Werkstress hangt samen met de frustratie van psychologische basisbehoeften

De meeste mensen besteden veel energie en tijd aan werk. Als werk mensen motiveert en ook weer energie oplevert kan het bijdragen aan tevredenheid over je leven en aan geluk. Maar als werk een voortdurende bron van stress is, kan dit er leiden dat de ons slecht voelen, dat we lichamelijke klachten krijgen, uitgeput raken en ziek worden of ontslag nemen. Nu er in de afgelopen vijftig jaar een verschuiving heeft plaatsgevonden van fysiek werk naar kenniswerk zijn ook de belangrijkste bronnen van overbelasting anders geworden. Vroeger waren dat vooral fysieke bronnen, nu zijn het steeds meer psychologische bronnen geworden. 

Basisbehoeften en werkstress

Een nieuw onderzoek van Olafssen et al. (2016) onderzochten in hoeverre de frustratie van de basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid gekoppeld is aan de ervaring van stress en het ontstaan van fysieke en mentale klachten en uitval. Zij verzamelden data bij unit leiders die werkten in de Noorse gezondheidszorg (N=267) over de volgende variabelen (alle gebaseerd op zelf-rapportage): 1) behoeftenbevrediging, 2) stress, 3) somatische klachten, 4) Emotionele uitputting, 5) intentie om ontslag te nemen, 6) absenteïsme. De onderstaande figuur toont de relaties die zij verwachtten tussen deze variabelen:

Behoeftenondersteuning lijkt een manier te zijn om werkstress te voorkomen

In een longitudinaal onderzoek met een duur van 15 maanden werden al deze variabelen op vier tijdstippen gemeten. Hierbij werden de verwachtte relaties gevonden en werd het verwachte model dus ondersteund. Hoewel deze resultaten geen causale verbanden aantonen (omdat ze gebaseerd zijn op correlationele data) doet de longitudinale opzet wel vermoeden dat behoeftenfrustratie een rol speelt bij stress en de negatieve gevolgen van stress. Dit is weer een kleine extra aanwijzing dat het creëren van werkomgevingen waarin de basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid worden ondersteund een goed idee is. In dit artikel kun je wat ideeën opdoen hoe je dat voor elkaar kunt krijgen.