Progressiegerichte coachingstrajecten duren vaak niet zo lang. Vaak volstaat een beperkt aantal sessies om cliënten te helpen. Soms is zelfs één sessie voldoende om de cliënt voldoende ideeën voor stapjes vooruit te helpen vinden. Er zijn echter verschillende redenen waarom herhaalde coachingssessies nuttig kunnen zijn.

Lees verder »

Hieronder presenteer ik een lijst van cognitieve biases, heuristieken en effecten waar we allemaal in zekere mate behept zijn met daarbij een compacte uitleg (lees ook dit, dit en dit). Ik gebruik vooral de Engelse termen omdat deze het vaakst gebruikt worden, ook in Nederlandstalige literatuur. Het kennen van deze fouten en heuristieken kan ons helpen om onszelf en anderen beter te begrijpen, om minder slachtoffer te worden door toedoen van deze fouten en neigingen en om een realistischere kijk op de werkelijkheid te ontwikkelen (lees ook dit, dit en dit).

Lees verder »

Kunnen we leren van onze fouten? Om die vraag te kunnen beantwoorden, moeten we eerst definiëren wat een fout is. Onder een fout versta ik een afwijking van een gewenste situatie. Een menselijke fout is een situatie waarin het resultaat van gedrag niet voldoet aan een norm, niet leidt tot een gewenste situatie of zelfs leidt tot een ongewenste situatie. Dat fouten een rol spelen in leren wordt algemeen onderkend. Dat blijkt onder andere uit het bekende gezegde: een ezel stoot zich geen tweemaal aan dezelfde steen. Als je hebt gemerkt dat je iets hebt gedaan dat niet heeft gewerkt, weet je dat je dat beter niet nog eens op dezelfde manier kunt doen. Fouten hebben blijkbaar iets te maken met leren. Maar hoewel fouten inderdaad vaak een rol spelen bij leren is hun rol toch slechts beperkt.

Lees verder »

Zelf-uitleg is een leerstrategie waarbij de lerende persoon conclusies trekt over causale of conceptuele relaties binnen de lesstof wat leidt tot beter begrip. Door zelf-uitleg kan de lesstof door door leerders in verband worden gebracht met eerdere kennis die zij al hebben opgedaan en wordt de lesstof betekenisvol voor hen. Verschillende eerdere onderzoeken laten zien dat zelf-uitleg een effectieve leerstrategie is.

Lees verder »

De replicatiecrisis binnen de psychologie heeft laten zien dat vrij veel onderzoeksresultaten uit het verleden niet vertrouwd kunnen worden. Sommige cynici zien hierin een reden om de hele psychologie af te schrijven en niet serieus meer te nemen. Dit vind ik een onlogische en onverstandige reactie. De replicatiecrisis komt voort uit een tekortschieten aan methodische en statistische kwaliteit van onderzoeken en een te geringe aandacht voor replicatiestudies en negatieve resultaten. De oplossing kan niet zijn om het hele idee van wetenschappelijkheid in de psychologie los te laten. Niet wetenschappelijke beweringen over psychologie zijn nog veel zwakker in methodische zin en daarmee nog minder betrouwbaar. Nee, de oplossingsrichting ligt in het methodisch versterken van wetenschappelijk psychologisch onderzoek (lees hier een voorbeeld van hoe Carol Dweck deze handschoen zeer serieus oppakt). De huidige situatie brengt met zich mee dat er, als het ware, een nieuwe inventaris moet worden opgebouwd van psychologische kennis. We kunnen er niet meer vanuit gaan dat onderzoeksresultaten uit het verleden automatische vertrouwd kunnen worden. Ieder onderwerp binnen de psychologie moet kritisch onder de loep genomen worden.

Lees verder »

De wat-nog-meer-vraag is een type vraag waarbij je je gesprekspartner uitnodigt om meer uitleg of voorbeelden te geven. Veel mensen gebruiken dit soort vragen nog niet zoveel terwijl ze meerdere voordelen kunnen hebben. Ze hebben zowel voordelen voor de degene die ze stelt als voor degene aan wie ze gesteld worden. Ze kunnen in veel soorten gespreks- en overlegsituaties goed van pas komen. Lees hier hoe je deze vragen kunt inzetten om je gesprekken meer te laten opleveren.

Lees verder »

Als mensen denken we niet alleen na over wat er hier en nu gebeurt in ons leven. We hebben ook het vermogen om na te denken over het verleden en de toekomst. Hoe we nadenken over de gebeurtenissen in ons leven heeft veel op hoe we ons voelen. Onderzoek heeft laten zien dat zelfdistantiëring kan helpen bij het nadenken over eerdere negatieve gebeurtenissen in ons leven. Recent onderzoek bekeek het effect van zelfdistantiëring bij het denken over een gevreesde toekomst.

Lees verder »

Eerder onderzoek liet al zien dat het ego depletion model van wilskracht te simpel is. Nu is er onderzoek dat het hele bestaan van ego depletion in twijfel trekt.

Een populair begrip in de moderne psychologie is het begrip ego depletion ofwel ego-uitputting (zie onder andere Baumeister & Tierney, 2012). Kort gezegd gaat het ego-depletion model er van uit dat zelfbeheersing of wilskracht afhangt van een beperkte voorraad mentale energie. Wanneer je je lang probeert te concentreren of beheersen dan verbruik je, volgens Baumeister, die energie en begint de voorraad langzaam maar zeker op te raken. Hoe meer die energie opraakt hoe moeilijker het dan wordt om je te blijven beheersen. Dit ego depletion effect zou ook algemeen zijn. Elke taak die zelfbeheersing vergt put je energievoorraad uit en wanneer je energievoorraad uitgeput raakt wordt het moeilijker om je te concentreren of beheersen voor welke taak dan ook. Volgens de ego-depletie onderzoekers moet je zorgen dat je energie-voorraad weer wordt aangevuld, bijvoorbeeld door te rusten en te eten.

Sinds het begin van de jaren ’80 hebben psychologen veel onderzoek gedaan naar geluk. Vaak wordt in deze onderzoeken overigens niet de term geluk gebruikt maar subjectief welzijn. Ik herinner me dat ik ergens las dat Ed Diener, een pionier in dit veld, had gezegd dat hij deze term gekozen had omdat hij wetenschappelijker klonk dan de term ‘geluk’.

De positieve psychologie, die ontstond rond het jaar 2000, heeft veel nadruk gelegd op het belang van geluk en het onderzoeken welke factoren geluk bevorderen. In de jaren die volgden zijn veel boeken en artikelen verschenen over geluk. In die publicaties werden vaak factoren genoemd die bij zouden dragen aan geluk zoals: (1) het tonen van dankbaarheid, (2) het cultiveren van optimisme, (3) het bouwen en onderhouden van sociale relaties, (4) het ontwikkelen van vergevingsgezindheid, (5) het zoeken van flow-ervaringen, het volgen van lange-termijn doelen, (6) het beoefenen van religieuze en spirituele activiteiten en (7) het beoefenen van meditatie (NB, deze lijst is niet uitputtend).

Lees verder »

Gisteren, tijdens onze tweedaagse opfristraining progressiegericht werken, werden er door een deelnemer, Sandra, twee interessante dingen genoemd die ik hier graag even wil delen.Lees verder »

Ik interviewde de Canadese psycholoog Keith Stanovich twee keer (hier en hier). Hij heeft veel baanbrekend werk gedaan op het gebied van rationaliteit en de psychologie van lezen. In zijn nieuwe boek The Bias That Divides Us: The Science and Politics of Myside Thinking stelt hij dat we niet in een post-truth-samenleving leven. Hij stelt dat we eerder in een myside-samenleving leven.

Lees verder »

Populisme is terug en democratieën staan onder druk. Helaas slagen populisten er wereldwijd in macht te verkrijgen en deze uit te breiden. Hoe doen ze dat? Ogenschijnlijk zijn dit soort populisten nogal eens clowneske en lachwekkende figuren. Poetin laat zich fotograferen terwijl hij met ontbloot lichaam paardrijdt. Thierry Baudet doet allerlei clowneske dingen: komt verkleed als militair in de tweede kamer, laat zich naakt in de branding fotograferen en liggend op een vleugel. Ook andere autocraten zoals Trump, Hitler en Mussolini werden gezien als lachwekkende types. Maar we kunnen deze types beter niet onderschatten. Er zit een methode in hun gekte. Hieronder probeer ik enkele elementen van hun methode, zoals ik die waarneem, te beschrijven.

Lees verder »

Al meerdere malen heb ik mijn zorgen geuit over de zogenaamde sterktegerichte aanpak (zie hier). De sterktegerichte aanpak wordt sinds ongeveer 200 gepropageerd door onder andere Gallup. Daarnaast is het sterktegerichte denken ook invloedrijk in de positieve psychologie en in oplossingsgericht werken (niet in progressiegericht werken). Een centrale aanname binnen sterktegericht werken is dat individuen het best tot ontplooiing komen wanneer zij zich primair richten op het identificeren van hun sterktes, het benutten van hun sterktes en het ontwikkelen van hun sterktes.

Er is een nieuw boek van Robert H. Frank, hoogleraar economie aan Cornell University en New York Times Columnist. De titel van het boek is Under the Influence: Putting Peer Pressure to Work. Het werk van Frank is wat mij betreft interessant omdat hij als econoom gebruik maakt van geavanceerde ideeën uit de psychologie, iets wat veel van zijn collega’s nog te weinig doen in mijn ogen. Dit boek van hem gaat over de grote invloed van onze context op onze keuzes.

Lees verder »

Twee indringende problemen waar de laatste tijd veel aandacht voor is, zijn eenzaamheid en polarisatie. Eenzaamheid komt relatief veel voor, vooral onder jongeren. Polarisatie lijkt steeds meer op te treden in de samenleving en zelfs families uit elkaar te rukken.

Geoffrey L. Cohen, hoogleraar psychologie op Stanford University, heeft een boek geschreven dat relevant is voor deze problemen. De titel is Belonging: The Science of Creating Connection and Bridging Divides. In dit boek laat hij zien dat het gevoel erbij te horen niet alleen een gevolg is van succesvol zijn maar ook een voorwaarde voor succes. Hieronder licht ik een tipje van de sluier op over de inhoud van het boek.

Lees verder »