© 2011, Coert Visser

Wetenschap kan worden gedefinieerd als de systematische onderneming van het bouwen en organiseren van kennis in de vorm van toetsbare verklaringen en voorspelling over de wereld. Wetenschap is een van de grootste uitvindingen van de mensheid die het vermogen heeft om ons leven en onze samenleving te verbeteren.

De kern van het wetenschappelijke proces bestaat uit het doen van observaties, het lezen van wetenschappelijke literatuur, het formuleren van vragen, het toetsen van ideeën via systematisch onderzoek en het delen van bevindingen. Het systeem van wetenschap bevat principes en regels die helpen om wetenschap zelfcorrigerend en cumulatief te maken. Wetenschappers dienen niet alleen hun bevindingen via publicaties met elkaar te delen maar ook beschrijvingen van hun methodes zodat replicatie van hun onderzoek door andere wetenschappers mogelijk wordt. Een proces van collegiale toetsing, peer review genaamd, functioneert als een filter om ervoor te zorgen dat alleen onderzoek dat voldoet aan wetenschappelijke eisen in wetenschappelijke tijdschriften verschijnt. Replicatiestudies maken het mogelijk om bevindingen te toetsen via dezelfde methodes maar met andere proefpersonen en onderzoekers.

Lees verder »

Hieronder presenteer ik een lijst van cognitieve biases, heuristieken en effecten waar we allemaal in zekere mate behept zijn met daarbij een compacte uitleg (lees ook dit, dit en dit). Ik gebruik vooral de Engelse termen omdat deze het vaakst gebruikt worden, ook in Nederlandstalige literatuur. Het kennen van deze fouten en heuristieken kan ons helpen om onszelf en anderen beter te begrijpen, om minder slachtoffer te worden door toedoen van deze fouten en neigingen en om een realistischere kijk op de werkelijkheid te ontwikkelen (lees ook dit, dit en dit).

Lees verder »

Het begrip signature strengths, ofwel karaktersterktes, werd gelanceerd door twee vooraanstaande figuren binnen de positieve psychologie, Peterson & Seligman (2004). Deze twee auteurs, exponenten van de zogenaamde strengths movement, stelden dat het identificeren en gebruiken van je kenmerkende sterktes een (of zelfs ‘de’) belangrijke basis voor menselijk floreren is. De auteurs ontwikkelden een vragenlijst, de VIA Inventory of Strengths (VIA-IS) die populair is bij veel coaches en loopbaanadviseurs en waarmee de kenmerkende karaktersterktes van mensen zouden kunnen worden geïdentificeerd. De populariteit van deze vragenlijst is groot. Maar de wetenschappelijke onderbouwing ervan en de onderbouwing van de uitgangspunten die ten grondslag liggen aan de sterktebenadering binnen de positieve psychologie zijn minder groot. Er is nu een artikel verschenen van Schutte & Malouff (2018) waarin zij een meta-analyse beschrijven naar de effecten van interventies gericht op signature strengths. Hoe overtuigend laat dit artikel de onderbouwing van de signature strengths benadering zien?

Lees verder »

Judith Glück is hoogleraar ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit van Klagenfurt in Oostenrijk. Ze is één van de toonaangevende wetenschappers in het opkomende gebied van wijsheidswetenschap. Ze begon dit onderwerp ruim 20 jaar geleden te bestuderen, waar ze werkte met de pionier van de wijsheidswetenschap Paul Baltes aan het Max Planck Instituut in Berlijn. Haar onderzoek heeft zich gericht op hoe leken tegen wijsheid aankijken, hoe wijsheid zich ontwikkelt, hoe deze kan worden gemeten, op situationele determinanten van wijsheid en op de relatie tussen wijsheid en waarden en intuïties. Samen met haar collega Susan Bluck introduceerde ze het MORE Life-ervaringsmodel van wijsheid. In dit interview vraag ik naar een verscheidenheid aan onderwerpen, zoals wat wijsheidswetenschap is, wat wijsheid zelf is, waarom wijsheid nu misschien meer dan ooit nodig is in de wereld, en hoe wijsheidswetenschap kan bijdragen aan vooruitgang in de wereld.

Lees verder »

Kort geleden verscheen een artikel waarin twee meta-analyses beschreven werden over de effecten van mindsets en mindsetinterventies (Sisk et al., 2018). De auteurs concluderen dat de resultaten in beide analyses zwak waren en dat het onderwijs haar tijd en geld beter aan andere zaken kan besteden dan aan mindset-interventies. Wel brengen ze de nuancering aan dat hun onderzoek suggereert dat mindset-interventies wel de moeite waard lijken voor speciale risicogroepen. Ik nam contact op met Carol Dweck (Stanford University) en David Yeager (University of Texas) over het Sisk et al. artikel en door mijn contact met hen realiseerde ik me dat er nogal wat op het artikel af te dingen valt. Niet alleen op hun gevonden resultaten, maar, belangrijker nog, ook op hun interpretatie van die resultaten. Lees hieronder waarom zelfs uit het problematische artikel van Sisk et al., blijkt dat mindset-interventies wel degelijk interessant en belangrijk zijn.Lees verder »

Een onderzoek (Vermote et al., 2020) bekijkt de hoe de motivatie en mindset van leraren in het hoger onderwijs (N=357) samenhangt met hun stijlen van lesgeven. Dit onderzoek is onder andere interessant om de volgende redenen: (1) Het onderzoekt het circumplexmodel van motivatiestijlen. Aelterman et al. (2019) onderzochten en bevestigden de circulaire structuur al eerder op middelbare scholen. Het huidige onderzoek doet dat in het hoger onderwijs, (2) Het bekijkt de afzonderlijke relatie tussen motivatie en mindset aan de ene kant en manier van lesgeven aan de andere kant. Voorspelt de motivatie van leraren hun stijl van lesgeven? Voorspelt de mindset van leraren hun stijl van lesgeven? Lees antwoorden op deze vragen hieronder.

Lees verder »

Velen die werken in het onderwijs zijn al doordrongen van het belang en de kracht van intrinsieke motivatie voor leren. In een interessant nieuw artikel gaan Vansteenkiste et al. (2018) in op een vaak onderschat aspect van motivatie in het onderwijs dat even belangrijk is: internalisatie. Hieronder leg ik aan de hand van hun artikel uit wat internalisatie is en waarom het zo belangrijk is. Ook ga ik in op twee belangrijke principes voor het bevorderen van het proces van internalisatie: autonomie-ondersteuning en het geven van rationales. 

Lees verder »

Er zijn twee nieuwe publicaties over de effecten van groeimindsetinterventies. De twee artikelen analyseren via meta-analyses dezelfde onderzoeksliteratuur maar trekken totaal verschillende conclusies. Macnamara & Burgoyne (2022) stellen dat groeimindsetinterventies nauwelijks werken; Burnette et al. (2022) vonden positieve effecten op academische resultaten, geestelijke gezondheid en sociaal functioneren. Hoe dit kan? Er is een eenvoudige en belangrijke verklaring die wordt beschreven in een artikel van Tipton et al (2022).

Lees verder »

We leven in een tijd van grote veranderingen in onze samenlevingen. Organisaties moeten blijven innoveren om succesvol te zijn in een veranderende maatschappij, wat vereist dat leiders en managers zorgen voor een cultuur die creativiteit en innovatie bevordert en blijven zoeken naar nieuwe manieren om te innoveren en te groeien. Is innovatie in jouw organisatie ook van belang dan kan het nuttig zijn om kennis te nemen van de wreedheidsprikkel.

Lees verder »

Gisteravond besteedde het TV-programma EenVandaag aandacht aan reablement, een werkwijze die kan helpen de ouderenzorg te verbeteren. De ouderenzorg in Nederland staat onder druk. Het aantal ouderen dat acute zorg nodig heeft, neemt snel toe. Het kabinetsbeleid is momenteel dat er geen bedden bijkomen in verpleeghuizen voor ouderen en dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig dienen te blijven en zoveel mogelijk thuis worden verpleegd. Er zijn wachtlijsten in verpleeghuizen, en veel medewerkers in de zorg zijn zwaar belast. Veel mantelzorgers hebben de handen vol aan het begeleiden van en zorgen voor ouderen.

Lees verder »

Soms vragen mensen mij waarom ik veganist ben. In onze gesprekken kunnen ze zorgen en tegenargumenten naar voren brengen. Naar mijn idee zijn deze meestal gebaseerd op misverstanden. In dit artikel bespreek ik eerst mijn redenen voor veganisme. Vervolgens beschrijf ik enkele veelvoorkomende misvattingen.Lees verder »

In hun boek The Progress Principle, doen Teresa Amabile en Steven Kramer verslag van hun meerjaren-onderzoek naar de relaties tussen gebeurtenissen op het werk en de werkbeleving en het functioneren van medewerkers. Kort gezegd is de conclusie die zij trekken dat progressie in betekenisvol werk de krachtigste motivator is die mensen in werk mee kunnen maken. Ook laat hun onderzoek zien dat terugslag in betekenisvol werk een sterk motiverend effect heeft – en dat dit effect zelfs nog sterker is dan bij het ervaren van progressie. Een misschien verrassende bevinding was dat zelfs veel kleine, schijnbaar onbelangrijke, gebeurtenissen een sterk motiverend effect op de motivatie van medewerkers hadden (lees ook Amabile & Kramer, 2011). Deze kennis kan eenvoudig worden vertaald in enkele praktische suggesties:

Lees verder »

Ik maakte kennis met Sean Carroll, een theoretisch natuurkundige op Caltech, via verschillende interessante YouTube video’s over onderwerpen zoals het niet bestaan van een leven na de dood, theïsme versus naturalisme, de pijl van de tijd en de relatie tussen de natuurwetten en de betekenis van het leven. In een uitwerking van dat laatste thema heeft hij nu een extreem ambitieus nieuw boek geschreven met als titel The Big Picture, On the Origins of Life, Meaning, and The Universe itself waarin hij, zoals de titel al suggereert, een visie presenteert op alles en probeert te komen tot een integratie van wat wetenschappers hebben ontdekt over kosmologie en deeltjesfysica en een visie op betekenis van leven en moraliteit.

Lees verder »

De Canadese onderzoekers Marlee Mercer en Duygu Biricik Gulseren onderzochten de potentieel schadelijke gevolgen van negatieve feedback gericht op bachelorstudenten (Mercer & Gulseren, 2023). Prestatiefeedback is essentieel in het hoger onderwijs, met name om studenten te ondersteunen in hun leerproces. Ook het geven van negatieve feedback kan nodig en nuttig zijn. Negatieve feedback kan echter onbedoeld schadelijk zijn, zeker wanneer het algemener is dan constructieve kritiek en het zich niet richt op specifieke gedragingen.

Lees verder »

Een artikel van Don Moore & Max Bazerman (2022) behandelt overmoed bij leiders. Een zelfverzekerde houding is belangrijk voor leiders maar zelfverzekerdheid kan bij leiders ook finaal uit de bocht vliegen met desastreuze gevolgen. Hieronder beschrijf ik waar het artikel over gaat en voeg ik enkele eigen commentaren en voorbeelden toe.

Lees verder »