Veel leraren hebben de neiging om te denken dat het stellen van grenzen hetzelfde is als het inperken van de autonomie van de leerling. Als een leerling grensoverschrijdend gedrag vertoont (zoals het slaan van een ander kind) denken ze dat zogenaamd controlerend gedrag de enige effectieve optie is. Met controlerend gedrag bedoelen we hier dominant en eisend gedrag. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een autoritaire toon aanslaan, dreigen, eisen dat de leerling zijn mond dicht houdt en precies zeggen wat de leerling moet doen. Maar onderzoek binnen de zelfdeterminatietheorie heeft laten zien dat grenzen stellen en structuur aanbieden kan op een manier die niet autonomie-ondermijnend is (lees meer). Het bieden van structuur terwijl je de autonomie van de leerlingen blijft ondersteunen werkt het beste. Maar, zo vragen veel leraren zich af, kan dat wel bij zulk grensoverschrijdend gedrag van leerlingen? Avi Assor en zijn collega’s onderzochten dit in een 22 maanden durend project.

Lees verder »

Autonomie-ondersteuning door leidinggevenden hangt samen met allerlei gewenste aspecten van het functioneren van medewerkers. Een controlerende aansturing door leidinggevenden daarentegen hangt samen met uiteenlopende ongewenste aspecten. Een nieuw artikel van Kanat-Maymon et al. (2018) onderzoekt in hoeverre ogenschijnlijke effectiviteit van autonomie-ondersteuning te maken heeft met de acceptatie van het gezag van de leidinggevende. Via twee onderzoeken komen zij tot interessante inzichten. 

Lees verder »

Voor goed onderwijs is het nodig dat leerlingen betrokken en gemotiveerd bezig zijn met leren. Of dit het geval is, hangt tenminste gedeeltelijk af van hoe docenten lesgeven. Onderzoek heeft laten zien dat bepaalde docentstijlen in het algemeen demotiverend werken (zoals autoritair taalgebruik) en dat andere docentstijlen de motivatie van leerlingen juist ten goede komen (zoals het bieden van keuzemogelijkheden). Wat tot nu toe heeft ontbroken is een geïntegreerd model dat laat zien hoe motiverende en demotiverende docentstijlen eruit zien. Een nieuw artikel van Aelterman et al. (2019) presenteert een dergelijk model in de vorm van een circumflex, een circulaire grafische weergave.

Lees verder »

Onderzoekers Gillison et al. (2018) hebben een meta-analyse uitgevoerd om het effect te bepalen van technieken gebaseerd op de zelfdeterminatietheorie (ZDT) op motivatie voor gezond gedrag. In 8 databases zochten zij relevante publicaties uit de periode van 1970-2017. In de meta-analyse namen zij uiteindelijk 74 onderzoeken mee die alle een controlegroep hadden en een voor- en nameting. De gebruikte technieken werden gegroepeerd tot 18 ZDT technieken. Er werd gekeken naar het effect van het gecombineerde gebruik van deze technieken op de volgende uitkomsten: 1) beleefde autonomie, 2) beleefde competentie, 3) beleefde verbondenheid, 4) autonome motivatie en 5) beleefde autonomie-ondersteuning. Ook werd gekeken naar de afzonderlijke effecten van de ZDT-technieken.

Lees verder »

Motivatie is energie voor actie. We zijn meestal geneigd om te kijken naar de hoeveelheid motivatie die iemand heeft om iets te doen. Maar belangrijker dan de hoeveelheid motivatie die iemand heeft, is de kwaliteit van de motivatie die iemand heeft. Een type motivatie van een minder goede kwaliteit is gecontroleerde motivatie. Dit is de motivatie die we hebben als we onder druk gezet zijn om iets te doen of verleid zijn om iets te doen. De kwaliteit van gecontroleerde motivatie is niet zo goed omdat hij gepaard gaat met angst en tegenzin. We voeren de taak die ons gevraagd is wel uit maar de kwaliteit van ons werk is niet zo goed, we houden het minder lang vol, we vinden de taak niet zo leuk en we hebben de neiging om ons er zo snel en gemakkelijk mogelijk van af te maken. 

Een type motivatie van een goede kwaliteit is autonome motivatie. Dit is de motivatie die we voelen als we iets doen wat we interessant vinden (dit heet intrinsieke motivatie) en als we iets doen wat we belangrijk vinden (dit heet geïnternaliseerde motivatie). Als we autonoom gemotiveerd zijn, staan we er volledig achter om te doen wat we doen. We voelen ons goed terwijl we de taak doen, we krijgen er energie van, we voeren de taak goed uit en we houden het lang vol.

Autonomie-ondersteuning komt neer op het scheppen van een werk- of leercontext waarin mensen gemotiveerd kunnen raken voor wat ze doen. Binnen een dergelijke context kunnen mensen zich richten op het doen van wat ze belangrijk vinden en wat ze interessant vinden. Het resultaat is dat ze volledig achter wat ze doen staan en zich goed voelen, dat opgaan in wat ze doen en dat ze energie krijgen van wat ze doen. Eén van de meest onbekende (maar belangrijke) feiten over autonomie-ondersteunende contexten is dat ze vaak goed gestructureerd zijn. Velen hebben -onterecht- het idee dat autonomie-ondersteuning neerkomt op mensen loslaten of als docent of leidinggevende simpelweg een stap terug doen. Dit misverstand kan tot verkeerde acties en analyses leiden. 

Lees verder »

Autonome motivatie is kwalitatief goede motivatie. Als we autonoom gemotiveerd zijn staan we volledig achter wat we aan het doen zijn. Als we autonoom gemotiveerd zijn voelen we ons beter en functioneren we ook beter. In deze presentatie kun je hier meer uitleg over lezen. Als we werken met andere mensen (kinderen, leerlingen, medewerkers, cliënten) kunnen we dingen doen die de kans vergroten dat zij autonoom gemotiveerd zijn. We kunnen dit doen door dingen te doen die hun autonomie ondersteunen. Veel docenten en leidinggevenden vallen nogal eens terug op een strenge, straffende en belonende manier van werken met anderen omdat ze niet goed weten hoe het anders kan. Ze zien niet concreet voor zich hoe autonomie-ondersteuning in de praktijk werkt. Vaak stellen ze zich ook voor dat het nogal moeilijk is om autonomie-ondersteunend te werken. Maar als ze autonomie-ondersteunende technieken hebben aangeleerd, voelen ze zich competenter en zelf ook meer gemotiveerd. Ook zeggen ze meestal dat het bieden van autonomie-ondersteuning minder moeilijk was dan ze van tevoren dachten. Hieronder bied ik een checklist aan van concrete dingen die je kunt doen om autonomie van (bijvoorbeeld) leerlingen te ondersteunen. Door hem op te slaan en te printen en dan in te vullen kun je je eigen repertoire van autonomie-ondersteunende interventies vergroten. 

Lees verder »

Goed opgezette trainingen aan leraren in het bieden van autonomie-ondersteuning aan leerlingen werken over het algemeen goed. Onderzoek naar zowel beoordelingen door observatoren als percepties van leerlingen laat zien dat deze getrainde leraren meer in staat zijn een autonomie-ondersteunende stijl van lesgeven te benutten. Dit is positief want het leidt ertoe dat leerlingen meer autonoom gemotiveerd raken, meer betrokken zijn bij de les, beter leren en presteren en zich beter voelen in de klas (zie o.a. Cheon et al., 2012, 2016). Een nieuw longitudinaal onderzoek van Cheon et al., 2017 geeft inzicht in waarom trainingen in autonomie-ondersteuning vaak goed werken. 

Lees verder »

Binnen de zelfdeterminatietheorie is veel onderzoek gedaan naar motivatie in onderwijs. Veel onderzoek heeft laten zien dat behoeftenondersteunend lesgeven zowel de motivatie als het presteren van leerlingen/studenten ten goede komt (zie bijvoorbeeld dit). Met behoeftenondersteunend wordt in dit verband bedoeld:

1. autonomie-ondersteunend,
2. structuur biedend (wat de behoefte aan competentie ondersteunt) en
3. betrekken van leerlingen (wat de behoefte aan verbondenheid ondersteunt).

Tot nu toe is er nog weinig consensus over de wisselwerking tussen deze drie elementen van behoeftenondersteunend onderwijs. Leveren zij alle een unieke bijdrage of niet? Eerder onderzoek, via factoranalyses, wees erop dat de drie variabelen inderdaad onafhankelijk van elkaar zijn. Een nieuw onderzoek van Leenknecht et al. (2017) onderzocht deze vraag op een andere manier. Lees verder »

Door onderzoek in de zelfdeterminatietheorie is al lang bekend dat factoren zoals straf, beloning, druk en concurrentie de kwaliteit van de motivatie van individuen kunnen verminderen. Wanneer dit soort factoren toegepast worden, kan de autonome motivatie van individuen, (bestaande uit de intrinsieke motivatie als de geïnternaliseerde motivatie) onder druk komen te staan (lees meer over de aard en het belang van autonome motivatie). Er kan in zulke omstandigheden een meer gecontroleerde motivatie ontstaan die over het algemeen gepaard gaat met angst, spanning en minder goed functioneren. Eén factor die ook de autonome motivatie onder druk kan zetten is het geven van cijfers voor prestaties, een methode die natuurlijk veel gebruikt wordt in scholen. Een nieuw onderzoek van Krijgsman et al. (2017) verkent de relaties tussen het geven van cijfers en de motivatie van leerlingen in de gymnastiekles (N=409).

 Lees verder »

Hoe kun je mensen effectief feedback geven? Werkt positief geformuleerde feedback beter of juist negatief geformuleerde feedback? En helpt het om een beetje streng te zijn en ze onder druk te zetten of kan dit juist averechts werken? Een nieuw onderzoek probeert precies deze vragen te beantwoorden.

In twee Chinese overheidsscholen werden enkele centrale ideeën en bevindingen van de zelfdeterminatietheorie getoetst (Nie et al., 2017). Specifiek werd onderzocht wat de effecten van beleefde autonomie-ondersteuning door leidinggevenden waren op de motivatie van de medewerkers (266 docenten) en op enkele belangrijke outputcriteria (tevredenheid over de eigen baan, werkstress en symptomen van zieke). De verwachtingen waren, op grond van eerder onderzoek, dat beleefde autonomie-ondersteuning (1) zou samenhangen met meer autonome motivatie (versus gecontroleerde motivatie) en (2) met meer werktevredenheid, minder stress en minder ziektesymptomen. De onderstaande figuur vat de bevindingen van dit onderzoek samen: Lees verder »

Het krijgen van goede feedback is enorm belangrijk om nieuwe dingen te leren. Het geven van goede feedback is een vaardigheid op zich (enkele ideeën over hoe je dat kunt doen, kun je hier en hier lezen). Feedback geven kan erg ondersteund worden als de persoon zelf vraagt om feedback. Een nieuw onderzoek suggereert dat een autonomie-ondersteunende manier van leidinggeven het gemakkelijker maakt voor mensen die nieuw zijn in een functie om zelf om feedback te vragen.

Self-Determined Feedback Seeking: The Role of Perceived Supervisor Autonomy Support
Beenen, Pichler, & Levy (2016)

Lees verder »

Motivatie is energie voor actie. Belangrijk is niet zozeer hoeveel motivatie je voor iets hebt maar wat de kwaliteit van je motivatie is. Twee soorten motivatie zijn: autonome motivatie en gecontroleerde motivatie. In dit filmpje leg ik uit wat deze begrippen inhouden en waarom ze belangrijk zijn.

.