Als je één beginpunt zou moeten aanwijzen in de ontstaansgeschiedenis van de zelfdeterminatietheorie zou dat waarschijnlijk een klassiek onderzoek van Ed Deci naar intrinsieke motivatie moeten zijn. Hij publiceerde dat onderzoek in 1971 en het was de eerste belangrijke publicatie in een enorme reeks van publicaties die zou volgen van Ed Deci en Richard Ryan en een steeds groter wordend netwerk van onderzoekers. Hier kun je een korte beschrijving lezen van dat onderzoek.

Lees verder »

Recent onderzoek van Lee et al. (2020) brengt de zelfdeterminatietheorie en de mindsettheorie met elkaar in verband. Het onderzoek geeft inzicht in hoe mindset en motivatie relevant zijn voor een goed leven bij oudere mensen. Ook biedt het onderzoek inzicht in hoe de vervulling van psychologische basisbehoeften en mindset met elkaar samenhangen.

Lees verder »

Het begrijpen van de dynamiek tussen opvoedingsstijlen en de psychologische ontwikkeling van kinderen is belangrijk. Een nieuwe studie van Chen et al. (2024) onderzoekt de relatie tussen ouderlijke autonomieondersteuning, psychologische basisbehoeften, en het zelfbeeld van Chinese basisschoolleerlingen. Door middel van een uitgebreide crosssectionele analyse onderzoekt het onderzoek hoe autonomieondersteuning het zelfbeeld van kinderen beïnvloedt. Lees verder »

Hier vind je een overzicht van onderzoeksupdates op deze website van de afgelopen drie maanden.Lees verder »

Een cursist stelde me gisteren de vraag: “Hoe komt het toch dat een controlerende manier van aansturen en lesgeven zoveel voorkomt terwijl een autonomie-ondersteunende manier zoveel beter en prettiger werkt?” Ik zal hieronder proberen deze vraag te beantwoorden. Voordat ik dat doe, geef ik eerst een korte samenvatting van wat autonomie-ondersteuning en gecontroleerde regulatie inhouden. Uit veel onderzoek binnen de zelfdeterminatietheorie is gebleken dat autonome motivatie in allerlei opzichten veel beter werkt dan gecontroleerde motivatie. Een autonomie-ondersteunende manier van begeleiden en aansturen van mensen werkt dan ook beter dan een gecontroleerde manier van aansturen en begeleiden (gecontroleerde regulatie). Het onderstaande plaatje uit mijn boek Kiezen voor progressie (2016) vat de verschillen tussen autonome motivatie en gecontroleerde motivatie en hun verschillende effecten, samen:

Lees verder »

CEO’s benadrukken regelmatig het belang van het behalen van winst, aandeelhouderswaarde, marktaandeel en andere resultaten. Wu en Shen (2024) hebben een studie uitgevoerd om de schadelijke invloed van de bottom-line mentaliteit (BLM) van leidinggevenden op de creativiteit van werknemers in kaart te brengen.Lees verder »

Werk kan soms belastend zijn in de zin dat het veel zelfbeheersing en wilskracht vraagt. Het is niet verbazend dat dit werk heel vermoeiend kan zijn en dat je op een gegeven moment het gevoel kan krijgen dat het je niet meer goed lukt om beheerst en wilskrachtig te zijn. Roy Baumeister en zijn collega’s (1998) verklaarden dit aan de hand van het concept ego-uitputting (ego-depletion). Ze gingen er vanuit dat zelfbeheersing en wilskracht een beroep doet op een beperkte voorraad mentale energie. Als die energie uitgeput raakt dan wordt het vermogen om jezelf te beheersen volgens deze onderzoekers minder sterk. Volgens de onderzoekers leidt dit er toe dat je in die omstandigheden niet alleen minder in staat bent om zelfbeheersing voor de betreffende taak op te brengen maar ook voor andere dingen (zoals weerstand bieden aan een ongezonde snack).  Verschillende onderzoekers hebben manieren beschreven die het effect van ego-uitputting verminderen of tegengaan. Voorbeelden hiervan zijn: het opwekken van een positieve stemming, goed rusten en slapen, oefenen van zelfregulatie, het gebruiken van de techniek van implementatie-intenties en het visualiseren van een energie-opwekkende significante andere persoon. Ook is gesuggereerd (hoewel hier tegenstrijdige onderzoeksbevindingen over lijken te zijn) dat het eten van wat suiker het effect van ego-uitputting tijdelijk kan teniet doen.

Er blijkt echter nogal wat af te dingen op het ego-uitputtingmodel.

Lees verder »

Een lezer vroeg of het gebrek aan bevrediging van psychologische basisbehoeften een rol kan spelen in het ontstaan van persoonlijkheidsstoornissen en psychopathologie. Het korte antwoord is ‘ja’. Hieronder beschrijf ik hoe behoeftenfrustratie een rol kan spelen in het ontstaan van verschillende soorten psychopathologie.

Lees verder »

Door onderzoek in de zelfdeterminatietheorie is al lang bekend dat factoren zoals straf, beloning, druk en concurrentie de kwaliteit van de motivatie van individuen kunnen verminderen. Wanneer dit soort factoren toegepast worden, kan de autonome motivatie van individuen, (bestaande uit de intrinsieke motivatie als de geïnternaliseerde motivatie) onder druk komen te staan (lees meer over de aard en het belang van autonome motivatie). Er kan in zulke omstandigheden een meer gecontroleerde motivatie ontstaan die over het algemeen gepaard gaat met angst, spanning en minder goed functioneren. Eén factor die ook de autonome motivatie onder druk kan zetten is het geven van cijfers voor prestaties, een methode die natuurlijk veel gebruikt wordt in scholen. Een nieuw onderzoek van Krijgsman et al. (2017) verkent de relaties tussen het geven van cijfers en de motivatie van leerlingen in de gymnastiekles (N=409).

 Lees verder »

Binnen de zelfdeterminatietheorie is veel onderzoek gedaan naar motivatie in onderwijs. Veel onderzoek heeft laten zien dat behoeftenondersteunend lesgeven zowel de motivatie als het presteren van leerlingen/studenten ten goede komt (zie bijvoorbeeld dit). Met behoeftenondersteunend wordt in dit verband bedoeld:

1. autonomie-ondersteunend,
2. structuur biedend (wat de behoefte aan competentie ondersteunt) en
3. betrekken van leerlingen (wat de behoefte aan verbondenheid ondersteunt).

Tot nu toe is er nog weinig consensus over de wisselwerking tussen deze drie elementen van behoeftenondersteunend onderwijs. Leveren zij alle een unieke bijdrage of niet? Eerder onderzoek, via factoranalyses, wees erop dat de drie variabelen inderdaad onafhankelijk van elkaar zijn. Een nieuw onderzoek van Leenknecht et al. (2017) onderzocht deze vraag op een andere manier. Lees verder »

In dit artikel pleitte ik voor een accentverschuiving van niveaudenken naar progressiedenken, zonder overigens niveaudenken radicaal overboord te zetten. De reden om meer nadruk te leggen op progressiedenken is dat het meer motiveert en activeert. In reactie op mijn stuk vroeg Pim Lagrand het volgende: “Hoe past deze kijk op de situatie dat een manager bepaalde resultaten verwacht van zijn medewerker? Mijn idee is dat het niveaudenken helpt om als manager duidelijk je verwachting aan te geven bij de medewerker (bijv. de software-aanpassing dient uiterlijk eind van deze week gereed te zijn en te voldoen aan de interne kwaliteitseisen). Zou het progressiedenken de manager en medewerker kunnen helpen op de weg naar het bereiken van het verwachte resultaat?” In reactie op deze interessante vraag zet ik een paar gedachten over resultaatsverwachtingen op een rijtje.

Lees verder »

Frank Martela, een Finse filosoof en psycholoog, heeft een boek geschreven met als titel A wonderful life. Insights on Finding a Meaningful Existence. In het boek gaat hij in op vragen als: “Draait leven om het vinden van geluk?” en “Wat kan de basis voor betekenis nog zijn in een tijd waarin religie steeds minder het vanzelfsprekende kader vormt?” Hij nodigt de lezer uit om anders over betekenis na te gaan denken en komt met enkele eenvoudige ideeën om betekenis te kunnen ervaren. Lees verder »

Een nieuw onderzoek (Sheldon et al., 2020) combineert de zelfconcordantietheorie met de attributietheorie.

Lees verder »

Onderzoek uit de zelfdeterminatietheorie suggereert dat autonomie-ondersteuning door opvoeders, leraren en leidinggevenden bijdraagt aan het welbevinden en functioneren van kinderen, leerlingen en medewerkers (zie bijv. hier). Hoe zit het met de effecten van het ondersteunen van je eigen autonomie?

Lees verder »

De Amerikaanse Droom, het geloof in de mogelijkheid dat iedereen in de VS, ongeacht hun achtergrond, succes kan bereiken door hard werk en vastberadenheid, heeft altijd de aandacht getrokken. Maar wat betekent “succes”? Is het rijkdom, roem en schoonheid – de zogenaamde extrinsieke’ doelen? Of is het misschien het nastreven van persoonlijke groei, relaties, gezondheid, en het geven aan de gemeenschap – de intrinsieke doelen?

Lees verder »