Een nieuwe meta-analyse naar de effectiviteit van positieve-psychologie-interventies komt tot minder positieve resultaten dan eerdere meta-analyses.

Lees verder »

In sociale interacties communiceren we vooral via woorden en gezichtsuitdrukkingen. Deze woorden en gezichtsuitdrukkingen kunnen een positieve of negatieve emotionele lading (valentie) hebben. De emotionele valentie van woorden en gezichtsuitdrukkingen kan een effect hebben op hoe we de informatie in de sociale interactie verwerken. Verwerken we negatieve woorden en gezichtsuitdrukkingen beter en sneller? Of is het juist omgekeerd en hebben positieve woorden en gezichtsuitdrukkingen een voordeel? Of is er een verschil in hoe we reageren op woorden en gezichtsuitdrukkingen? En is het antwoord op dit soort vragen afhankelijk van je leeftijd? Kauschke et al. (2019) beantwoorden deze vragen in een nieuw reviewartikel (pdf).

Lees verder »

Onderzoekers Walmsley & O’Madagain (2020) deden twee experimenten om erachter te komen of er zoiets bestaat als een worst-motive fallacy. Dit is de neiging om te denken dat andere mensen vooral (en meer dan wijzelf) geneigd zijn om zich te laten leiden door slechte motieven.

Lees verder »

Vijftien jaar geleden verscheen er een wetenschappelijk artikel met als titel Bad is stronger than good, geschreven door Baumeister et al. (2001). In dat artikel werden talloze onderzoeken beschreven naar de zogenaamde negativiteitsfout (negativity bias). Het artikel citeert onderzoek dat laat zien dat negatieve gebeurtenissen, emoties en informatie een sterker effect op ons hebben dan positieve. Ze concluderen aan het eind van het artikel:

“In our review, we have found bad to be stronger than good in a disappointingly relentless pattern. We hope that this article may stimulate researchers to search for and identify exceptions; that is, spheres or circumstances in which good events outweigh bad ones. Given the large number of patterns in which bad outweighs good, however, any reversals are likely to remain as mere exceptions.”

Lees verder »

De illusie van begrip is onze neiging om te overschatten hoe goed we dingen begrijpen. Deze illusie, die ook bekend staat onder de namen ‘kennisillusie’ en ‘illusie van verklarende diepte’, treedt bij ons allemaal op.

Het boek The Knowledge Illusion van cognitieve wetenschappers Steven Sloman & Philip Fernbach is geheel gewijd aan deze cognitieve bias. Hieronder leg ik uit wat deze illusie inhoudt en waarom het belangrijk is om er kennis over te hebben.

Lees verder »

De negativiteitsbias (ook wel genoemd het negativiteitseffect) is het verschijnsel dat we negatieve gebeurtenissen en informatie gemakkelijker opmerken dan positieve, dat we er sterker door beïnvloed worden en dat we ze gemakkelijker herinneren. Hoewel niet ieder individu en niet iedere leeftijdsgroep even gevoelig is voor de negativiteitsbias treedt hij wel vaak op. Amabile & Kramer (2011) vonden bijvoorbeeld in hun onderzoek naar werkbeleving dat het effect van negatieve gebeurtenissen twee tot drie keer zo sterk was als het effect van positieve gebeurtenissen.

Lees verder »

Exacte vakken hebben de naam de moeilijkste te zijn en dat is begrijpelijk. Maar psychologie is in bepaalde opzichten misschien wel moeilijker. 

We leven in een tijd waarin kunstmatige intelligentie (AI) ons leven ingrijpend begint te veranderen. Nieuw onderzoek (Li, 2023) laat zien hoe intellectuele nederigheid – het besef van de feilbaarheid van onze overtuigingen en kennis – onze houding ten opzichte van AI, specifiek ChatGPT, beïnvloedt. Vier studies met in totaal 943 deelnemers onderzoeken dit, gebruikmakend van zowel zelfrapportage als gedragsmatige uitkomstvariabelen.Lees verder »

Kenneth O. Stanley en Joel Lehmans boek Why Greatness Cannot Be Planned: The Myth of the Objective, biedt een provocerende visie op doelgericht gedrag. De auteurs betogen dat onze obsessie met het stellen van specifieke doelen, wat zij de ‘tyrannie van doelen’ noemen, ons blind maakt voor de waarde van het proces en onbedoeld creativiteit en innovatie verstikt. In plaats daarvan zouden we moeten streven naar ‘novelty search’. Dit is het verkennen van onbekende paden zonder vooraf bepaald einddoel, wat kan leiden tot onverwachte en revolutionaire ontdekkingen.

Lees verder »

Interessante nieuwe informatie over een effectieve mindset-interventie. Een nieuw onderzoek van Yeager et al. (2016) bestudeerde de effecten van zogenaamde voorbereidende lekentheorie-interventies om raciale, ethnische en socio-economische prestatiekloven te voorkomen op de universiteit.

Hans en Ola Rosling laten zien dat we te weinig weten over vooruitgang in de wereld en leggen uit hoe we dat kunnen veranderen. 

Hoe komt het dat underdogs vaker dan je zou denken succesvol zijn? Wat maakt dat tegenslag mensen vaak sterker maakt? En wat verklaart dat de ogenschijnlijke sterken en machtigen in de praktijk toch vaak het onderspit delven? Op deze en soortgelijke vragen geeft de Canadese wetenschapsjournalist Malcolm Gladwell antwoord in zijn recente boek David en Goliath. De overwinning van de underdog.

Door Coen Helderman (@coenheld)

‘Van een nood een deugd maken’. ‘Ieder nadeel heeft zijn voordeel’. Wie niet sterk is, moet slim zijn’. Het zijn deze overbekende tegelwijsheden en ogenschijnlijk platgereden paden die het vertrekpunt vormen van het nieuwe boek van de bestseller auteur Malcolm Gladwell. Het is een hele kunst om van hieruit een boek te schrijven dat ontroert, diepgang heeft en bovendien aanzet tot nadenken. Gladwell is daar toch wonderwel in geslaagd. Dat doet hij vooral door prachtige verhalen te schrijven, waarin hij mensen en gebeurtenissen tot leven brengt. Hij bevestigt daarmee al doende in één beweging de centrale stelling van zijn boek, namelijk dat de grootste kracht vaker dan wij denken juist in het kleine en onconventionele schuilt.

Lees verder »

De afgelopen jaren is er een controverse geweest over de waarde en de geldigheid van sociaal psychologische onderzoeksbevindingen. Deze discussie heeft zich vooral toegespitst op resultaten van onderzoeken over het fenomeen sociale priming. Bij priming worden bepaalde delen van het brein door kortdurende en subtiele triggers geactiveerd vlak voordat we een bepaalde taak uitvoeren. Dit proces, dat kort duurt en onbewust verloopt, zorgt ervoor dat we gevoeliger worden voor een bepaald soort informatie en heeft invloed op hoe we ons voelen, gedragen en hoe we presteren.

Lees verder »

Kort geleden sprak ik op een verjaardagsfeestje iemand die zich grote zorgen maakte over alle problemen die onze moderne tijd met zich meebrengen. Als één van de grootste problemen zag hij overbevolking. Toen ik zei dat ontwikkelingen in voedseltechnologie een goede oplossing kunnen vormen voor de groeiende wereldpopulatie, zei hij met een gezichtsuitdrukking van afkeer: “Voedseltechnologie! Alleen het woord al staat me tegen! Nee, mijn visie is dat de wereldbevolking drastisch kleiner moet worden en dat we onze verbinding met de natuur moeten herstellen.” Aan dit gesprekje moest ik terugdenken toen ik een artikel tegenkwam over de natuurlijkheidsvoorkeur (Zhang & Yu, 2023).Lees verder »

Wanneer mensen een test moeten maken in het kader van bijvoorbeeld een sollicitatie dan wordt hen soms gevraagd om hun etniciteit of ras aan te vinken op een formulier. Ik ben sceptisch over hoe betekenisvol en nuttig het is om mensen te categoriseren op een dergelijke manier en ik denk dat het in veel gevallen meer kwaad dan goed doet. Naar mijn inzicht is de kans niet alleen groot dat degene die de test moet maken er negatief door beïnvloed wordt (en slechter gaat presteren) maar ook dat degene die testprestatie moet beoordelen er negatief door beïnvloed wordt en minder objectief gaat beoordelen. Ik zal uitleggen waarom.Lees verder »