De Consultancy-Industrie Onder de Loep: 5 Onthullende Kritiekpunten
Technologische complexiteit en economische uitdagingen zijn groeiende aspecten van onze tijd. Bedrijven en overheden zoeken steeds vaker hulp bij consultants. Deze consultants leveren strategisch advies en operationele expertise. Economen Mariana Mazzucato en Rosie Collington waarschuwen echter in hun boek “De consultancy-industrie” (Engelse titel: The Big Con). Ze signaleren de gevaren van deze groeiende afhankelijkheid. Dit artikel beschrijft enkele implicaties van hun analyse, aanvullingen uit de recensie van de Engelstalige versie van het boek, en enkele oplossingsrichtingen.
| Trainingen Progressiegericht Werken |
Kritiekpunt 1: Belangenconflicten
De consultancy-industrie krijgt vaak lof voor haar vermogen om objectief naar complexe problemen te kijken. Mazzucato en Collington benadrukken echter een kritisch aspect dat vaak over het hoofd wordt gezien: belangenconflicten. Adviesbureaus dienen volgens hen vaak tegengestelde belangen. Hun advies wordt beïnvloed door de belangen van belangrijke klanten of markten. Dit kan leiden tot een gevaarlijke situatie waarin belangrijke beslissingen worden genomen op basis van onvolledige of gekleurde informatie.
Een illustratief voorbeeld van deze kritiek wordt geleverd in hun analyse van McKinsey’s rol in de faillissementsprocedure van Puerto Rico. De auteurs laten zien hoe het advies van de consultants kan leiden tot aanzienlijke hervormingen, zoals privatisering en het afschaffen van arbeidsbescherming, zonder voldoende lokale kennis en inzicht.
Kritiekpunt 2: Misvatting van kostenbesparingen
De auteurs stellen dat er een misvatting bestaat dat consultants altijd kosten besparen. In sommige gevallen kunnen ze inefficiënties ontdekken en oplossingen voorstellen die leiden tot kostenbesparingen. Maar Mazzucato en Collington geven ook aan dat consultants hogere kosten kunnen veroorzaken, vooral bij grootschalige projecten.
Dit wordt verder onderstreept door hun analyse van het Britse Covid-contract. Consultants werden ingeschakeld voor het test- en traceerprogramma, waarbij op een gegeven moment meer dan £1m per dag werd uitgegeven aan consultants, sommigen factureerden meer dan £6,000 voor een enkele dag werk.
Kritiekpunt 3: Vermeende expertise
De derde kritiek gericht op de consultancy-industrie betreft de vermeende expertise die ze biedt. Bedrijven en overheden nemen vaak aan dat consultants superieure kennis hebben. Ze geloven dat consultants betere inzichten bieden. De auteurs waarschuwen echter dat dit niet altijd waar is. Consultants leveren niet altijd de beloofde expertise.
Het boek benadrukt de aanname dat jonge consultants van de grote bedrijven het beter weten dan werknemers op de werkvloer of medewerkers in de gezondheidszorg, terwijl ze vaak heel weinig lijken te weten.
Kritiekpunt 4: Legitimiteit van beslissingen
Het vierde argument van de auteurs richt zich op de legitimiteit die door de consultancy-industrie wordt verleend, zelfs als beslissingen niet op solide argumenten zijn gebaseerd of niet in lijn zijn met het werkelijke beleid van de organisatie. Consultants worden vaak ingehuurd door bedrijfsleiders of overheden om een schijn van autoriteit te bieden – en een handige zondebok – voor controversiële “hervormingen”.
Een voorbeeld hiervan is de situatie in Puerto Rico. Toen Puerto Rico in 2016 faillissementsprocedures begon, werd McKinsey aangenomen om een federaal aangestelde toezichtsraad te adviseren. Uiteindelijk adviseerde McKinsey over een “schema” voor de kwakkelende economie van het eiland, dat onder meer privatisering van openbare ondernemingen en het verwijderen van arbeidsbeschermingen omvatte.
Ondanks de twijfelachtige fundamenten van dergelijke beslissingen, gaf de inzet van een bekend consultancybureau een zekere legitimiteit aan het proces. Dit benadrukt hoe consultants de mogelijkheid hebben om het beeld van legitimiteit te versterken, zelfs als hun adviezen niet altijd het beste belang van de organisatie dienen. Het kan zelfs leiden tot situaties waarin belangrijke beleidsbeslissingen worden genomen op basis van het advies van consultants, ongeacht de gevolgen of inconsistenties met bestaand beleid.
Kritiekpunt 5: Uitholling van organisaties
Als laatste stellen de auteurs dat te veel afhankelijkheid van consultants schadelijk kan zijn voor organisaties. Ze beweren dat als consultants te veel verantwoordelijkheden krijgen, organisaties interne expertise kunnen verliezen en competenties kunnen kwijtraken. Dit kan leiden tot een ‘infantilisering’ van organisaties, zoals door een Conservatieve minister in 2020 werd uitgedrukt. Deze situatie wordt bijvoorbeeld weerspiegeld in de groeiende afhankelijkheid van de Britse overheid van consultancybureaus, die ervoor heeft gezorgd dat essentiële kennis en vaardigheden niet langer intern worden opgebouwd.
Dit is niet alleen nadelig op korte termijn, maar kan op de lange termijn ook leiden tot een afname van de institutionele capaciteit. De auteur schrijven: “Hoe meer overheden en bedrijven uitbesteden, hoe minder ze weten hoe ze het moeten doen.” Dit kan leiden tot een vicieuze cirkel waarin organisaties steeds meer vertrouwen op externe consultants, waardoor hun interne capaciteiten nog verder afnemen. Deze kritiek benadrukt het belang van het onderhouden van interne competenties en kennis, ondanks de mogelijke voordelen van het inschakelen van externe consultants.
Afsluiting en Aanbevelingen
Dit artikel belicht de potentiële valkuilen en risico’s van overmatige afhankelijkheid van consultants, zoals gepresenteerd door economen Mariana Mazzucato en Rosie Collington. Van belangenconflicten tot de uitholling van interne competenties en kennis, de analyse legt diepgaande zorgen bloot over de huidige trends in de consultancy-industrie.
Bedrijven en overheden moeten deze kritiekpunten zorgvuldig overwegen bij hun besluitvorming. Een evenwichtige benadering van consultancy is essentieel, waarbij de waardevolle inzichten en expertise die consultants kunnen bieden, worden benut, zonder de eigen interne capaciteiten en expertise te verwaarlozen. Het is van cruciaal belang dat organisaties investeren in het ontwikkelen en behouden van interne kennis en vaardigheden, en zorgen voor transparantie en controle in hun relaties met consultants.
Daarnaast is er een noodzaak voor verdere regulering van de consultancy-industrie om belangenconflicten te voorkomen, de kwaliteit van geleverde diensten te waarborgen, en om te zorgen voor eerlijke prijsstelling en facturering. Meer onderzoek is ook nodig om de impact en effectiviteit van consultancy op lange termijn te evalueren.
Kortom, “De Consultancy-Industrie Onder de Loep” biedt een waardevolle, kritische blik op de consultancy-industrie en roept op tot een evenwichtiger, meer doordachte benadering van consultancy, die zowel de voordelen van externe expertise als de noodzaak van interne capaciteiten erkent.
Lees ook:
2 Comments
► Interview met co-auteur Rosie Collington:
https://www.youtube.com/live/e2kwl8E_E_s?feature=share&t=1409
Open link
► De boeken “When McKinsey Comes to Town” en “The Big Con” belichten de invloed en impact van consultancybureaus zoals McKinsey & Company op de economie en de samenleving. McKinsey, een strategisch adviesbureau, heeft volgens deze boeken bijgedragen aan economische ongelijkheid en ethisch twijfelachtige praktijken.
Hoewel McKinsey jonge professionals aantrekt met beloften van waardegedreven werk en snelle ontwikkelingskansen, schilderen de boeken een ander beeld. Ze beschrijven een cultuur waarin ex-werknemers vaak terugkeren voor adviesdiensten, wat bijdraagt aan een cyclus van afhankelijkheid.
In Nederland, hebben veel voormalige consultants invloedrijke posities in politiek en bedrijfsleven. Dit netwerk van consultants blijft loyaal aan elkaar, en aan hun voormalige bedrijf, wat de terugkeer naar het adviesbureau voor consultancybehoeften bevordert. “When McKinsey Comes to Town” schetst een beeld van McKinsey als een bedrijf met wijdverspreide invloed, betrokken bij alles van de strategie van sigarettenfabrikanten tot het lobbyen bij het Ritz-Carlton in Riyad.
“The Big Con” van Mariana Mazzucato en Rosie Collington belicht een andere kant van de consultancybranche. Ze tonen aan hoe de afhankelijkheid van de staat van consultants heeft geleid tot een erosie van de staat. Ze beweren dat overheidsfuncties vaak worden uitgevoerd door jonge professionals die weliswaar overtuigende presentaties geven, maar slecht geïnformeerd zijn.
De boeken bevatten zowel kritiek op consultancybureaus als op het bredere kapitalistische systeem, en benadrukken de noodzaak om de afhankelijkheid van de overheid van deze bureaus te verminderen door het opleiden van overheidsconsultants, zoals in Duitsland wordt gedaan.