Er vindt momenteel veel interessant onderzoek plaats naar psychologische basisbehoeften. Dit onderzoek valt binnen één van de zes minitheorieën van de zelfdeterminatietheorie, de Basic Psychological Needs Theory (BPNT). Van drie behoeften bestaat inmiddels veel bewijs dat ze voldoen aan de uiterst strikte eisen die gesteld worden om te kunnen spreken van een psychologische basisbehoefte: de behoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid. Enkele andere begrippen die gezien zijn als veelbelovende kandidaten om ook aangemerkt te worden als basisbehoefte zijn: de behoefte aan nieuwheid (zie hier en hier), aan contact met de natuur en aan weldadigheid (beneficence) (zie o.a. hier). Nieuw onderzoek van Martela & Ryan (2019) gaat in op die laatste kandidaat: de behoefte aan weldadigheid. Hun onderzoek laat zien dat deze behoefte niet dient te worden gezien als een psychologische basisbehoefte maar wel als een basic wellness enhancer, oftewel een basiswelzijnsversterker. Lees verder »

Er zijn aanvullende aanwijzingen dat de behoefte aan nieuwheid een basisbehoefte is. In 2016 stelden González-Cutre et al. de behoefte aan nieuwheid (novelty) voor als een nieuwe universele psychologische basisbehoefte (in aanvulling op de bekende drie basisbehoeften zoals de zelfdeterminatietheorie die kent). Deze auteurs stelden namelijk via factoranalyse vast dat de behoefte aan nieuwheid weliswaar gerelateerd was aan de bekende drie basisbehoeften maar ook onderscheiden van deze drie was. Bovendien stelden zij vast dat de behoefte aan nieuwheid geassocieerd is met levenstevredenheid en met intrinsieke motivatie. Diverse andere onderzoeken, zoals Birdsell (2018) en González-Cutre & Sicilia (2019) wezen ook in de richting van behoefte aan nieuwheid als basisbehoefte. In dit recente artikel vat ik nieuw onderzoek samen van (Bagheri & Milyavskaya, 2019) die nieuw bewijs aanleveren voor de status van behoefte aan nieuwheid als basisbehoefte.Lees verder »

In een nieuw artikel onderzoeken Vasconcellos et al., (2019) het bewijs over de relevantie van de zelfdeterminatietheorie (ZDT) voor gymnastiekonderwijs. Ze voerden een meta-analyse (k=265) uit met gebruikmaking van structural equation modeling (SEM), een moderatoranalyse en een padanalyse  en om de belangrijkste verwachtingen van de ZDT te toetsen. Hieronder vat ik het artikel beknopt samen.

Lees verder »

Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen de Piramide van Maslow en de psychologische basisbehoeften uit de zelfdeterminatietheorie?

Lees verder »

Er wordt vaak beweerd dat je dingen moet opofferen om iets te bereiken. En dat klinkt ook logisch. Maar om wat voor opofferingen gaat het dan en om wat voor doelen? Welke prijs betaal je mogelijk voor je opofferingen? Deze vragen onderzochten Holding et al. (2019). Ze probeerden er in een onderzoek bij studenten achter te komen wat de effecten van verschillende soorten opoffering waren op hun welbevinden en bereikte progressie. Ook probeerden ze erachter te komen wat de redenen van studenten waren om opofferingen te doen. De resultaten die ze vonden zijn interessant en bruikbaar.

Lees verder »

Naar aanleiding van mijn artikel De do’s en don’ts van autonomie-ondersteuning stuurde een hogeschooldocent me enige tijd geleden enkele interessante vragen. Hieronder noem ik die vragen en beantwoord ik ze beknopt.

Lees verder »

Veel leraren hebben de neiging om te denken dat het stellen van grenzen hetzelfde is als het inperken van de autonomie van de leerling. Als een leerling grensoverschrijdend gedrag vertoont (zoals het slaan van een ander kind) denken ze dat zogenaamd controlerend gedrag de enige effectieve optie is. Met controlerend gedrag bedoelen we hier dominant en eisend gedrag. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een autoritaire toon aanslaan, dreigen, eisen dat de leerling zijn mond dicht houdt en precies zeggen wat de leerling moet doen. Maar onderzoek binnen de zelfdeterminatietheorie heeft laten zien dat grenzen stellen en structuur aanbieden kan op een manier die niet autonomie-ondermijnend is (lees meer). Het bieden van structuur terwijl je de autonomie van de leerlingen blijft ondersteunen werkt het beste. Maar, zo vragen veel leraren zich af, kan dat wel bij zulk grensoverschrijdend gedrag van leerlingen? Avi Assor en zijn collega’s onderzochten dit in een 22 maanden durend project.

Lees verder »

Advies kan nuttig zijn. Vooral wanneer we advies inwinnen bij meerdere personen en leunen op deskundigheid kan advies ons helpen om betere beslissingen te nemen. Maar in de praktijk van advies geven en ontvangen gaat er vaak veel mis. Zowel advieszoekers als adviesgevers ervaren problemen. Advieszoekers kunnen bijvoorbeeld klagen dat het advies dat zij ontvangen niet goed aansluit bij hun situatie of dat het advies te dwingend is. Adviesgevers klagen dat advieszoekers hun goede adviezen negeren. Wat is hier aan de hand en wat kan er aan gedaan worden?

Lees verder »

Met de afnemende rol van traditionele bronnen van betekenisvolheid (zoals religie) is de vraag prangend geworden hoe we betekenis kunnen vinden in ons leven.

Lees verder »

Lees ook: Aannames in progressiegericht werken

Binnen progressiegericht werken gaan we uit van een aantal aannames over mensen, over progressie, over inspanning en over effectiviteit in gesprekken. De aannames die we over mensen hebben, zouden als volgt kunnen worden samengevat:

1. We hebben autonomie, competentie en verbondenheid nodig.
2. Het is goed om te geloven dat we onszelf kunnen ontwikkelen.
3. De menselijke natuur is flexibel.
4. Onze intuïtie is minder betrouwbaar dan we denken.

Hieronder volgt een toelichting op elk van deze aannames:

Lees verder »

Binnen progressiegerichte gespreksvoering is de platformvraag een belangrijke en populaire. Deze vraag houdt in essentie in: Hoe ver ben je al in wat je wilt bereiken? De vraag is gebaseerd op het uitgangspunt binnen progressiegericht werken dat er altijd al een zekere basis van succes is, hoe klein die misschien ook is, waarop verder gewerkt kan worden. Het gaat, met andere woorden, om het idee dat de cliënt altijd al begonnen is met enige progressie te boeken in de gewenste richting. Ik leg de voordelen uit van de platformvraag en beschrijf enkele manieren waarop hij gesteld kan worden. 

Lees verder »

Er is een progressiegerichte vraag die veel coaches niet kennen en die een wat paradoxaal karakter heeft: de continueringsvraag. Eén van de belangrijkste vragen in de progressiegerichte aanpak is: welke progressie wil je verder bereiken? Door scherper zicht te krijgen op welke progressie je wilt bereiken krijg je een gevoel van richting. Een duidelijk beeld van de progressie die je wilt bereiken, werkt heel motiverend. Dit duidelijke beeld van deze betere situatie oefent een aantrekkingskracht op je uit waardoor je energie krijgt om aan de slag te gaan. De continueringsvraag draait echter precies om het tegenovergestelde: wat hoeft er niet beter te worden? Waarom is deze vraag ook een nuttig onderdeel van de progressiegerichte aanpak?

Lees verder »

Visser, C.F. (2017), Hoe creëer je een leergierige cultuur? TvOO – Tijdschrift voor Ontwikkeling in Organisaties, Nr. 4.

Leergierigheid is goed voor individuen en organisaties. Dit artikel legt uit waarom dat zo is en hoe je een cultuur van leergierigheid kunt ontwikkelen.

We leren op het moment dat er iets gebeurt wat we nog niet wisten of verwachtten. Het is niet zo dat we alleen leren als we er bewust voor kiezen. Het gebeurt voortdurend en we kunnen dan ook niet besluiten om niet meer te leren. Psychologen hebben verschillende vormen van leren bij mensen en andere dieren ontdekt, van eenvoudig tot complex, die geheel of deels automatisch en onwillekeurig plaatsvinden (Haselgrove, 2016), zoals: habituatie, klassieke conditionering, operante conditionering en sociaal leren.

Lees verder »

Binnen de zelfdeterminatietheorie is veel onderzoek gedaan naar motivatie in onderwijs. Veel onderzoek heeft laten zien dat behoeftenondersteunend lesgeven zowel de motivatie als het presteren van leerlingen/studenten ten goede komt (zie bijvoorbeeld dit). Met behoeftenondersteunend wordt in dit verband bedoeld:

1. autonomie-ondersteunend,
2. structuur biedend (wat de behoefte aan competentie ondersteunt) en
3. betrekken van leerlingen (wat de behoefte aan verbondenheid ondersteunt).

Tot nu toe is er nog weinig consensus over de wisselwerking tussen deze drie elementen van behoeftenondersteunend onderwijs. Leveren zij alle een unieke bijdrage of niet? Eerder onderzoek, via factoranalyses, wees erop dat de drie variabelen inderdaad onafhankelijk van elkaar zijn. Een nieuw onderzoek van Leenknecht et al. (2017) onderzocht deze vraag op een andere manier. Lees verder »

Tijdens trainingen met leidinggevenden merk ik regelmatig dat leidinggevenden soms met een lichte angst kijken naar lastige gesprekken die ze moeten voeren met bepaalde medewerkers. In hun eigen organisatie voelt het voor hen als te onveilig om dit te laten merken maar bij ons in de training lukt dit wel. Eigenlijk is dit normaal. Het is normaal dat cursisten zich tijdens onze training veilig genoeg voelen om te durven zeggen dat ze een gesprek lastig vinden en een zekere angst hebben om het gesprek te gaan voeren. Onze training vormt namelijk een veilige leerzone waarin het toegestaan en ook normaal is om te werken aan dingen die je lastig en (een beetje) eng vindt. Het is zelfs precies de bedoeling om dit te doen. Je krijgt de gelegenheid om dingen uit te proberen en feedback en hulp te ontvangen. Het resultaat is dat je je iets (of veel!) competenter gaat voelen en dat je angst afneemt. 

Lees verder »