Er vindt momenteel veel interessant onderzoek plaats naar psychologische basisbehoeften. Dit onderzoek valt binnen één van de zes minitheorieën van de zelfdeterminatietheorie, de Basic Psychological Needs Theory (BPNT). Van drie behoeften bestaat inmiddels veel bewijs dat ze voldoen aan de uiterst strikte eisen die gesteld worden om te kunnen spreken van een psychologische basisbehoefte: de behoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid. Enkele andere begrippen die gezien zijn als veelbelovende kandidaten om ook aangemerkt te worden als basisbehoefte zijn: de behoefte aan nieuwheid (zie hier en hier), aan contact met de natuur en aan weldadigheid (beneficence) (zie o.a. hier). Nieuw onderzoek van Martela & Ryan (2019) gaat in op die laatste kandidaat: de behoefte aan weldadigheid. Hun onderzoek laat zien dat deze behoefte niet dient te worden gezien als een psychologische basisbehoefte maar wel als een basic wellness enhancer, oftewel een basiswelzijnsversterker. Lees verder »

We moeten allemaal weleens een gesprek voeren waarin we iemand iets vervelends moeten vertellen. Denk aan gesprekken waarbij we nee zeggen tegen een verzoek, negatieve feedback moeten geven of een negatieve beslissing of beoordeling moeten geven. Bij dit soort slecht-nieuwsgesprekken ervaren mensen vaak een spanning tussen twee morele motivaties, namelijk die om eerlijkheid te zijn en die om welwillendheid te zijn. Emma Levine, Annabelle Roberts en Taya Cohen leggen in een nieuwe paper uit dat mensen vaak ineffectieve keuzes maken in hoe ze omgaan met die spanning en ze geven praktische tips voor hoe dit soort situaties beter kunt benaderen.

Lees verder »

Het begrip signature strengths, ofwel karaktersterktes, werd gelanceerd door twee vooraanstaande figuren binnen de positieve psychologie, Peterson & Seligman (2004). Deze twee auteurs, exponenten van de zogenaamde strengths movement, stelden dat het identificeren en gebruiken van je kenmerkende sterktes een (of zelfs ‘de’) belangrijke basis voor menselijk floreren is. De auteurs ontwikkelden een vragenlijst, de VIA Inventory of Strengths (VIA-IS) die populair is bij veel coaches en loopbaanadviseurs en waarmee de kenmerkende karaktersterktes van mensen zouden kunnen worden geïdentificeerd. De populariteit van deze vragenlijst is groot. Maar de wetenschappelijke onderbouwing ervan en de onderbouwing van de uitgangspunten die ten grondslag liggen aan de sterktebenadering binnen de positieve psychologie zijn minder groot. Er is nu een artikel verschenen van Schutte & Malouff (2018) waarin zij een meta-analyse beschrijven naar de effecten van interventies gericht op signature strengths. Hoe overtuigend laat dit artikel de onderbouwing van de signature strengths benadering zien?

Lees verder »

K. Anders Ericsson is een Zweedse psycholoog die hoogleraar is aan de Amerikaanse Florida State University. In het begin van zijn carrière werkte hij onder andere samen met de vermaarde Nobelprijswinnaar Herbert Simon. Inmiddels wordt hij algemeen erkend als de belangrijkste onderzoeker ter wereld op het gebied van expertise-ontwikkeling. Hij heeft, met zijn collega’s, veel onderzoek gedaan naar hoe toppresteerders uit verschillende gebieden het voor elkaar hebben gekregen om de top te bereiken. Tot nu heeft Ericsson alleen wetenschappelijke publicaties geschreven. Maar binnenkort verschijnt een populair wetenschappelijk boek over zijn werk dat hij samen schreef met Robert Pool: Peak: Secrets from the New Science of Expertise. Ik kreeg gelegenheid het boek al te lezen en kan het van harte aanbevelen. Ook mocht ik onderstaand interview, gehouden door de Canadese Tricia van der Grient, vertalen uit het Engels.

Lees verder »

Dat eenvoudige interventies gebaseerd op de zelfdeterminatietheorie heel bruikbaar kunnen zijn voor (para)medische professionals blijkt opnieuw uit een onderzoek in Hong Kong. Onderzoekers Ho Cheung Li ea (2019) lieten in een experiment zien dat een korte en goedkope ZDT-interventie rokers beter tot stoppen kon bewegen dan een standaard aanpak. Lees verder »

Een publicatie van Walton & Brady (2019) over psychologische interventies beschrijft 5 principes om te helpen bij het verwerken van negatieve gebeurtenissen. Deze principes kunnen toegepast worden door ouders, leraren, artsen, psychologen, managers, enzovoorts, maar ook door onszelf.

Lees verder »

© 2009, Coert Visser

Voor veel managers zijn het nu moeilijke tijden. De wereld verkeert in een diepe economische recessie en in veel sectoren van de economie is dat maar al te goed te merken. Het consumentenvertrouwen is laag, verkopen lopen terug, financiële resultaten zijn slecht, beurskoersen storten in en er is een sterke druk om het kostenniveau terug te brengen en om te reorganiseren. Al deze dingen kunnen gepaard gaan met onrust, somberheid, angst, boosheid en wanhoop bij allen die ermee te maken krijgen. Dat managen in dergelijke moeilijke omstandigheden lastig kan zijn is een open deur. Wat is een goede en wijze manier van omgaan met deze omstandigheden? Hoe communiceer je met je medewerkers? Hoe houd je het hoofd boven water? Hoe biedt je hoop als het er slecht uitziet? Hoe voorkom je erger? Hoe kom je als manager tot goede stappen vooruit? Dit artikel beschrijft acht strategieën om u op enkele ideeën te brengen.

Lees verder »

Het kan zo interessant en leerzaam zijn om te luisteren naar verhalen uit de praktijk. Vanochtend hoorde ik bijvoorbeeld iets interessants over een koffiemomentje. Dat woord viel in een kort gesprekje dat ik had met een leidinggevende in een zorgorganisatie. Ze vertelde me over een gesprek dat ze recent had gevoerd met een teamlid waarin ze kon merken dat dat teamlid tevreden was over het gesprek.

Lees verder »

Als we ons slecht voelen, ligt het voor de hand dat we naar dingen zoeken die ervoor zorgen dat we ons beter gaan voelen. En wel liefst zo snel mogelijk. Maar pas op. Sommige dingen die er geheid voor zorgen dat we ons vrijwel direct wat beter kunnen gaan voelen, kunnen op de iets langere termijn erg nadelige effecten hebben. Een voorbeeld zou het gebruik van antidepressiva kunnen zijn. Wellicht werken ze verlichtend op de korte termijn maar hebben ze nare bijwerkingen op de iets langere termijn. Maar er is een ander voorbeeld dat waarschijnlijk minder voor de hand ligt: positieve fantasieën. Natuurlijk, het is logische gedachte: “Voel je je rot, fantaseer dan dat je leven er heerlijk en geweldig uitziet. Dan voel je je vast snel beter!”Lees verder »

De zelfdeterminatietheorie onderscheidt drie psychologische basisbehoeften, de behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid. De vervulling van die behoeften is noodzakelijk voor mensen om zich goed te voelen en goed te functioneren. De behoefte aan autonomie heeft betrekking op de beleving dat je zelf kunt kiezen wat je doet en erachter staat wat je doet. De behoefte aan competentie heeft betrekking op de beleving dat je gedrag effectief en dat je in staat bent om gewenste resultaten te bereiken. De behoefte aan verbondenheid heeft betrekking op de beleving van een wederzijdse connectie met en zorg voor belangrijke andere personen. Recent onderzoek van González-Cutre et al. (2016) lijkt te wijzen op het bestaan van een vierde psychologische basisbehoefte: de behoefte aan noviteit (nieuwheid), de behoefte om voortdurend nieuwe dingen te blijven ervaren die afwijken van de dagelijkse routine.Lees verder »

De meeste mensen besteden veel energie en tijd aan werk. Als werk mensen motiveert en ook weer energie oplevert kan het bijdragen aan tevredenheid over je leven en aan geluk. Maar als werk een voortdurende bron van stress is, kan dit er leiden dat de ons slecht voelen, dat we lichamelijke klachten krijgen, uitgeput raken en ziek worden of ontslag nemen. Nu er in de afgelopen vijftig jaar een verschuiving heeft plaatsgevonden van fysiek werk naar kenniswerk zijn ook de belangrijkste bronnen van overbelasting anders geworden. Vroeger waren dat vooral fysieke bronnen, nu zijn het steeds meer psychologische bronnen geworden. 

Lees verder »

Tijdens een recente training waarin we het onderwerp mindset hadden behandeld, kwam een deelnemer na afloop naar me toe. Hij zei: “Je had het net over ‘leren van fouten’ maar kunnen we wel leren van fouten?”. Hij verwees naar een boek waarin gesteld zou worden dat het moeilijk is om te leren van fouten. Hier kun je meer lezen over dat boek. Toevallig is er net een nieuw artikel verschenen van dezelfde auteur, Ayelet Fishbach, tezamen met Ryan Carlson. In dit artikel verkennen de auteurs de psychologie achter falen en het leren daaruit. Het artikel biedt interessante inzichten voor iedereen die interesse heeft in persoonlijke ontwikkeling, onderwijs, of management. Hieronder ga ik in op de hoofdthema’s van het artikel.Lees verder »

Het heterogeniteitsprincipe speelt een sleutelrol bij het beoordelen van de effectiviteit van sociale wetenschappelijke interventies. Dit principe gaat uit van het idee dat de effectiviteit van interventies verschilt op basis van individuele kenmerken en contextuele omstandigheden – wat voor de ene persoon werkt, werkt misschien niet voor de andere. Recente bevindingen in een studie van Török et al. (2022) naar groeimindsetinterventies bij zelfhandicappen onderstrepen deze notie, waarbij zij verschillen blootleggen in hoe mensen met uiteenlopende overtuigingen over intelligentie reageren op deze interventies.

Lees verder »

Zelfdeterminatietheorie (ZDT) is één van de krachtigste raamwerken om te begrijpen en beïnvloeden hoe menselijke floreren zich ontwikkelt. Hier is zeer korte samenvatting van deze theorie inhoudt*. ZDT neemt twee dingen aan over mensen: 1) dat ze van nature actief zijn en gericht op groei en 2) dat ze een neiging hebben tot psychologische integratie. Met die laatste wordt bedoeld dat, als mensen nieuwe ervaringen tegenkomen, ze uitgedaagd zullen zijn om deze te integreren met de al bestaande aspecten van zichzelf. Dit proces van integratie leidt ertoe dat individuen steeds ‘zelfstructuren’ ontwikkelen die steeds complexer zijn en waarin waarden, regels en normen van buiten geïntegreerd worden. 

Lees verder »

De schaalvraag is een bijzonder populaire techniek bij coaches, die bestaat uit verschillende standaardonderdelen (zie hier). Deze techniek nodigt cliënten uit om heel concreet te beschrijven wat ze willen bereiken op een schaal van 0 tot 10. De 10-positie beschrijft levendig hoe de gewenste situatie er voor cliënten uit ziet, liefst in termen van hun eigen positieve gedrag. De 0-positie is de situatie waarin er van die gewenste situatie nog niets is bereikt. Eén van de uiterst effectieve onderdelen in de schaalvraag is het onderdeel waarbij gevraagd wordt wat er al tussen de 0-positie en de huidige positie zit. Als cliënten deze dingen noemen, neemt hun competentiegevoel normaal gesproken toe omdat ze zich realiseren dat ze toch al dingen doen en hebben gedaan die werken. Ook hun optimisme neemt toe omdat ze uit die succesvoorbeeldjes ideeën opdoen die ze nog eens kunnen uitproberen. Soms geven cliënten echter antwoorden die de normale manier van vragen stellen bij de schaalvraag wat minder toepasselijk maken. Hieronder beschrijf ik vier van dat soort uitdagende antwoorden en geef een, misschien verrassend eenvoudige, suggestie voor hoe je er als coach mee om kunt gaan.