lange termijn impact hebben kunnen worden opgeschaald mits dat op een contextgerichte manier wordt gedaan.

Social-Psychological Interventions in Education: They’re Not Magic
door David S. Yeager and Gregory M. Walton

Samenvatting [vertaling CV]: Recente gerandomiseerde experimenten hebben laten zien dat ogenschijnlijk kleine sociaal-psychologische interventies in onderwijs – kleine oefeningen die gericht zijn om de gedachten, gevoelens en overtuigingen van studenten over school – kunnen leiden tot grote verbeteringen in studentprestaties en tot grote reducties in prestatiekloven zelfs maanden en jaren later. Deze interventies leren leren studenten geen vakinhoudelijke inhoud aan maar zijn in plaats daarvan gericht op de psychologie van de student, zoals hun overtuiging dat ze het potentieel hebben om hun intelligentie te verbeteren of dat ze op deze school thuis horen en er gewaardeerd worden.  Wanneer sociaal-psychologische interventies blijvende effecten hebben kan het verrassend en zelf “magisch” lijken wat kan maken dat mensen ze gaan zien als snelle oplossingen voor gecompliceerde problemen of ze gaan beschouwen als niet de moeite waard om serieus te nemen. Dit artikel raad beide reacties af. Het zet de theoretische basis van enkele prominente sociaal-psychologische interventies op een rijtje en benadrukt dat ze blijvende effecten hebben omdat ze gericht zijn op de subjectieve ervaringen van studenten op school, omdat ze overtuigende maar subtiele methoden gebruiken om psychologische ideeën over te dragen en omdat ze recursieve processen aanboren die aanwezig zijn in onderwijs omgevingen. Door psychologische interventies te zien als krachtig maar contextafhankelijke instrumenten kunnen onderwijsonderzoekers beter toegerust zijn om deze op te schalen. Dit overzichtsartikel sluit af met een discussie over de uitdagingen bij het opschalen van psychologische interventies en hoe deze uitdaging kunnen worden overwonnen.

De percepties en gedragingen van leraren kunnen veel impact hebben op de overtuigingen, motivatie, inspanningen en prestaties van leerlingen. Een manier waarop leraren hun leerlingen beïnvloeden heeft te maken met de manier waarop ze de prestaties van hun leerlingen beoordelen. Falko Rheinberg (1980) liet zien dat sommige leraren de neiging hebben om studenten met elkaar te vergelijken – dit wordt een sociale referentienormoriëntatie genoemd (sociale RNO) – terwijl andere leraren de neiging hebben om de huidige leerprestaties van leerlingen te vergelijken met hun eerdere prestaties – dit wordt een individuele referentienormoriëntatie genoemd (individuele RNO).

Lees verder »

Een universele drive van mensen is om competent te zijn om competenter te worden. Deze drive manifesteert zich in veel aspecten van het leven. Jezelf als competent zien en het hebben van de ervaring om competenter te worden, dragen in belangrijke mate bij aan menselijk welbevinden. Dit is niet alleen het geval in het begin het leven. Het blijft zo tot op hoge leeftijd. Twee factoren zijn heel behulpzaam om de voordelen van competentie en competentie-ontwikkeling te kunnen genieten. De eerste factor is de overtuiging dat je competentie kan worden ontwikkeld. Ik heb veel geschreven over het verschil tussen een fixed mindset en een groeimindset (lees dit artikel voor meer achtergrondinformatie).  Een groeimindset, geloven dat je competentie ontwikkeld kan worden via inspanning, is een voorwaarde voor blijvende groei. De tweede factor is kennis over hoe competentie efficiënt ontwikkeld kan worden. Twee dingen zijn nuttig om te weten over competentie-ontwikkeling.

Lees verder »

Gregory M. Walton, associate professor psychologie aan de Stanford University, doet onderzoek en onderwijs over wijze interventies die gericht zijn op psychologische processen die een rol spelen in individuele en grote sociale problemen. Deze wijze interventies kunnen de manier veranderen waarop mensen over zichzelf en hun situaties denken en kunnen hen helpen bloeien, zelfs gedurende lange perioden. Onlangs heeft Greg samen met Alia Crum het Handbook of Wise Interventions. How Social Psychology Can Help People Change gepubliceerd. We praten over wat deze wijze interventies zijn. Waarom het woord ‘wijs’ gebruiken om ze te beschrijven? Wat zijn enkele voorbeelden van deze interventies? Hoe kan het dat deze korte en eenvoudige interventies soms zulke langetermijnvoordelen hebben?

Lees verder »

Binnen de sociale wetenschap is een interessante, vrij nieuwe discipline in opkomst: de Cognitieve immunologie (CI). Deze wetenschapsdiscipline bestudeert het immuunsysteem van de geest dat beschermt tegen besmettelijke en gevaarlijke ideeën, net zoals het immuunsysteem van het lichaam beschermt tegen microben. Cognitieve immunologen streven naar een beter begrip van stoornissen, oorzaken van mentale immuniteit en interventies om de mentale immuniteit te verbeteren. Hieronder geef ik een beknopte beschrijving van deze discipline.

Lees verder »

Kunnen we leren van onze fouten? Om die vraag te kunnen beantwoorden, moeten we eerst definiëren wat een fout is. Onder een fout versta ik een afwijking van een gewenste situatie. Een menselijke fout is een situatie waarin het resultaat van gedrag niet voldoet aan een norm, niet leidt tot een gewenste situatie of zelfs leidt tot een ongewenste situatie. Dat fouten een rol spelen in leren wordt algemeen onderkend. Dat blijkt onder andere uit het bekende gezegde: een ezel stoot zich geen tweemaal aan dezelfde steen. Als je hebt gemerkt dat je iets hebt gedaan dat niet heeft gewerkt, weet je dat je dat beter niet nog eens op dezelfde manier kunt doen. Fouten hebben blijkbaar iets te maken met leren. Maar hoewel fouten inderdaad vaak een rol spelen bij leren is hun rol toch slechts beperkt.

Lees verder »

Ieder van ons heeft doelen. Maar het type doelen dat we hebben kan nog verschillen van persoon tot persoon en van moment tot moment. En wat voor doelen we stellen kan weer sterk uiteenlopende effecten hebben op hoe we ons voelen en op hoe we functioneren.

Lees verder »

Hieronder presenteer ik een lijst van cognitieve biases, heuristieken en effecten waar we allemaal in zekere mate behept zijn met daarbij een compacte uitleg (lees ook dit, dit en dit). Ik gebruik vooral de Engelse termen omdat deze het vaakst gebruikt worden, ook in Nederlandstalige literatuur. Het kennen van deze fouten en heuristieken kan ons helpen om onszelf en anderen beter te begrijpen, om minder slachtoffer te worden door toedoen van deze fouten en neigingen en om een realistischere kijk op de werkelijkheid te ontwikkelen (lees ook dit, dit en dit).

Lees verder »

Carol Dweck, grondlegster van de mindsettheorie, heeft een ambitieus nieuw artikel geschreven in Psychological Review. In dit artikel, waar zij enkele jaren aan heeft gewerkt, presenteert zij een nieuwe theorie die inzicht geeft in hoe persoonlijkheid zich ontwikkelt en hoe aanleg en opvoeding daarin beide een rol spelen. Het interessante van deze theorie is dat deze verbanden legt tussen al bestaande en nieuwe theorieën binnen de psychologie en tevens diverse gebieden binnen de psychologie overkoepelt. Sociaal psychologen hebben vaak het verwijt gekregen dat ze te weinig aandacht besteden aan theorievorming en hoofdzakelijk slechts fragmentarische kennis ontwikkelen. Dweck komt nu met een sterk antwoord in de vorm van een zeer brede theorie die veel psychologische verschijnselen kan verklaren. Dit soort theorievorming is niet alleen belangrijk voor wetenschappers maar ook voor iedereen die in de praktijk te maken heeft met vragen psychologie een rol speelt (en voor wie geldt dit niet?). Goede theorie kan er toe leiden dat psychologen (en andere professionals) problemen aanpakken op beter geïnformeerde, systematischere en meer geïntegreerde manieren. Hieronder leg ik eerst in grote lijnen uit wat de theorie inhoudt. Vervolgens ga ik in op enkele van de hoofdcomponenten van de theorie. 

Lees verder »

In een recente training aan leidinggevenden zei een cursist het volgende: “Ik vind die progressiegerichte technieken heel nuttig en ik geloof er ook echt in; maar hoe ga ik nou om met mijn eigen emoties? Als ik bijvoorbeeld kwaad ben, vind ik het moeilijk om die technieken toe te passen. En ook vraag ik me af: is het misschien ook niet beter om te laten merken dat ik in zo’n situatie heel emotioneel ben?”

Lees verder »

Todd Rose is de auteur van het boek Collective Illusions: Conformity, Complicity, and the Science of Why We Make Bad Decisions. In het boek schrijft hij dat we als mensen enorm gevoelig zijn voor culturele normen, dingen waar we het in groepen of samenlevingen over eens zijn. We gaan normaal gesproken mee met die normen zonder er veel over na te denken. Maar als we culturele normen niet bewust analyseren kunnen ze collectieve illusies worden.

Lees verder »

We waarderen eerlijkheid en veroordelen bedrog. Begrijpelijk, want eerlijkheid heeft veel voordelen en leugens en bedrog kunnen veel schade opleveren. Tegelijk beseffen we dat niemand altijd volledig eerlijk is. Iedereen liegt wel eens in bepaalde omstandigheden. En dan heb ik het niet eens over het verzwijgen van wat je denkt of het zeggen van iets wat waar is maar toch misleidend. Ik heb het over het bewust zeggen van dingen waarvan we weten dat ze niet waar zijn. En we doen dit allemaal van tijd tot tijd. Waarom doen we dat? En wanneer is het acceptabel om te liegen? Emma Levine en Matthew Lupoli leggen dit helder uit in een nieuw artikel.

Lees verder »

Om iets over de houdingen, overtuigingen en waarden van mensen te weten te komen worden vaak vragenlijsten afgenomen. Het afnemen van vragenlijsten lijkt wetenschappelijk helemaal verantwoord maar Richard Nisbett legt in zijn boek Mindware uit dat dergelijke zelfrapportages vaak behoorlijk vertekend zijn.

Het nastreven van je eigen geluk is iets wat velen goed en normaal vinden. In de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring staat dat iedere Amerikaan het recht heeft om zijn of haar geluk na te streven. Maar brengt het nastreven van je eigen geluk ook echt geluk? Titova & Sheldon (2021) onderzochten het en kwamen tot een verrassende ontdekking.Lees verder »