10 Vragen om zelf te werken aan de vervulling van je basisbehoeften

De zelfdeterminatietheorie onderscheidt drie psychologische basisbehoeften, de behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid. De vervulling van die behoeften is noodzakelijk voor mensen om zich goed te voelen en goed te functioneren. De behoefte aan autonomie heeft betrekking op de beleving dat je zelf kunt kiezen wat je doet en erachter staat wat je doet. De behoefte aan competentie heeft betrekking op de beleving dat je gedrag effectief en dat je in staat bent om gewenste resultaten te bereiken. De behoefte aan verbondenheid heeft betrekking op de beleving van een wederzijdse connectie met en zorg voor belangrijke andere personen. Recent onderzoek van González-Cutre et al. (2016) lijkt te wijzen op het bestaan van een vierde psychologische basisbehoefte: de behoefte aan noviteit (nieuwheid), de behoefte om voortdurend nieuwe dingen te blijven ervaren die afwijken van de dagelijkse routine.[um_loggedin show_lock=yes]

4 Poten van een tafel

Deze vier psychologische basisbehoeften zou je kunnen zien als de vier poten van een tafel. Tezamen zorgen ze ervoor dat het tafelblad ergens op rusten kan. Een tafel waarvan een of meer van de poten wat korter zijn gaat wiebelen. Aan zo’n tafel kun je niet rustig werken. Als alle tafelpoten even lang zijn, met andere woorden: als alle basisbehoeften worden vervuld, is er een stabiele tafel waar je aan kunt werken en waar je dingen op kunt zetten zonder dat ze er meteen afvallen.

Als aan bepaalde psychologische basisbehoeften niet voldoende wordt voldaan, zo blijkt uit onderzoek van Vansteenkiste & Ryan (2013), (1) voelen we ons slechter en (2) gaan we behoeftensubstituten nastreven en/of (3) compensatiegedrag vertonen. Voorbeelden van behoeftensubstituten zijn extrinsieke doelen, zoals het streven naar roem, macht en geld (lees hier waarom dit soort doelen minder goed werken dan intrinsieke aspiraties). Voorbeelden van compensatiegedrag zijn verlies van zelfbeheersing, rigide gedragspatronen en dwars gedrag. Om in de metafoor van de tafel te blijven: dat de tafel wiebelt blijft ons storen. We proberen het wiebelen op te lossen door een bierviltje onder de te korte poten te leggen maar dit werkt niet echt goed want het bierviltje blijft verschuiven en we blijven afgeleid en geïrriteerd.

We zijn deels afhankelijk van andere mensen in de vervulling van onze basisbehoeften. Onze opvoeding heeft bijvoorbeeld een sterke invloed op de mate waarin onze basisbehoeften vervuld zijn. Maar ook hoe we op school of op ons werk worden behandeld heeft hierop een sterke invloed. Gelukkig zijn we niet uitsluitend van anderen afhankelijk. We kunnen ook zelf invloed hebben op de vervulling van onze basisbehoeften. In de metafoor: we hoeven niet altijd genoegen te nemen met de wiebelende tafel waar we aan gezet worden. Als één van de poten tekort is kunnen we we deze ook zelf proberen te repareren. Als één van de basisbehoeften te weinig vervuld is, kunnen we zelf dingen doen die leiden tot verbetering.

10 Vragen om te werken aan de vervulling van je basisbehoeften

Heb je het gevoel dat je voldoende zelf kunt kiezen en dat je achter je eigen gedrag staat? Voel je je voldoende bekwaam om te doen wat je wilt bereiken? Voel je je voldoende verbonden met de mensen die belangrijk voor je zijn? Ervaar je voldoende verrassing en vernieuwing in je leven? Of wiebelt je tafel? Welke poot zou je willen verlengen?

Hier zijn tien vragen die je misschien kunnen helpen om zelf te werken aan de vervulling van je basisbehoeften:

1. Wat zou je interessant vinden om te doen of om je verder in te verdiepen?
2. Welke dingen vindt je erg belangrijk in je leven en hoe kun je je keuzes en gedrag hierop baseren?
3. Hoe kun je je iets beter beschermen tegen verzoeken en eisen van anderen die botsen met jouw interesses en waarden?
4. Welke kennis en vaardigheden zou je verder willen ontwikkelen om effectiever te worden in het bereiken van de doelen die belangrijk voor je zijn?
5. Hoe en wanneer kun je werken aan je eigen ontwikkeling?
6. Welke mensen zijn belangrijk voor je? Hoe kun je je relaties met die mensen verbeteren?
7. Van wie zou je hulp willen hebben?
8. Wie zou jij kunnen helpen?
9. Hoe zou je iets meer afwisseling en verrassing in je leven kunnen brengen?
10. Hoe kun je dat wat je moet doen op een andere manier benaderen zodat het interessanter wordt?

Meer over progressiegericht werken

[/um_loggedin]