De illusie van begrip is onze neiging om te overschatten hoe goed we dingen begrijpen. Deze illusie, die ook bekend staat onder de namen ‘kennisillusie’ en ‘illusie van verklarende diepte’, treedt bij ons allemaal op.

Het boek The Knowledge Illusion van cognitieve wetenschappers Steven Sloman & Philip Fernbach is geheel gewijd aan deze cognitieve bias. Hieronder leg ik uit wat deze illusie inhoudt en waarom het belangrijk is om er kennis over te hebben.

Lees verder »

Dit fragment is overgenomen uit het boek De Ontwikkeling van Wijsheid.

Gedurende het overgrote deel van de menselijke geschiedenis was progressie over generaties heen niet of nauwelijks aanwezig. Vele duizenden generaties lang was het niet zo dat opeenvolgende generaties steeds iets gezonder en welvarender werden. In sommige periodes ging het wat beter, in andere periodes wat slechter, vaak veel slechter. Een eerste grote doorbraak vond zo’n 12.000 jaar geleden plaats: de landbouwrevolutie. Deze vormde de basis voor de eerste menselijke nederzettingen en staten. Pas veel later, vanaf halverwege de 16e eeuw, vond in Europa een volgende doorbraak plaats: de wetenschappelijke revolutie. In deze periode vond een enorme verschuiving plaats in het denken over onszelf, de wereld en onze plek daarin en over wat we weten over hoe we dingen te weten kunnen komen.

Lees verder »

Hoe hangt bescheiden leiderschap samen met het vertrouwen functioneren van medewerkers? Een onderzoek van Cho et al (2020) geeft hier inzicht in. Lees verder »

Exacte vakken hebben de naam de moeilijkste te zijn en dat is begrijpelijk. Maar psychologie is in bepaalde opzichten misschien wel moeilijker. 

Onderpresteren op school is een hardnekkig probleem. Welke rol spelen de overtuigingen van leerlingen over de ontwikkelbaarheid van hun eigen capaciteiten hierin? En zijn deze overtuigingen te beïnvloeden? En welke rol kunnen leraren hierin spelen? Nieuw onderzoek geeft antwoorden.

Lees verder »

Is het opwekken van een groeimindset bij leerlingen voldoende om hen de voordelen van groeimindsets te laten ervaren? Of is de mindset van de docent ook belangrijk? Een nieuw onderzoek werpt licht op deze kwestie.

Lees verder »

De groeimindset is de overtuiging dat persoonlijke kenmerken zoals intellectuele capaciteiten kunnen worden ontwikkeld. David Yeager en Carol Dweck hebben een artikel geschreven waarin ze ingaan op vier kritische vragen over de groeimindset:

1. Voorspelt een groeimindset de resultaten van studenten?
2. Werken groeimindset-interventies en werken ze betrouwbaar?
3. Zijn de effectgroottes betekenisvol genoeg om aandacht te verdienen?
4. Kunnen leraren met succes een groeimindset aangeleerd krijgen en bijbrengen aan hun leerlingen?

Hieronder vat ik het artikel samen waarbij ik niet in op alle finesses en argumenten in het originele artikel inga. Zie mijn samenvatting als een inleiding op het artikel en lees vooral het artikel zelf om de details achter de argumenten en conclusies van de auteurs te ontdekken.

Lees verder »

In het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Nature is een belangrijke publicatie verschenen over grootschalig onderzoek naar de effecten van een kortdurende mindsetinterventie (Yeager et al., 2019). Dit onderzoek heet de National Study of Learning Mindsets (NSLM). Aan het onderzoek werkte een team van onderwijskundigen, psychologen, sociologen, economen en statistici mee (lees meer). Het doel van de studie was om uit te vinden voor welke leerlingen en onder welke omstandigheden een zorgvuldige geconstrueerde groeimindsetinterventie nuttig is. Deze groeimindsetinterventie bestond een online interventie die nog geen uur duurde (lees meer). De boodschap van de interventie aan de leerlingen was dat intellectuele capaciteiten kunnen worden ontwikkeld. De interventie werd afgenomen bij een nationaal representatieve steekproef van 76 middelbare scholen. Aan het onderzoek deden meer dan 12000 eersteklassers mee. Lees verder »

In veel gesprekken en publicaties over mindset wordt vooral gesproken over de ontwikkelbaarheid van intellectuele capaciteiten. Het gaat dan om vragen als: kan iedereen intelligenter worden en kan iedereen beter worden in wiskunde? Dat is begrijpelijk omdat de meerheid van de onderzoeken die gedaan zijn naar mindset te maken hebben met de effecten van mindsets in relatie tot intellectuele capaciteiten. Maar de theorie van mindset is veel breder relevant. Hier zijn enkele voorbeelden (het is geen uitputtend overzicht) van hoe mindsets in diverse contexten relevant zijn.

In het nieuwe boek van Steven Pinker, Enlightenment Now, kwam ik een nieuw woord tegen: progressiefobie. Het boek is een vurig pleidooi voor vier centrale ideeën uit de Verlichting: rede, wetenschap, humanisme en progressie. Pinker stelt dat de combinatie van deze ideeën zegt dat de mensheid door een groter begrip van de werkelijkheid, via wetenschap, en door een groeiende cirkel van sympathie, veroorzaakt door kosmopolitisme en rede, intellectuele en morele progressie kan boeken. Het doel van de verlichtingdenkers was niet zozeer om de menselijk natuur te verbeteren maar om instituties te bouwen die ervoor zouden zorgen dat het beste in mensen naar boven zou komen.

Lees verder »

Wat is de rol van ethiek in leiderschap? Lee et al. (2019) deden twee onderzoeken (N= 92 en N=195) in Zuid Korea naar hoe ethisch leiderschap samenhangt met functioneren van werknemers en hoe het verschilt van enkele andere leiderschapsconcepten.

Lees verder »

De Ontwikkeling van Wijsheid. Over de geschiedenis en wetenschap van wijsheid.

Coert Visser (2021),  Hardcover, 240 pagina’s, 9789079750115

De zoektocht naar wijsheid is bijna zo oud als de mensheid zelf. Al duizenden jaren geleden hebben filosofen, theologen en schrijvers inspirerende antwoorden geformuleerd op de vraag wat wijsheid is en hoe je het ontwikkelt en toepast. Tegelijk blijft er verwarring vanwege de grote verscheidenheid aan perspectieven op wijsheid. Sinds enkele decennia is er aandacht van wetenschappers voor het onderwerp. En dat helpt. Lees verder »

Norman Doidge publiceerde in 2007 de beststeller The Brain that changes itself. Met dit boek maakte hij bij het grote publiek het onderwerp neuroplasticiteit bekend. Neuroplasticiteit is het vermogen van de hersenen om zich te blijven ontwikkelen en reorganiseren. We hebben dat vermogen van wieg tot graf. In dat interessante boek beschreef Doidge het werk van verschillende pioniers in het vakgebied zoals Michael Merzenich, Paul Bach-y-Rita en Barbara Arrowsmith Young. Nu is er de opvolger van dat boek met de titel: The brain’s way of healing.

Lees verder »

CEO’s benadrukken regelmatig het belang van het behalen van winst, aandeelhouderswaarde, marktaandeel en andere resultaten. Wu en Shen (2024) hebben een studie uitgevoerd om de schadelijke invloed van de bottom-line mentaliteit (BLM) van leidinggevenden op de creativiteit van werknemers in kaart te brengen.Lees verder »

In dit artikel haalde ik Charles Darwin aan die ooit de uitspraak deed: “Onwetendheid wekt vaker vertrouwen dan kennis.” Ik onderschreef dat artikel en droeg als verklaring het Dunning-Kruger effect aan. De verklaring, in het kort is, dat je competentie nodig hebt om je eigen competentie relatief betrouwbaar in te kunnen schatten. Iemand met een lage competentie op een bepaald gebied heeft niet door hoe laag zijn of haar competentie is. In een ander artikel beschreef ik dat onwetendheid zelfs heel goed samen kan gaan met arrogantie terwijl veel deskundigheid goed gepaard kan gaan met bescheidenheid. Het Dunning-Kruger effect is natuurlijk niet alleen van toepassing op anderen maar ook op onszelf. David Dunning (foto), één van de naamgevers van het effect. zei het volgende:

Lees verder »