Een tijdje geleden schreef ik over cognitieve immunologie, de wetenschapsdiscipline die het immuunsysteem van de geest bestudeert dat beschermt tegen besmettelijke en gevaarlijke ideeën. Nu is er een toegankelijk Nederlandstalig boek verschenen door een van de leidende onderzoekers op dit gebied. Het boek heet Immuun voor nepnieuws, de auteur is Hoogleraar psychologie aan Cambridge, Sander van der Linden.

Een centraal begrip in de visie van Van der Linden is prebunking, wat te vergelijken is het vaccineren van mensen tegen een virus, in dit geval een ideeënvirus. Prebunking, de techniek om mensen preventief immuun te maken voor desinformatie, is een veelbelovende aanpak in de strijd tegen nepnieuws. Door mensen vooraf een verdunde dosis desinformatie te geven, samen met middelen om die te ontzenuwen, wordt voorkomen dat de misleidende informatie in het brein wordt ‘gecodeerd’. Prebunking is niet de enige oplossing. Maar het kan fungeren als een goede eerste verdedigingslinie tegen manipulatie en kan het mensen aanmoedigen om meer bronnenonderzoek en verificatie te doen bij complottheorieën.

Over het boek (flaptekst)

Iedereen is vatbaar voor fake news. Hoe komt het dat mensen in nepnieuws geloven? De Nederlandse wetenschapper Sander van der Linden laat ons kennismaken met dit wonderlijke fenomeen en benadert het waarheidsprobleem als een virus. In Immuun voor nepnieuws kaart Sander van der Linden dit wereldwijde probleem aan en biedt hij tegelijkertijd een oplossing. Waarom zijn we zo vatbaar voor nepnieuws? Hoe en waarom verspreidt het zich? En wat kunnen we doen om fake news te bestrijden? Het resultaat is een fundamenteel en toegankelijk werk over hoe onze hersenen worstelen met het onderscheiden van feit en fictie, en hoe we dit kunnen en moeten voorkomen.

Hier kun je een fragment lezen.

Anderen over het boek

• ‘Een handzame lijst van elf “antigenen” om de verspreiding van misinformatie te voorkomen.’ NRC (lees hier het artikel)
• ‘Een geweldig boek over hoe we vallen voor misinformatie en hoe we er immuniteit tegen kunnen opbouwen.’ De Morgen
• ‘Sander van der Linden is een van ’s werelds toonaangevende experts in het bestrijden van nepnieuws en Immuun voor nepnieuws is het ultieme handboek voor het navigeren door en terugvechten tegen de tsunami die ons dreigt te overspoelen in bullshit.’ Jay van Bavel, auteur van The Power of Us

Over de auteur

Sander van der Linden is hoogleraar Sociale Psychologie en directeur van het Cambridge Social Decision-Making Lab aan de Universiteit van Cambridge. Zijn onderzoeken stonden onder andere in Nature en Science. Hij werkte samen met de premier van het Verenigd Koninkrijk en belangrijke technologiebedrijven zoals WhatsApp, Facebook en Google.