De Ontwikkeling van Wijsheid. Over de geschiedenis en wetenschap van wijsheid.

Coert Visser (2021),  Hardcover, 240 pagina’s, 9789079750115

De zoektocht naar wijsheid is bijna zo oud als de mensheid zelf. Al duizenden jaren geleden hebben filosofen, theologen en schrijvers inspirerende antwoorden geformuleerd op de vraag wat wijsheid is en hoe je het ontwikkelt en toepast. Tegelijk blijft er verwarring vanwege de grote verscheidenheid aan perspectieven op wijsheid. Sinds enkele decennia is er aandacht van wetenschappers voor het onderwerp. En dat helpt. Lees verder »

In deel 1 en deel 2 van mijn bespreking van het boek Noise: A Flaw in Human Judgment heb je kunnen lezen dat overal waar mensen oordelen vormen en beslissingen nemen, sprake is van noise, willekeurige ongewenste variatie in oordelen. Bij allerlei oordelen over en beslissingen over mensen vergroot noise de kans op foute beslissingen. De hoeveelheid noise is vaak aanzienlijk en veel groter dan we ons realiseren. De schade kan aanzienlijk zijn: denk aan fouten in personeelsselectie, foute rechterlijke beslissingen, verkeerde diagnoses of grove investeringsfouten. Het is belangrijk om maatregelen te nemen om noise te beperken. Hieronder kun je daar meer over lezen. Lees verder »

In deel 1 van mijn bespreking van het boek Noise: A Flaw in Human Judgment van Daniel Kahneman et al. heb ik uitgelegd wat noise in menselijke oordeelsvorming is. Noise is willekeurige ongewenste variatie in oordelen over mensen. Noise vindt op veel grotere plaats dan we ons realiseren en dat is een groot probleem. De legitimiteit van allerlei systemen in onze maatschappij hangt namelijk in belangrijk mate af van het draagvlak dat er in voor die systemen. Dat draagvlak hangt weer in belangrijke mate af van de mate waarin de hoeveelheid fouten die er gemaakt worden in oordelen zo gering mogelijk is. Je wilt bijvoorbeeld niet dat de rechtspraak deels het karakter heeft van een loterij: kom je bij de ene rechter dan heb je geluk – zij straft mild-, kom je bij de andere dan heb je pech – zij straft streng. Burgers, patiënten, klanten, verdachten, etc. realiseren zich niet hoezeer zij blootstaan aan noise in oordelen. Zouden ze zich dat beter realiseren dan zou de legitimiteit van allerlei maatschappelijke systemen behoorlijk kunnen afnemen. Het antwoord op dit probleem ligt niet in het verbergen van het feit dat er veel noise is maar in het verminderen van de noise. In deel 2 van mijn bespreking van het boek kun je meer lezen over dit onderwerp, onder andere over psychologische factoren die noise opwekken.Lees verder »

Er is een spraakmakend nieuw boek verschenen van drie vooraanstaande sociaal wetenschappers: Daniel Kahneman, Olivier Sibony en Cass Sunstein: Noise: A Flaw in Human Judgment. Het boek gaat over noise (ruis) in de menselijke oordeelsvorming en besluitvorming.

De auteurs leggen uit dat ruis voorkomt in alle menselijke beslissingen, dat we de hoeveelheid ruis meestal sterk onderschatten, dat ruis zeer problematisch is en dat er iets aan te doen is. Hier is deel 1 van mijn bespreking van dit boek.Lees verder »

Hoe moeten maatschappijen hun geld besteden? Ongetwijfeld is het uiterst belangrijk om te investeren in het bestrijden van menselijk lijden, zoals ziekte, honger en armoede. In hoeverre is het tevens gerechtvaardigd om veel geld te stoppen in wetenschap en technologie? Denk aan de investering die de Amerikaanse overheid in de jaren zestig deed in het mogelijk maken van maanreizen. Dit gigantisch project kostte honderden miljarden dollars (in hedendaags geld). De uitkomst van het project was niet eens zeker. Niemand kon garanderen dat het zou lukken om naar de maan te reizen. En dan nog: wat koop je ervoor om naar de maan te reizen? Hoe kunnen we ooit rechtvaardigen om veel geld te stoppen in wetenschap en technologie terwijl er nog zoveel menselijk lijden is?Lees verder »

Hier kunt u boeken van Coert Visser over progressiegericht werken bestellen. Progressiegericht werken is een verzameling van principes en praktische technieken die helpen om gewenste progressie en bereikte progressie zichtbaar te maken en om ideeën op te doen voor verdere progressie. De progressiegerichte aanpak is in belangrijke mate gebaseerd op vele inzichten uit de wetenschappelijke psychologie. Lees verder »

Progressiegericht Opvoeden, Mozaïek van mogelijkheden is het net verschenen boek van Gwenda Schlundt Bodien, medegrondlegger van de progressiegerichte aanpak. In het boek schetst zij de vele progressiegerichte principes en technieken die bruikbaar zijn in het opvoeden van kinderen. Als je als lezer als bekend bent met de progressiegerichte aanpak zul je talloze momenten van herkenning hebben bij het lezen van dit boek. Thema’s die terugkomen in het boek zijn de psychologische basisbehoeften, de groeimindset, helpen, sturen en vele andere. Lees hieronder waarom ik het boek een aanrader vind.Lees verder »

Er is een boek verschenen over progressie op de grootst denkbare tijdschaal. Het heet The Precipice (De Afgrond) en het is geschreven door de aan Oxford werkende Australische moraalfilosoof Toby Ord. Het boek stelt dat we als mensheid mogelijk pas aan ergens aan het begin van onze ontwikkeling staan. De mensheid bestaat 200.000 jaar en er zouden nog miljoenen toekomstige menselijke generaties kunnen zijn. In de tijd die we tot nu toe hebben gehad als mensheid hebben we belangrijke progressie geboekt in het verbeteren van de menselijke conditie, met name in de laatste paar honderd jaren. Als mensheid hebben we met elkaar samengewerkt over tijd en afstand. Lees verder »

De illusie van begrip is onze neiging om te overschatten hoe goed we dingen begrijpen. Deze illusie, die ook bekend staat onder de namen ‘kennisillusie’ en ‘illusie van verklarende diepte’, treedt bij ons allemaal op.

Het boek The Knowledge Illusion van cognitieve wetenschappers Steven Sloman & Philip Fernbach is geheel gewijd aan deze cognitieve bias. Hieronder leg ik uit wat deze illusie inhoudt en waarom het belangrijk is om er kennis over te hebben. Lees verder »

Het pas verschenen Handbook of Wise Interventions (Walton & Crum, Eds., 2020) biedt, via bijdragen van vooraanstaande onderzoekers, een overzicht van wijze interventies. Dit zijn korte interventies gebaseerd op sociaal-psychologisch onderzoek die leiden tot verschuivingen in de manier waarop mensen zichzelf, anderen en sociale situaties begrijpen. Deze andere manieren van denken kunnen helpen om progressie te boeken in uiteenlopende contexten. Denk hierbij aan schoolprestaties, gezondheid, welzijn en persoonlijke relaties. De effecten van  dit soort interventies kunnen soms leiden tot langdurige verbeteringen (lees waarom).Lees verder »

Je hebt het vast wel eens meegemaakt. Je bent in gesprek met iemand die hardnekkig weigert toe te geven dat hij fout zit. Je geeft goede argumenten voor jouw standpunt en legt uit waarom de zienswijze van de ander niet klopt maar die ander blijft stug vasthouden aan hoe hij het ziet. Hoe kan dit? Waarom geven mensen niet gewoon toe dat ze fout zitten?

Over die vraag gaat het boek Resistance to Belief Change van Joseph Lao en Jason Young (2019). Lees verder »

In zijn boek The Demon Haunted World uit 1996 schreef Carl Sagan het hoofdstuk The Fine Art of Baloney Detection. Een pas verschenen boek van Carl Bergstrom en Jevin West, Calling Bullshit. The Art of Scepticism in a Data-Driven World, kan als een uitbreiding en update van dat hoofdstuk worden gezien. Het boek gaat over bullshit, ofwel, beweringen die flauwekul zijn.

Bullshit is al zo oud als de mensheid en zelfs ouder. Vele andere diersoorten passen ook allerlei vormen van misleiding toe. Sommige dieren slaan alarm om te suggereren dat er een roofdier aankomt om andere dieren bij voedsel weg te lokken en het zelf te kunnen bemachtigen. Naast de mens zijn er slechts enkele diersoorten die bewust misleiden. Het bewust misleiden van anderen vergt namelijk een tamelijk complex brein.Lees verder »

Adam Rutherford, Brits geneticus en schrijver, heeft een nieuw boek: How to Argue with a Racist. Ik heb het gelezen en vind het een leerzaam, interessant en goed geschreven boek. Het komt op een goed moment omdat er nu erg veel gesproken wordt over racisme en wat hier tegen te doen valt. Vaak voeren we gesprekken over ras en racisme op basis van onze persoonlijke ervaringen, intuïties, normen en waarden en gezond verstand.

Dit boek voegt hier iets waardevols aan toe omdat het uitlegt wat de wetenschap van de genetica en de wetenschap van evolutie laten zien over rassen en veronderstelde verschillen tussen rassen. Dat maakt het boek heel interessant. Maar ik heb ook twee wat kritischere gedachten bij het boek.  Lees verder »

Don A. Moore, hoogleraar psychologie aan de University of California, heeft een boek geschreven met de titel Perfectly Confident, How to calibrate your decisions wisely. Het boek gaat over de vraag in welke mate het goed is om veel vertrouwen te hebben in je eigen kunnen en in een goede afloop van de dingen die je onderneemt. Velen denken dat een groot zelfvertrouwen kan helpen om goed te presteren en misschien wel een voorwaarde is voor goed presteren.

Maar Moore laat zien dat een groot zelfvertrouwen dat niet geworteld is de realiteit meer kwaad dan goed doet. Zelfoverschatting lijkt meer kwaad dan goed te doen vooral bij activiteiten die vragen om inspanning en competentie. Maar zelfoverschatting komt ook veel voor. Hoe kunnen we onszelf ertegen beschermen?Lees verder »

Er is een nieuw boek verschenen over de psychologie van complimenteren: Psychological perspectives on praise (Brummelman (Ed.), 2020). Complimenteren is een techniek die we vaak gebruiken en vaak met de beste bedoelingen. Maar de psychologie van complimenteren is behoorlijk complex. De effecten van complimenten zijn lang niet altijd wat we ervan verwachten. In dit boek belichten 36 onderzoekers in 16 hoofdstukken complimenten vanuit verschillende theoretische perspectieven zoals de self-enhancement theorie, de self-verification theorie, de attributietheorie, en de zelfdeterminatietheorie. Hieronder bespreek ik kort twee interessante hoofdstukken uit het boek. Lees verder »