De gevaren van irrationaliteit en misleiding in de politiek

door | okt 22, 2024 | Progressie | 1 reactie

De gevaren van irrationaliteit en misleiding in de politiek

In zowel het buitenland als in Nederland worden irrationaliteit en misleiding steeds vaker ingezet als politieke strategieën. Dit fenomeen, waarbij feiten ondergeschikt raken aan emoties en persoonlijke belangen, vormt een directe bedreiging voor democratische processen en de integriteit van politieke besluitvorming.

Wat bedoel ik met irrationaliteit en misleiding?

Irrationaliteit en misleiding in de politiek verwijzen naar tactieken zoals liegen, het presenteren van onlogische redeneringen, het doen van ongefundeerde uitspraken, het weigeren om toe te geven en weigeren om eerder gedane onjuiste beweringen te corrigeren. Politici die zich hieraan schuldig maken, framen hun daden als successen, ongeacht de realiteit. Door deze strategieën ondermijnen ze het publieke debat en verhinderen ze dat kiezers weloverwogen beslissingen kunnen nemen.

De voordelen voor politici

Politici die irrationele en oneerlijke tactieken hanteren, profiteren op verschillende manieren:

  1. Aandacht trekken: Schokkende en onjuiste uitspraken zorgen voor media-aandacht, waardoor deze politici constant in de schijnwerpers staan.
  2. Complexiteit vermijden: Door complexe vraagstukken te versimpelen met ongefundeerde claims, positioneren ze zichzelf als effectieve probleemoplossers.
  3. Tegenstanders ondermijnen: Ze verdraaien de waarheid en verspreiden leugens om hun rivalen in diskrediet te brengen.
  4. Afleiding creëren: Door de aandacht te vestigen op sensationele of irrelevante onderwerpen, kunnen oneerlijke politici de aandacht afleiden van belangrijke kwesties, en zo controle of verantwoordelijkheid ontlopen.
  5. Emotionele resonantie: Irrationele retoriek kan sterke emoties zoals angst of woede oproepen, wat kiezers mobiliseert.

De aantrekkingskracht voor volgers

Ook aanhangers van deze politici ervaren voordelen door irrationaliteit te omarmen:

  1. Eenvoudige antwoorden: Het biedt simpele oplossingen voor complexe problemen, wat aantrekkelijk is voor mensen die zich overweldigd voelen.
  2. Bevestiging van bestaande overtuigingen: Irrationele uitspraken versterken vaak bestaande vooroordelen en overtuigingen.
  3. Wij-zij-mentaliteit: Het creëert een gevoel van eenheid tegen een vermeende vijand of het establishment.
  4. Minder verantwoordelijkheid: Door de normen van redelijkheid te negeren, worden aanhangers minder snel ter verantwoording geroepen voor hun opvattingen.

Hoe komen ze ermee weg?

Het normaliseren van irrationele en oneerlijke tactieken wordt ondersteund door een veranderde perceptie van politiek:

  1. Normalisering van oneerlijkheid: Leugens en misleiding worden bewonderd als slimme strategieën in plaats van ethisch verwerpelijk te worden geacht.
  2. Framing door de media: Commentatoren prijzen soms de effectiviteit van onethische tactieken zonder de morele implicaties te benadrukken.
  3. Gebrek aan verantwoordelijkheid: Als er geen consequenties zijn voor irrationaliteit en misleiding, worden deze gedragingen aangemoedigd.

Een waarschuwing vanuit de VS en lessen voor Nederland

Donald Trump belichaamt deze tactieken in extreme mate, wat een directe bedreiging vormt voor democratische waarden. Zijn gedrag heeft ook in Nederland weerklank, waar vergelijkbare trends zichtbaar zijn.

Tara Vierbergen’s publicatie Welkom in het feitenvrije tijdperk, waar de onderbuik het voor het zeggen heeft en de feiten niet langer tellen laat zien hoe feiten in de Nederlandse politiek steeds meer worden verdrongen door onderbuikgevoelens. Dit patroon, dat zij treffend beschrijft als “feitenvrije politiek”, is vooral zichtbaar in de retoriek rondom migratie en de woningcrisis, waarbij groepen zoals asielzoekers worden geframed als zondebokken voor structurele problemen.

De strijd tegen moreel verval: Concrete actiepunten

Om deze ontwikkelingen tegen te gaan, kunnen burgers en organisaties verschillende concrete stappen ondernemen:

  1. Fact-checking initiatieven ondersteunen: Word lid van of doneer aan organisaties zoals Nieuwscheckers of factchecknederland.afp.com. Deel geverifieerde fact-checks actief op sociale media. Meld misleidende politieke advertenties bij toezichthouders.
  2. Actieve participatie in lokale politiek: Bezoek gemeenteraadsvergaderingen. Schrijf in voor spreekrechtmomenten. Organiseer buurtbijeenkomsten over politieke thema’s.
  3. Mediawijsheid versterken: Volg cursussen kritisch denken (bijvoorbeeld via de Volksuniversiteit). Organiseer workshops over het herkennen van nepnieuws in je omgeving. Help ouderen en jongeren met het herkennen van desinformatie.
  4. Politieke verantwoording stimuleren: Schrijf e-mails naar volksvertegenwoordigers. Organiseer petities voor meer transparantie. Steun journalistieke onderzoeksprojecten.

► Natuurlijk hoeft niet iedereen al deze dingen te doen. Het helpt al als je iets doet. Al was het alleen maar erover praten met je familie en kennissen. Je hebt meer invloed dan je denkt.

Conclusie: Spreek je uit tegen misleiding

Om de fundamenten van onze democratie te beschermen en te werken aan een rechtvaardigere samenleving, is het essentieel dat we ons uitspreken tegen irrationaliteit en misleiding in de politiek. We kunnen concrete stappen zetten om het tij te keren.

 

Lees ook:

Wat vind je van dit artikel?
  • Interessant (3)
  • Bruikbaar (0)

1 Reactie

  1. Coert Visser

    Open link
    ► Dit artikel van Schimmelpenninck (2024) laat zien dat het Nederlandse debat steeds meer wordt verstoord door tactieken die domheid in stand houden. De auteur beschrijft verschillende strategieën die het publieke debat verstoren en oppervlakkige argumentatie aanmoedigen:

    1. De zondebok – Het afwentelen van schuld of problemen op een ander, vaak een minderheidsgroep, zoals immigranten, om complexe kwesties te simplificeren en negatieve emoties te kanaliseren.
    2. De jij-bak – Het in twijfel trekken van de geloofwaardigheid van een tegenstander door hem of haar als hypocriet neer te zetten, zonder daadwerkelijk in te gaan op de inhoud van hun argumenten.
    3. De valse balans – Het creëren van een schijnbare gelijkwaardigheid tussen twee standpunten, zelfs wanneer één van de standpunten op onwaarheden of extreme ideeën is gebaseerd, om zo de discussie te vervormen.
    4. Het had waar kunnen zijn – Het verspreiden van halve waarheden of vermoedens die inspelen op onderbuikgevoelens, zelfs als deze achteraf niet blijken te kloppen, zonder terug te komen op de onjuiste bewering.
    5. Bullshitten – Een glibberige verdraaiing van de waarheid waarbij feitelijke onderbouwing ontbreekt en waar doelpalen continu verzet worden zodra feiten of argumenten de oorspronkelijke bewering ondermijnen.

    Schimmelpenninck benadrukt het belang van het herkennen en bestrijden van deze tactieken om de kwaliteit van het publieke debat te waarborgen.

    Antwoord

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

 

Voeg je bij 524 andere abonnees
 

► UPDATES & REACTIES

  1. Coert Visser
  2. Coert Visser
  3. Coert Visser
  4. Coert Visser
  5. Coert Visser
  6. Coert Visser
  7. Coert Visser

    Open link ► Dit artikel van Kim, Setiawan, Wilkens, Le Marchand en Park (2023) laat zien dat een dieet dat…

  8. Coert Visser
  9. Coert Visser
  10. Coert Visser
  11. Coert Visser