In The Atlantic doen Patrick Collison en Tyler Cowen een oproep voor de oprichting van een wetenschap van progressie (pdf). Hieronder leg ik uit wat ze bedoelen met progressie en met een wetenschap van progressie. Ook leg ik kort uit waarom de auteurs vinden dat het oprichten van een dergelijke wetenschap noodzakelijk is en hoe deze er volgens hen uit zou kunnen zien.

Lees verder »

Talkshowpersoonlijkheid Johan Derksen doet weer eens van zich spreken… Kamerlid Habtamu de Hoop steunt het plan om geld uit te trekken om de Friese taal te bevorderen. Johan Derksen zei hierover dat iemand met de huidskleur van Habtamu niet geloofwaardig kan spreken over de Friese cultuur.Lees verder »

Maarten van Rossem zegt vaak verstandige dingen maar sloeg gisteren de plank mis toen hij zijn onderwijsfilosofie uiteenzette. In het TV programma De Slimste Mens kwam gisteren de vraag naar voren: “De Masteropleiding Geneeskunde aan een Nederlandse universiteit doet niet meer aan rapportcijfers. Je kunt er niet meer cum laude afstuderen. Het doel is minder prestatiegericht, meer leergericht onderwijs. Op welke universiteit is dat?”

Lees verder »

Begin 2012 schreef ik het artikel Over de vraag of we een vrije wil hebben waarin ik verwees naar het werk van Sam Harris, Jerry Coyne, John Bargh en Daniel Wegner die allen stellen dat we geen vrije wil hebben en dat het gevoel dat we een vrije wil hebben een illusie is. John Bargh, bijvoorbeeld, hamert op het belang van automatische processen, en stelt dat vrijwel alle menselijk gedrag bestaat uit automatische reacties op gebeurtenissen in de omgeving. Daniel Wegner heeft laten zien dat proefpersonen in zijn onderzoek zeiden dat ze bepaalde gedrag hadden gewild terwijl dit gedrag aantoonbaar opgeroepen was door de onderzoeker. In dit voorbeeld was de vrije wil dus inderdaad een illusie. Ik schreef ook over Valery Chirkov en Daniel Dennett die wèl geloven in de vrije wil. Ik besloot mijn artikel zonder dat ik het gevoel had dat ik de vraag naar het bestaan van de vrije wil goed kon beantwoorden. Ik vroeg mij ook af of we ons niet beter konden afvragen in welke mate we een vrije wil hebben (dan of we wel of niet een vrije wil hebben).

Lees verder »

Er is een nieuw boek verschenen van de Belgische filosoof Maarten Boudry: Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat. Het boek is een pleidooi voor vooruitgangsdenken en een kritiek op doemdenken.  Hierin doet het boek sterk denken aan boeken die ik hier eerder noemde zoals Progress van Johan Norberg, Enlightenment Now van Steven Pinker en It’s better than it looks van Gregg Easterbrook en aan het werk van Hans Rosling.

Lees verder »

Carol Dweck, grondlegster van de mindsettheorie, heeft een ambitieus nieuw artikel geschreven in Psychological Review. In dit artikel, waar zij enkele jaren aan heeft gewerkt, presenteert zij een nieuwe theorie die inzicht geeft in hoe persoonlijkheid zich ontwikkelt en hoe aanleg en opvoeding daarin beide een rol spelen. Het interessante van deze theorie is dat deze verbanden legt tussen al bestaande en nieuwe theorieën binnen de psychologie en tevens diverse gebieden binnen de psychologie overkoepelt. Sociaal psychologen hebben vaak het verwijt gekregen dat ze te weinig aandacht besteden aan theorievorming en hoofdzakelijk slechts fragmentarische kennis ontwikkelen. Dweck komt nu met een sterk antwoord in de vorm van een zeer brede theorie die veel psychologische verschijnselen kan verklaren. Dit soort theorievorming is niet alleen belangrijk voor wetenschappers maar ook voor iedereen die in de praktijk te maken heeft met vragen psychologie een rol speelt (en voor wie geldt dit niet?). Goede theorie kan er toe leiden dat psychologen (en andere professionals) problemen aanpakken op beter geïnformeerde, systematischere en meer geïntegreerde manieren. Hieronder leg ik eerst in grote lijnen uit wat de theorie inhoudt. Vervolgens ga ik in op enkele van de hoofdcomponenten van de theorie. 

Lees verder »

Er zijn verschillende manieren om bij andere mensen een groeimindset op te wekken. Ik beschrijf er hieronder enkele. 

Wanneer mensen de voordelen van een groeimindset beginnen te begrijpen en ervaren willen raken ze vaak ook geïnteresseerd in hoe ze een groeimindset bij anderen kunnen opwekken. Dit geldt in het bijzonder voor mensen in begeleidende rollen zoals ouders, docenten en leidinggevenden. Er zijn veel manieren waarop je de mindset van andere mensen kunt beïnvloeden. Sommige van die manieren zijn direct, andere zijn meer indirect. Met directe beïnvloedingswijzen bedoel ik gedrag waarbij je iets stelt of uitlegt; met indirecte beïnvloedingswijzen bedoel ik gedrag waarbij je niet iets stelt of uitlegt maar toch een beïnvloedend effect hebt. Ik zal enkele voorbeelden geven.

Lees verder »

Er is een nieuwe technologie die steeds meer in de belangstelling komt te staan en die vermoedelijk een grote invloed gaat hebben op onze samenleving: de blockchain. Kort gezegd is blockchaintechnologie een technologische infrastructuur die cryptogeld zoals Bitcoin mogelijk maakt. Ik zal hieronder iets vertellen over het ontstaan van deze nieuwe technologie, over wat hij is en over waarom hij vermoedelijk zo belangrijk zal worden.

Lees verder »

De laatste tijd komen wij regelmatig in gesprek met teamcoaches in de zorgsector en in het onderwijs die vertellen over problemen die zij ervaren bij de invoering van zelfsturende teams. Ze vertellen dat in hun organisatie de functie van teamleider is opgeheven. De mensen die voorheen leidinggevenden waren, heten nu teamcoach. Deze teamcoaches hebben een ondersteunende rol richting teams en geen hiërarchische. Deze teamcoaches vertellen ons soms dat er enkele dingen niet goed werken in deze nieuwe constructie.

Lees verder »

In een nieuw onderzoek gaan Rege et al., (2020) in op de vraag in hoeverre groeimindsetinterventies leerlingen (/studenten) kunnen inspireren om uitdagingen aan te gaan.

Lees verder »

Hoe hangen sociaaleconomische status, mindsets en schoolprestaties met elkaar samen? De afgelopen jaren heeft een grote groep Amerikaanse onderzoekers gewerkt aan een grootschalige studie, genaamd The National Study of Learning Mindsets. De resultaten van dit onderzoek beginnen naar buiten te komen. In dit artikel beschrijf ik de resultaten van hun analyse naar de samenhang tussen sociaaleconomische status, mindset en schoolprestaties (Destin et al., 2019).

Lees verder »

Wijsheid is een kenmerk van optimale menselijke ontwikkeling – een zeldzame persoonlijke hulpbron die zowel de samenleving in brede zin als het individu dat er gebruik van maakt, ten goede komt.
~ Nic Weststrate & Judith Glück (2017)

Eén van de aantrekkelijke kanten van een vak als wiskunde is dat het gedecontextualiseerd is. Wiskundevraagstukken hebben antwoorden die altijd hetzelfde zijn, op welk moment of op welke plek je ze ook probeert op te lossen. Net zoals dat het geval is bij een kruiswoordpuzzel kan het heel bevredigend zijn om een wiskundig vraagstuk op te lossen. Wiskunde is wel een uitdagend vak maar hoe je het kunt leren en hoe je het kunt onderwijzen is vrij duidelijk. Maar hoe zit het met wijsheid? Kun je dat ook aanleren? En zo ja, hoe zou onderwijs in wijsheid er dan uit moeten zien? Met andere woorden: hoe leer je kinderen effectief omgaan met complexe problemen waarvan niet duidelijk is wat de beste oplossing is?

Lees verder »

Judith Glück is hoogleraar ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit van Klagenfurt in Oostenrijk. Ze is één van de toonaangevende wetenschappers in het opkomende gebied van wijsheidswetenschap. Ze begon dit onderwerp ruim 20 jaar geleden te bestuderen, waar ze werkte met de pionier van de wijsheidswetenschap Paul Baltes aan het Max Planck Instituut in Berlijn. Haar onderzoek heeft zich gericht op hoe leken tegen wijsheid aankijken, hoe wijsheid zich ontwikkelt, hoe deze kan worden gemeten, op situationele determinanten van wijsheid en op de relatie tussen wijsheid en waarden en intuïties. Samen met haar collega Susan Bluck introduceerde ze het MORE Life-ervaringsmodel van wijsheid. In dit interview vraag ik naar een verscheidenheid aan onderwerpen, zoals wat wijsheidswetenschap is, wat wijsheid zelf is, waarom wijsheid nu misschien meer dan ooit nodig is in de wereld, en hoe wijsheidswetenschap kan bijdragen aan vooruitgang in de wereld.

Lees verder »

© 2011, Coert Visser

Het woord ‘talent’ wordt veel gebruikt maar ik gebruik het liever niet zo vaak. Eén van de twee redenen dat ik niet zo gek ben op die term is dat het vaak tamelijk onduidelijk is wat ermee bedoeld wordt. Wanneer het woord gebruikt wordt denk ik dat mensen er doorgaans één van de volgende twee dingen mee bedoelen: ofwel hoog presteren (bijvoorbeeld prachtig gitaar spelen) of natuurlijke aanleg. Woordenboeken definiëren talent meestal als ‘natuurlijke aanleg’. De conventionele manier van denken van psychologen, opleider, ouders en managers is lang geweest (en is nog steeds, denk ik) dat talenten, in de zin van natuurlijke gaven, bestaan, dat individuen veel verschillen in deze natuurlijke gaven en dat deze talenten uitstekende voorspellers van toekomstig functioneren zijn. Daarom wordt vaak geadviseerd om je talenten te identificeren en om die activiteiten te kiezen waarvoor je talent hebt. Maar onderzoek dat in de afgelopen decennia is uitgevoerd heeft twijfel doen ontstaan over de mate waarin talent (in de zin van natuurlijke aanleg) inderdaad bestaat en nog meer twijfel over de mate waarin vroege verschillen in functioneren goede voorspellers van toekomstig topfunctioneren zijn. Ik zal kort enkele relevante publicaties noemen:

Lees verder »

Een idee dat tamelijk populair is binnen de positieve psychologie is de zogenaamde happiness pie, ofwel de gelukstaart. De naam gelukstaart is gebaseerd op een model dat werd gepresenteerd in een artikel van Lyubomirsky, Sheldon, & Schkade (2005). In dit artikel werd gesteld dat ongeveer 50% van de individuele verschillen in geluk veroorzaakt worden door genetische factoren en 10% door levensomstandigheden waardoor er 40% overbleef voor doelbewuste activiteiten. Klinkt het voor jou alsof dit model klopt? Lees dan even verder want onderzoekers Brown & Rohrer (2018) laten zien in een nieuw paper dat er veel af te dingen valt op de gelukstaart.

Lees verder »