Een van de belangrijkste theoretische pijlers onder de progressiegerichte aanpak is de zelfdeterminatietheorie (ZDT). De bevindingen uit zelfdeterminatietheorie zijn praktisch goed bruikbaar in veel contexten zoals in de opvoeding, de schoolcontext, werk en leidinggeven en coachen en counseling. Veel mensen (zeker lezers van deze site) hebben al gehoord over de psychologische basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid, maar de zelfdeterminatietheorie omvat meer interessants. We merken vaak dat onze klanten en cursisten geïnteresseerd zijn om meer te leren over zelfdeterminatietheorie. Daarom geef ik hier wat meer uitleg. Daarbij baseer ik me vooral op het werk van Ed Deci en Richard Ryan en de website www.selfdeterminationtheory.org. Zelfdeterminatietheorie richt zich op 6 hoofdonderwerpen. Deze worden hieronder kort besproken.
Gerard, een Havo-docent keek de klas in van een collega, Wim, en zag tot zijn verbazing dat deze klas, die als zeer lastig bekend stond binnen de school, rustig en ontspannen aan het werk was. Hij sprak Wim tijdens de pauze met een verbaasde glimlach aan: “Hoe heb jij dat voor elkaar gekregen, man? Bij mij is het met deze klas een en al gedonder! Ik zie geen andere mogelijkheid dan om ze keihard aan te gaan pakken. De zweep erover!” Wim glimlachte en zei toen dat hij het principe van autonomie-ondersteuning toepaste in zijn klas en dat dat heel goed werkte. Hij legde uit dat het onder andere neerkwam op keuzevrijheid bieden, leerlingen heel serieus nemen en dat de aanpak niet-autoritair was. Toen hij dat hoorde zei Gerard: “Dat vind ik nogal naïef klinken van je. Als je dat doet lopen ze zo over je heen!”
In Zelfconcordantietheorie noemde ik dat Vasalampi, Salmela-Aro, & Nurmi (2009) empirische steunen vonden voor de zelfconcordantietheorie die stelt dat persoonlijke doelen hebben die gekozen zijn voor autonome redenen doelgerichte inspanning verhoogt en daardoor progressie in de richting van het doel. Progressie, op haar beurt, leidt tot een toename van subjectief welbevinden en aanpassing.” Twee recentere studies bevestigen de relatie tussen zelfconcordante doelen en progressie maar vonden dat deze relatie gemedieerd wordt door verschillende andere variabelen.
Een nieuw onderzoek laat zien dat de overtuigingen en motivatie van docenten bepalend is voor hoe zij hun leerlingen benaderen. Docenten die zelf autonoom gemotiveerd zijn zullen meer geneigd zijn om de autonomie van hun leerlingen te ondersteunen.
Bevlogenheid (of work engagement, wat ik eigenlijk een mooiere term vind) is een aantrekkelijke en nuttige gemoedstoestand die mensen kunnen hebben in hun werk (lees meer). Bevlogenheid kenmerkt zich door vitaliteit, toewijding en absorptie en heeft als voordelen dat mensen productiever, creatiever, hulpvaardiger en tevredener zijn in hun werk. Er is al redelijk veel bekend over hoe bevlogenheid tot stand komt. Zowel factoren in de situatie als in de persoon dragen er aan bij. Een persoonlijke factor die samenhangt met bevlogenheid is bijvoorbeeld de groeimindset. Nieuw onderzoek van Franziska Depenbrock (2014) laat zien dat ook mindfulness samenhangt met bevlogenheid. Dit interesseert me natuurlijk wel omdat ik recent enkele berichtjes heb geschreven over de vele voordelen van mindfulness meditatie (Flow en mindfulness, Bewijs voor de voordelen van mindfulness-meditatie en Mindfulness-meditatie en progressiegericht werken). De verwachting dat mindfulness ook een bufferende werking heeft tegen ondermijnende effecten van negatieve gevoelens en gebeurtenissen op work engagement werd niet bevestigd in dit onderzoek. Lees hieronder de samenvatting van het artikel.
Intrinsieke motivatie is een onderwerp dat veel in de belangstelling staat. Je ben intrinsiek gemotiveerd als je dingen doet die je interessant of leuk vindt. Dit zijn activiteiten die je graag doet en waar anderen je niet voor hoeven aan te moedigen. Sterker nog, je intrinsieke motivatie voor een activiteit kan zelfs verminderen als mensen je gaan belonen voor het doen van die activiteit. Wat je interessant of leuk vindt, ligt niet vast. Het kan zich voortdurend ontwikkelen. Terwijl je geïnteresseerd bezig bent met een onderwerp kom je nieuwe informatie tegen en worden nieuwe vragen opgeroepen waardoor je interesse weer vernieuwd en versterkt kan worden.
De stijl van opvoeden van ouders beïnvloedt hoe autonoom en verbonden hun kinderen zich voelen.
De zelfdeterminatietheorie laat zien dat ieder mensen gedurende zijn of haar hele leven een behoefte heeft aan autonomie, competentie en verbondenheid. Grofweg is het zo dat naarmate deze behoeften beter worden vervuld, mensen beter functioneren en zich beter en gezonder voelen. Eerder onderzoek heeft laten zien dat de mate waarin ouders in de opvoeding van hun kinderen de vervulling van deze behoeften ondersteunen samenhangt met de mate waarin kinderen, ook op latere leeftijd goed en aangepast functioneren. Een autonomie-ondersteunende stijl van leidinggeven werkt dus goed (lees meer). Omgekeerd is het ook zo, dat wanneer ouders autoritair opvoeden en een controlerende stijl gebruiken, dit de ontwikkeling van kinderen kan belemmeren. Voorbeelden van zo’n belemmerende opvoedstijl zijn: autoritair taalgebruik, nadruk op straf èn beloning, gebruik van dreigementen, weerhouden van aandacht en liefde als het kind zich niet gedraagt zoals de ouder wil en het opwekken van schuldgevoel als het kind zich slecht gedraagt in de ogen van de ouder.
Intrinsieke motivatie is de motivatie die voelen voor het doen van activiteiten die we leuk of interessant vinden. Veel onderzoek heeft laten zien dat intrinsieke motivatie bij ieder mens, ongeacht cultuur en leeftijd, aanwezig is en een belangrijke bron van volharding, groei en geluk is (lees meer hier, hier en hier). De mate waarin intrinsieke motivatie tot uiting komt, is afhankelijk van de mate waarin de psychologische basisbehoeften wordt voldaan (vooral aan autonomie en competentie maar mogelijk aan verbondenheid).
Een bekende psychologische theorie is de theory of planned behavior (TPB; Ajzen, 1991, 2012). Deze theorie helpt om menselijk gedrag te kunnen voorspellen, begrijpen en beïnvloeden. Veel onderzoek heeft de effectiviteit van interventies gebaseerd op de TPG laten zien (zie onder andere Steinmetz et al., 2016). Een beperking van TPB is echter dat deze te weinig aandacht heeft voor de doelen van individuen. Om deze beperking op te heffen en daarmee de toepasbaarheid van de TPB te verbreden integreren Ajzen & Kruglanski (2019) in een nieuw artikel de TPB met een theorie over doelen, de goal systems theory (GST). Lees verder »
Coert Visser, Annabel van der Linden en Roelien van der Woude (2014), TvOO- Tijdschrift voor Ontwikkeling in Organisaties
Samenvatting
Wanneer medewerkers meer bevlogen zijn, functioneren zij in vele opzichten beter dan hun minder bevlogen collega’s. De bevlogenheid van medewerkers kan op allerlei manieren worden bevorderd, waardoor de prestaties van zowel het individu als de organisatie verbeteren. Peter Heslin (2010) suggereerde dat het stimuleren van een groeimindset een manier kan zijn om bevlogenheid te bevorderen. Uit recent onderzoek binnen een grote financiële organisatie blijkt dat er inderdaad een samenhang bestaat tussen een groeimindset en bevlogenheid.
In een vorig bericht werden twee publicaties genoemd die laten zien dat zelfkritiek progressie belemmert. Blijkbaar werkt een dergelijk harde aanpak van jezelf niet goed. Werkt een vriendelijke ‘zelfaanpak’ beter? Nieuw onderzoek laat zien dat dit inderdaad het geval is.
Coert Visser, 2014, O&O, Tijdschrift voor Human Resource Development, (pdf)
Competentieontwikkeling is belangrijk voor individuen en organisaties. Dit artikel schetst de voordelen van interessegericht ontwikkelen, het je structureel verdiepen en bekwamen in dat wat je interesseert, zowel op de korte als de lange termijn.
Wij gebruiken cookies op onze website om u de meest relevante ervaring te bieden door uw voorkeuren en herhaalbezoeken te onthouden. Door op "Accepteren" te klikken, stemt u in met het gebruik van ALLE cookies.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
Open link ► De Amerikaanse filosoof Daniel Dennett is onlangs op 82-jarige leeftijd overleden. Dennett stond bekend om zijn unieke…