Toen ik opgeleid werd als psycholoog, in de jaren ’80, neigde de dominante manier van denken over intelligentie en persoonlijkheid naar wat we nu een statische mindset noemen. In grote lijnen werd ons aangeleerd dat zowel intelligentie als persoonlijkheid vanaf een bepaalde leeftijd (zeg, 18) nauwelijks ontwikkelbaar zijn. Persoonlijkheid werd grofweg gedefinieerd als het geheel van stabiele gedragsneigingen van individuen. Er werd gedacht dat individuele verschillen in persoonlijkheid relatief onveranderlijk waren en ook betekenisvol voor hoe we ons leven zouden moeten inrichten (denk bijvoorbeeld aan loopbaankeuzes). Met het woord ‘stabiel’ werd gedoeld op twee dingen. Ten eerste werd gedacht dat persoonlijkheidskenmerken stabiel over situaties waren. Met andere woorden: dat we ons in verschillende soorten situaties ongeveer op een zelfde manier gedragen vanwege onze persoonlijkheidstrekken. Ten tweede werd gedacht dat persoonlijkheidstrekken stabiel over tijd waren. Hiermee werd bedoeld dat persoonlijkheidskenmerken over de loop van een leven niet veel (kunnen) veranderen.Lees verder »

Tijdens een informele gelegenheid kwam ik Mats tegen. In ons gesprek vertelde hij me op een gegeven moment dat zijn werk hem erg beviel maar dat de houding van zijn leidinggevende hem frustreerde. Wat hij me vertelde deed me denken aan de invloedrijke inzichten van Douglas McGregor die hij beschreef in zijn boek The Human Side of Enterprise. Lees verder »

Mary Murphy, hoogleraar psychologie aan Indiana University heeft het boek Cultures of Growth gepubliceerd. In 2006 was zij student bij Carol Dweck, grondlegger van de mindsettheorie. Dwecks eerdere werk toonde aan dat mensen met een groeimindset meer geneigd zijn uitdagingen aan te gaan, van fouten te leren en op de lange termijn meer te bereiken dan mensen met een statische mindset. Murphy suggereerde dat niet alleen individuen maar ook omgevingen een mindset belichamen. Bijna twee decennia later hebben Murphy en haar collega’s veel onderzoek gedaan in talloze organisaties. Cultures of Growth doet daarvan verslag. Lees verder »

Benjamin Franklin, een van de Founding Fathers van de Verenigde Staten, was niet alleen een wetenschapper en politicus, maar ook een observator van de menselijke natuur. Een van zijn  inzichten betreft de psychologie van gunsten verlenen, een fenomeen dat bekendstaat als het Benjamin Franklin effect. In dit artikel bespreek ik Benjamin Franklin effect, het verschijnsel dat mensen anderen leuker vinden nadat ze hen een gunst hebben verleend.Lees verder »

De affaire rondom Matthijs van Nieuwkerk wierp een schijnwerper op een hardnekkig probleem: tekortschietend leiderschap. Het onderzoeksrapport van de Commissie van Rijn toont aan dat grensoverschrijdend gedrag binnen de NPO wijdverbreid is. 1484 medewerkers meldden dat ze in het afgelopen jaar te maken kregen met toxisch werkgedrag: intimidatie, kleinering of seksueel grensoverschrijdend gedrag. De commissie concludeert dat leidinggevenden op alle niveaus tekortschoten in hun verantwoordelijkheid.
Lees verder »

Leiderschap in organisaties is belangrijk. Maar niet alle leiderschapsstijlen hebben dezelfde impact. Twee prominente stijlen, op dominantie gebaseerd leiderschap en op prestige gebaseerd leiderschap, zijn recent onderzocht om hun effecten op ethiek en gedrag binnen organisaties te begrijpen. Deze studies werpen een nieuw licht op hoe verschillende benaderingen van leiderschap niet alleen de cultuur binnen een bedrijf vormgeven, maar ook hoe ze het morele gedrag van zowel leiders als hun ondergeschikten kunnen beïnvloeden. De resultaten van deze onderzoeken bieden waardevolle inzichten voor organisaties die streven naar een gezonde en ethische werkomgeving.

Lees verder »

Veel mensen hebben een besef dat feedback geven nuttig en nodig kan zijn. Maar ze worstelen vaak met hoe ze effectief feedback kunnen geven. Een populaire manier van feedback geven wordt wel de complimentensandwich genoemd. In deze gespreksaanpak begin je met een oprecht compliment, vervolgens geef je constructieve kritiek en dan sluit je het gesprek weer af met een welgemeend compliment. Klinkt dat goed en logisch? In een nieuw artikel legt psycholoog Adam Grant uit waarom deze aanpak niet werkt.

Lees verder »

In onze gesprekken met leidinggevenden, coaches en docenten horen we hen vaak de vraag noemen: “Wat heb je nodig?” Ook in oefeningen tijdens trainingen horen we mensen deze vraag vaak stellen. Een enkele keer kan deze vraag nuttig zijn maar meestal is het niet zo’n goed idee om deze vraag te stellen.

Lees verder »

Hieronder vind je een overzicht van onderzoeksupdates op deze website van de afgelopen 2 maanden.Lees verder »

We leven in een tijd waarin kunstmatige intelligentie (AI) ons leven ingrijpend begint te veranderen. Nieuw onderzoek (Li, 2023) laat zien hoe intellectuele nederigheid – het besef van de feilbaarheid van onze overtuigingen en kennis – onze houding ten opzichte van AI, specifiek ChatGPT, beïnvloedt. Vier studies met in totaal 943 deelnemers onderzoeken dit, gebruikmakend van zowel zelfrapportage als gedragsmatige uitkomstvariabelen.Lees verder »

Een nieuw onderzoek van Reeve et al. (2023), verkent een nieuw model binnen de zelfdeterminatietheorie (SDT), het tripartite motivatiemodel. Dit model richt zich op het begrijpen van de onderliggende oorzaken van verminderd functioneren bij leerlingen. De bevindingen beloven nieuwe inzichten in hoe onderwijsomgevingen de motivatie en betrokkenheid van leerlingen kunnen beïnvloeden.

Lees verder »

De zelfdeterminatietheorie (ZDT) werd ontwikkeld door Edward Deci en Richard Ryan. Zij behoren nu tot de meest geciteerde psychologen ter wereld. ZDT is de best onderzochte en meest invloedrijke motivatietheorie van dit moment. We bespreken de waarde van de ZDT voor het onderwijs waarbij we laten zien hoe belangrijk autonomie-ondersteuning en structuur zijn voor een goede motivatie.

Lees verder »

Je hebt het vast weleens meegemaakt. Je bent in gesprek met iemand die hardnekkig weigert toe te geven dat hij fout zit. Je geeft goede argumenten voor jouw standpunt en legt uit waarom de zienswijze van de ander niet klopt maar die ander blijft stug vasthouden aan hoe hij het ziet. Hoe kan dit; waarom geven mensen niet gewoon toe dat ze fout zitten? Over die vraag gaat het boek Resistance to Belief Change van Joseph Lao en Jason Young (2019).

Lees verder »

Feedback kan waardevol zijn. Feedback, informatie over de effecten van ons gedrag, kan ons helpen om beter te worden in wat we doen. Zelf hebben we per definitie maar een beperkt zicht op de effecten van ons handelen. Andere mensen kijken vanuit een ander perspectief naar wat we doen en kunnen daarom andere dingen zien. Bovendien beschikken zij misschien over meer of andere kennis en vaardigheden waardoor hun feedback extra leerzaam kan zijn voor ons.

Of deze positieve effecten van feedback gerealiseerd worden, hangt echter af van waarover de feedback gaat en hoe effectief de feedback wordt aangereikt. Maar wanneer geef je feedback en hoe doe je het op een effectieve manier? Lees hieronder meer over die vraag.

Lees verder »