Hoe ondersteuning en hoge verwachtingen beter helpen dan psychische labels
Vorig jaar schreef ik Laten we minder snel psychische labels uitdelen over het werk van Laura Batstra. Zij is kritisch over de huidige tendens om gedrags- en ontwikkelingsuitdagingen bij kinderen en jongeren te snel te medicaliseren. In dit artikel bespreek ik de visie van Janne Hedegaard Hansen, hoofd van het Centrum voor een Beter Kinderleven in Kopenhagen.
Lees verder »Een 3×2 model van progressie: endogentiteit, doorgronding en beleefde eigen invloed
Aangezien mensen behoefte aan autonomie en competentie hebben, is het logisch dat zij graag zelf oplossingen voor hun problemen bedenken. Bij voorkeur zijn deze oplossingen ook nog eens gebaseerd op hun eigen ervaringen. Bij dit soort oplossingen kan de persoon een sterke beleving van autonomie en competentie ervaren. Toch zijn er nog andere soorten oplossingen die in bepaalde situaties bruikbaar kunnen zijn. Hieronder wordt een tweedimensionaal model beschreven, het 3×2 model van progressie, dat zes verschillende soorten oplossingen beschrijft.
Waarom zou ik geduldig moeten blijven?
Progressiegerichte professionals sluiten goed aan bij wat hun gesprekspartners zeggen voordat ze doorschakelen naar hun eigen punt of hun volgende vraag. Dit is een van de belangrijke redenen waarom progressiegerichte gesprekken vaak soepel en goed verlopen. Maar soms stellen deelnemers in trainingen de vraag: “Waarom zou ik geduldig moeten blijven? Waarom zou ik mijn ergersnis niet gewoon laten blijken? Dat doen mijn gesprekspartner zelf toch ook?”
Lees verder »Waarom simpele verklaringen tekortschieten – Hoe het PTSI-model stagnatie verklaart en progressie mogelijk maakt
We zoeken allemaal naar manieren om progressie te boeken, zowel persoonlijk als professioneel. Maar hoe begrijpen we waarom bepaalde dingen lukken en andere niet? Vaak vallen we terug op eenvoudige verklaringen. In de wandelgangen – onze ‘lekenpsychologie’ – horen we vaak dingen als: “Zij heeft gewoon talent,” of “Hij is niet gemotiveerd.” Soms wijzen we naar buiten: “De omstandigheden zaten echt tegen,” of “Met die manager is het onmogelijk.” Deze verklaringen leggen de oorzaak vaak eenzijdig bij de persoon óf bij de situatie. Hoewel ze soms een kern van waarheid bevatten, voelen ze vaak ook beperkend. Ze suggereren een vaststaand gegeven – talent heb je of heb je niet, de situatie is onveranderlijk – en bieden weinig aanknopingspunten voor groei en verbetering. Om deze beperkingen te overstijgen, verkennen we hier het PTSI-model als een genuanceerder perspectief op presteren en ontwikkelen.
Lees verder »Proactief en reflectief groeigedrag: brug tussen groeimindset en progressie
De groeimindset is een bekend concept: het geloof dat je capaciteiten kunt ontwikkelen door inspanning en leren. Het klassieke mindset-betekenissysteem laat zien dat een groeimindset samenhangt met leerdoelen, een positieve kijk op inspanning en gedrag zoals doorzetten en hulp zoeken bij tegenslag. Toch bleef het in de praktijk en in veel onderzoek vaak onduidelijk hoe een groeimindset zich precies vertaalt in concrete acties die leiden tot meetbare progressie in leren of presteren. In een nieuwe publicatie richten onderzoekers Mendoza en Yan (2025) zich op het verder specificeren, operationaliseren en valideren van de gedragsmatige kant van de groeimindset.
Lees verder »Meer duurzame inspanning leveren leidt tot meer betekenis in werk
Het gezegde “werk slimmer, niet harder” suggereert dat efficiëntie en het minimaliseren van inspanning de sleutel zijn tot succes en welzijn. Maar klopt dat wel altijd? Levert het vermijden van inspanning ons daadwerkelijk een beter gevoel op over ons werk? Recent onderzoek van Campbell et al. (2025) werpt een ander licht op de zaak en suggereert dat duurzame inspanning zelf een bron van betekenis kan zijn.
Lees verder »Geloven dat inspanning leuk is: De kracht van effort enjoyment beliefs
Veel mensen zien inspanning als iets zwaars wat we liever vermijden. Psychologische theorieën beschrijven ons vaak als wezens die streven naar efficiëntie en de voorkeur hebben om moeite te minimaliseren. Toch zoeken mensen ook vrijwillig uitdagingen op, zoals bergbeklimmen of complexe puzzels oplossen. Kan inspanning ook plezierig zijn? Dit artikel beschrijft nieuw onderzoek naar zogenaamde Effort Enjoyment Beliefs.
Lees verder »Samen verder komen: de kracht van progressiepartners
In onze trainingen progressiegericht werken merken we steeds weer hoe waardevol onderlinge samenwerking kan zijn bij het ontwikkelen en verdiepen van progressiegerichte vaardigheden. Veel deelnemers vragen zich af hoe ze na de training kunnen blijven werken aan hun verdere ontwikkeling. Voor hen die stap voor stap willen blijven groeien in progressiegericht werken, is één aanpak bijzonder effectief gebleken: het vinden en samenwerken met een progressiepartner.
Lees verder »Progressievoorspellingen: subtiel en krachtig
Wanneer mensen betekenisvolle progressie in hun leven willen bereiken, spelen hun verwachtingen over wat mogelijk is een belangrijke rol. Een effectieve techniek die hier gebruik van maakt is die van progressievoorspellingen. Deze flexibele aanpak, waarbij mensen actief voorspellen of, en in welke mate, ze progressie zullen boeken, is bruikbaar in verschillende contexten en kan goed werken.
De dynamische ontwikkeling van wijsheid: tijd en context
In een wereld die steeds complexer wordt, is wijsheid waardevol. Het helpt ons om moeilijke situaties te overzien, verschillende perspectieven te begrijpen en constructief om te gaan met meningsverschillen. Maar wat weten we eigenlijk over de ontwikkeling van wijsheid? Welke rol speelt tijd hierin? Een nieuw artikel van Grossmann et al. (2025) werpt nieuw licht op deze vragen en benadrukt het belang van dynamische modellen om wijsheid beter te begrijpen.
Lees verder »
Beste Coert, Bedankt voor je uitgebreide en verhelderende antwoord.
Geweldig artikel over ethiek! Het is belangrijk om te begrijpen wat ethisch gedrag echt betekent in de wereld van vandaag.…
Beste Marcel, Bedankt voor je reactie. Ik denk dat je gelijk hebt: iets wat te makkelijk is, kan juist minder…
Interessant artikel! Ik snap helemaal dat inspanning een taak betekenisvoller kan maken, maar ik denk dat het ook andersom kan…
Open link ► Dit artikel van Van Rooij & Daalder (2025*) laat zien dat de Nederlandse vee-industrie de wereldwijde voedselzekerheid…
Open link ► Dit artikel van Kraus et al. (2025) laat zien dat cognitieve inspanning plezierig kan worden als deze…
Open link ► Dit artikel van Kjærvik en Bushman (2024) laat zien dat activiteiten die lichamelijke opwinding verminderen effectief zijn…
Af en toe hoor ik mensen zeggen dat het krijgen van een label, zoals ADHD, oplucht: 'Aha, dat is er…
Open link ► De Verenigde Staten wordt per februari 2025 door het Polity Project, een organisatie die wereldwijd regeringen beoordeelt…
Open link ► Dit artikel van Domić et al. (2024) beschrijft een studie waarbij onderzocht werd of een veganistisch dieet…
Open link ► Dit artikel van Bostwick et al. (2025) laat zien dat motivatie gericht op groei bij leerlingen bestaat…
Open link ► Dit artikel van Kern et al. (2025) laat zien dat mensen eerder geneigd zijn om vrijwillig informatie…