Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat

Er is een nieuw boek verschenen van de Belgische filosoof Maarten Boudry: Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat. Het boek is een pleidooi voor vooruitgangsdenken en een kritiek op doemdenken.  Hierin doet het boek sterk denken aan boeken die ik hier eerder noemde zoals Progress van Johan Norberg, Enlightenment Now van Steven Pinker en It’s better than it looks van Gregg Easterbrook en aan het werk van Hans Rosling.

Pessimisme, racisme, ongelijkheid

Het boek leest prettig door Boudry’s vlotte en directe schrijfstijl. Toch spraken de eerste hoofdstukken, over achtereenvolgens pessimisme, racisme en ongelijkheid, me niet enorm aan. Hoe interessant het onderwerp ook is, af en toe bekroop me het gevoel een samenvatting te lezen van eerdere boeken die ik gelezen had (zie mijn verwijzingen hierboven).

Met name het derde hoofdstuk, over ‘de obsessie met ongelijkheid’, overtuigde me niet zo. In dit hoofdstuk komt Boudry tot een vergelijkbaar standpunt als Pinker in diens laatste boek. Boudry bekritiseert het boek The Spirit Level van auteurs Wilkinson & Pickett (2009). Ik denk dat hij dit boek tekort doet en vind het jammer dat hij het nieuwe boek van dezelfde auteurs, The inner level, niet bespreekt. Ik denk dat er geen brede obsessie met ongelijkheid bestaat en ik denk dat ongelijkheid in bepaalde delen van de wereld een reëel, groot en oplosbaar probleem is.

Tredmolenpessimisme, neoliberalisme en ecologisch doemdenken

Hoe verder ik kwam in het boek hoe interessanter en leerzamer ik het boek begon te vinden. Boudry schrijft over onderwerpen als tredmolenpessimisme, neoliberalisme, islamisering en ecologisch doemdenken. Verrassend vond ik bijvoorbeeld het hoofdstuk over islamisering. Boudry staat bekend als een uitgesproken criticus van de islam. In dit hoofdstuk blijkt dat hij niets moet hebben van extreemrechtse partijen die doemdenken over de islamisering van de Europese cultuur. Hij beschrijft in zijn hoofdstuk uitgebreid wat deze islamdoemdenkers vrezen maar plaatst daar optimisme tegenover gebaseerd op zijn vertrouwen in de kracht van moderniteit en het vermogen van alle mensen om hun overtuigingen te ontwikkelen.

Ook de hoofdstukken over neoliberalisme en ecologisch doemdenken vond ik interessant en leerzaam. Ik kwam veel heldere uitleg tegen over dingen die ik nog niet precies wist. Boudry’s positie over dit soort thema’s is steeds duidelijk maar ook genuanceerd. Zelfs als je als lezer niet volledig overtuigd mocht raken door de argumenten van Boudry dan zul je toch bewuster zijn geworden van de gevaren van simplistische standpunten en van doemdenken.