Zeg het niet zo! Bewijs dat dwingend praten weerstand opwekt

Voor het scheppen van een motiverende context op het werk of in de klas is het niet alleen belangrijk dat je bepaalde dingen wel doet (zoals het bieden van keuzes). Het is ook belangrijk dat je bepaalde dingen achterwege laat. Een nieuw onderzoeksartikel van Weinstein, Vansteenkiste & Paulmann (2020) belicht één van deze dingen die je beter achterwege kunt laten als je wilt dat mensen gemotiveerd raken: dwingend praten.

Hoe beïnvloedt onze communicatie de motivatie van onze toehoorders?

Als we willen dat mensen gemotiveerd raken, kunnen we verschillende strategieën kiezen. Eén type strategie is om zo te communiceren dat mensen een gevoel van keuzevrijheid en vrijwilligheid ervaren. Een andere strategie is om mensen onder druk te zetten door ze dwingend toe te spreken. Niet alleen de eerste strategie maar ook de tweede wordt veelvuldig toegepast in de opvoeding, in onderwijs en in werksituaties. In drie experimenten testten Weinstein et al. (2020) in hoeverre een dwingende manier van spreken weerstand opwekt. Met weerstand bedoelen we de neiging om het tegenovergestelde te gaan doen wat de spreker van je eist.

Dwingende inhoud en toon wekken weerstand op

• Hun eerste onderzoek leverde bewijs op dat sprekers die dwingende taal gebruikten, werden ervaren als meer onder druk zettend en minder ondersteunend en weerstandsreacties opwekten bij toehoorders.
• Het tweede onderzoek repliceerde dit effect en liet zien dat een dwingende stijl de belangrijkste voorspeller van weerstand was. Dit was het geval, zelfs als er rekening werd gehouden met de afgenomen warmte en de toegenomen macht die de spreker communiceerde via zijn taal.
• In het derde onderzoek werd gekeken naar de effecten van semantiek (inhoudelijke betekenis van de woorden) en prosodie (toon van de stem). Beide bleken, onafhankelijk van elkaar, dwang te communiceren en weerstand op te wekken. Wanneer beide tegelijk dwingend waren, werd in de sterkste mate weerstand opgewekt.

Discussie

Misschien vind je deze resultaten helemaal niet verrassend. Toch zie ik vaak dat ouders, docenten en leidinggevenden kiezen voor een dwingende communicatiestrategie. Blijkbaar zijn velen toch nog niet goed op de hoogte van hoe ondermijnend dit werkt voor de motivatie van hun kinderen, leerlingen of medewerkers. Misschien vraag je je af hoe dit kan. De reden is denk ik dat dwingende communicatie meestal wel heel snel een zichtbare reactie opwekt. Hoewel mensen weerstand voelen, zullen ze in eerste instantie misschien gedrag vertonen dat lijkt op medewerking. Door te schreeuwen tegen leerlingen krijgt de docent de klas misschien snel stil. Wat de docent misschien minder goed waarneemt, is dat de leerlingen weerstand voelen die hen belemmert om goed aan de slag te gaan en blijven. Hier kun je meer lezen over hoe het kan dat dwingende strategieën toch nog vrij populair zijn.