Voor goed onderwijs is het nodig dat leerlingen betrokken en gemotiveerd bezig zijn met leren. Of dit het geval is, hangt tenminste gedeeltelijk af van hoe docenten lesgeven. Onderzoek heeft laten zien dat bepaalde docentstijlen in het algemeen demotiverend werken (zoals autoritair taalgebruik) en dat andere docentstijlen de motivatie van leerlingen juist ten goede komen (zoals het bieden van keuzemogelijkheden). Wat tot nu toe heeft ontbroken is een geïntegreerd model dat laat zien hoe motiverende en demotiverende docentstijlen eruit zien. Een nieuw artikel van Aelterman et al. (2019) presenteert een dergelijk model in de vorm van een circumflex, een circulaire grafische weergave.

Lees verder »

Maarten van Rossem zegt vaak verstandige dingen maar sloeg gisteren de plank mis toen hij zijn onderwijsfilosofie uiteenzette. In het TV programma De Slimste Mens kwam gisteren de vraag naar voren: “De Masteropleiding Geneeskunde aan een Nederlandse universiteit doet niet meer aan rapportcijfers. Je kunt er niet meer cum laude afstuderen. Het doel is minder prestatiegericht, meer leergericht onderwijs. Op welke universiteit is dat?”

Lees verder »

Het begrijpen van de dynamiek tussen opvoedingsstijlen en de psychologische ontwikkeling van kinderen is belangrijk. Een nieuwe studie van Chen et al. (2024) onderzoekt de relatie tussen ouderlijke autonomieondersteuning, psychologische basisbehoeften, en het zelfbeeld van Chinese basisschoolleerlingen. Door middel van een uitgebreide crosssectionele analyse onderzoekt het onderzoek hoe autonomieondersteuning het zelfbeeld van kinderen beïnvloedt. Lees verder »

Een onderzoek (Vermote et al., 2020) bekijkt de hoe de motivatie en mindset van leraren in het hoger onderwijs (N=357) samenhangt met hun stijlen van lesgeven. Dit onderzoek is onder andere interessant om de volgende redenen: (1) Het onderzoekt het circumplexmodel van motivatiestijlen. Aelterman et al. (2019) onderzochten en bevestigden de circulaire structuur al eerder op middelbare scholen. Het huidige onderzoek doet dat in het hoger onderwijs, (2) Het bekijkt de afzonderlijke relatie tussen motivatie en mindset aan de ene kant en manier van lesgeven aan de andere kant. Voorspelt de motivatie van leraren hun stijl van lesgeven? Voorspelt de mindset van leraren hun stijl van lesgeven? Lees antwoorden op deze vragen hieronder.

Lees verder »

Het reactance effect (Brehm, 1966) is het verschijnsel dat we geneigd zijn defensief te reageren als we het gevoel hebben dat iemand anders onze vrijheid van denken of doen probeert in te perken. Reactance kan optreden als iemand op ons in zit te praten of ons onder druk zet. Het gaat gepaard met een gevoel van boosheid en kan zich uiten in de vorm van een boze reactie. Ook kan het ertoe leiden dat we juist het tegenovergestelde gaan doen van wat de ander wil dat we doen. Ma et al. (2019) hebben onderzocht of reactance sterker optreedt bij gedragscontrole of bij gedachtencontrole. Lees verder »

We doen er soms goed aan om de interpretaties van andere mensen over wat er gebeurt in een situatie te ondersteunen door duidelijk te zijn over wat jij voelt, denkt en bedoelt. De reden is dat het gemakkelijk is om situaties en gedrag verkeerd te interpreteren waardoor onnodige problemen kunnen ontstaan. Lees hieronder wat het belang is van interpretatie-ondersteuning en lees een voorbeeld van hoe je dit kunt doen.

Lees verder »

In recent onderzoek onderzoeken Itzchakov et al. (2023), de invloed luisterkwaliteit op de gevoelens van eenzaamheid, vooral bij mensen die een ervaring van sociale afwijzing hebben gedeeld. De onderzoekers verwachtten dat een hoge kwaliteit van luisteren, gedefinieerd als gedrag dat aandacht, begrip en positieve bedoelingen overbrengt, diverse positieve effecten heeft op de persoon die vertelt over de pijnlijke ervaring.

Lees verder »

Een deelnemer in de training progressiegericht leidinggeven vertelde over iets dat zij in haar werk gedaan had dat goed had gewerkt. De medewerkers in het team waar ze leiding aan gaf hadden haar verteld dat er planningsproblemen waren. De medewerkers hadden allemaal hun eigen legitieme redenen om niet volgens het bestaande rooster te kunnen werken en zij vroegen nu aan de leidinggevende om hulp. De leidinggevende had nagedacht over de vraag. Ze realiseerde zich dat zij de oplossing, het optimale rooster, ook niet zou kunnen invullen. Bovendien dacht ze na over het principe van autonomie-ondersteuning in leidinggeven van in de training progressiegericht leidinggeven een belangrijk uitgangspunt is. Ze gaf elk van de teamleden een leeg rooster en vroeg hen om dit zelf in te vullen en om daarna met elkaar te overleggen om te komen tot een goed werkend rooster waarbij alle taken goed zouden worden uitgevoerd. Dit proces bleek erg goed te werken. Verrassend snel kwam het team in het overleg tot een goed werkend rooster waar iedereen mee kon leven. Een mooi voorbeeld van autonomie-ondersteunend leidinggeven.

Binnen de zelfdeterminatietheorie is al jarenlang veel aandacht voor de positieve effecten van de ondersteuning van de psychologische basisbehoeften. Er is wat minder aandacht geweest voor de ondermijning van motivatie en functioneren door behoeftenfrustratie. Een nieuw onderzoek kijkt naar beide.

Lees verder »

Leerlingbetrokkenheid speelt een belangrijke rol bij het bereiken van goede schoolprestaties. Traditioneel gaan onderzoekers ervan uit dat er drie manieren zijn waarop leerlingen betrokken kunnen zijn (gedragsmatig, emotioneel en cognitief). In twee longitudinale onderzoeken laten Reeve et al. (2020) zien dat leerlingbetrokkenheid op twee manieren geherdefinieerd moet worden.

Lees verder »

Hoe kun je mensen effectief feedback geven? Werkt positief geformuleerde feedback beter of juist negatief geformuleerde feedback? En helpt het om een beetje streng te zijn en ze onder druk te zetten of kan dit juist averechts werken? Een nieuw onderzoek probeert precies deze vragen te beantwoorden.

In een nieuw artikel behandelen Netta Weinstein, Andrew Przybylski en Richard Ryan het integratieve proces. Hiermee bedoelen zij het proces van het coördineren en versterken van de congruentie tussen gedragingen en cognities en van hoe je nieuwe ervaringen kunt integreren met je bestaande netwerk van zelfkennis.

Recent sprak ik met een progressiegerichte professional die al jaren geleden voor het eerst een training bij ons volgde. Tijdens een overleg waar ook collega’s van hem bij waren vertelde hij een aantal dingen over progressiegerichte principes en technieken. Op een bepaald moment in het overleg gebruikte hij het woord ‘onweerstaanbaar’. Hij zei dat het goed toepassen van progressiegerichte principes de interactie eigenlijk onweerstaanbaar kan maken. Hij vertelde dat hij had meegemaakt dat mensen die aanvankelijk een aarzelende, defensieve of negatieve houding hadden vaak toch echt en enthousiast mee gingen doen. “Het kan gewoon onweerstaanbaar zijn”, zei hij.

Lees verder »

Wanneer een bepaalde aanpak populair begint te worden is er altijd een zeker gevaar dat sommige mensen de aanpak gaan zien als een wondermiddel dat geschikt is om zo’n beetje elk probleem op te lossen. Maar van geen enkele aanpak kun je verwachten dat je er alle problemen mee kunt oplossen. Hetzelfde geldt voor het helpen van mensen om een groeimindset te ontwikkelen.

De stijl van opvoeden van ouders beïnvloedt hoe autonoom en verbonden hun kinderen zich voelen.

De zelfdeterminatietheorie laat zien dat ieder mensen gedurende zijn of haar hele leven een behoefte heeft aan autonomie, competentie en verbondenheid. Grofweg is het zo dat naarmate deze behoeften beter worden vervuld, mensen beter functioneren en zich beter en gezonder voelen. Eerder onderzoek heeft laten zien dat de mate waarin ouders in de opvoeding van hun kinderen de vervulling van deze behoeften ondersteunen samenhangt met de mate waarin kinderen, ook op latere leeftijd goed en aangepast functioneren. Een autonomie-ondersteunende stijl van leidinggeven werkt dus goed (lees meer). Omgekeerd is het ook zo, dat wanneer ouders autoritair opvoeden en een controlerende stijl gebruiken, dit de ontwikkeling van kinderen kan belemmeren. Voorbeelden van zo’n belemmerende opvoedstijl zijn: autoritair taalgebruik, nadruk op straf èn beloning, gebruik van dreigementen, weerhouden van aandacht en liefde als het kind zich niet gedraagt zoals de ouder wil en het opwekken van schuldgevoel als het kind zich slecht gedraagt in de ogen van de ouder. 

Lees verder »