Dit fragment is overgenomen uit het boek De Ontwikkeling van Wijsheid.

Gedurende het overgrote deel van de menselijke geschiedenis was progressie over generaties heen niet of nauwelijks aanwezig. Vele duizenden generaties lang was het niet zo dat opeenvolgende generaties steeds iets gezonder en welvarender werden. In sommige periodes ging het wat beter, in andere periodes wat slechter, vaak veel slechter. Een eerste grote doorbraak vond zo’n 12.000 jaar geleden plaats: de landbouwrevolutie. Deze vormde de basis voor de eerste menselijke nederzettingen en staten. Pas veel later, vanaf halverwege de 16e eeuw, vond in Europa een volgende doorbraak plaats: de wetenschappelijke revolutie. In deze periode vond een enorme verschuiving plaats in het denken over onszelf, de wereld en onze plek daarin en over wat we weten over hoe we dingen te weten kunnen komen.

Lees verder »

Tijdens de laatste sessie van de opleiding progressiegericht werken, deelde Mascha, een toegewijde docente aan een hogeschool, een boeiende ervaring. Ze vertelde over een uitdaging die ze had meegemaakt met een klas die te maken had met aanzienlijke tegenslag en lesuitval.

Lees verder »

Het proces van persoonlijke groei gaat vaak gepaard met het ervaren van ongemak. Dit komt doordat het meestal betekent dat we ons buiten onze comfortzone moeten begeven. Wanneer we bijvoorbeeld een nieuwe vaardigheid leren, kan dit ongemakkelijk voelen omdat het onbekend is en we mogelijk fouten maken. Ongemak is dus vaak een natuurlijk onderdeel van leren en groeien. We kunnen geneigd zijn het te zien als een noodzakelijk kwaad dat nu eenmaal bij leren hoort. Ook kan het ertoe leiden dat we leren en groeien maar liever uit de weg gaan.

Lees verder »

John Hattie, is een onderwijswetenschapper aan de Universiteit van Melbourne. Hij heeft veel bekendheid verworven in de onderwijswereld door zijn boek Visible Learning uit 2008. Kort geleden verscheen de opvolger van dit boek, Visible Learning: The Sequel. Hieronder kun je iets meer lezen over Hattie’s werk.

Lees verder »

Wie houdt zich tegenwoordig niet bezig met de vraag hoe AI-systemen, zoals ChatGPT, ons werk en leven zullen veranderen? Veel mensen hebben bijvoorbeeld al geëxperimenteerd met ChatGPT en velen vinden het leuk om te gebruiken. Sommigen denken dat AI in de toekomst grote delen van ons werk zal overnemen, terwijl anderen sceptisch zijn. Hier zijn enkele recente bevindingen die ik ben tegengekomen en enkele reflecties van mijn kant.

Lees verder »

Menselijke interacties zijn complex en vaak gekenmerkt door misverstanden en verkeerde interpretaties. Een bekend fenomeen is de liking gap (het waarderingsverschil). Deze houdt in dat we de neiging hebben te onderschatten hoeveel anderen ons mogen. Dit kan leiden tot onnodige gevoelens van onzekerheid en zelftwijfel. In dit artikel bespreek ik een gerelateerd concept, het gedachteverschil, aan de hand van een artikel van Cooney et al. (2021). Wat is het gedachteverschil en wat betekent het voor ons dagelijks leven en professionele interacties?

Lees verder »

Zie hier voor deel 1.

Maarten werkt iets langer dan een jaar in een team van ongeveer 10 mensen in een zorgorganisatie. Zijn leidinggevende is Vera. Dit is zijn tweede baan nadat hij zijn opleiding heeft afgerond. Het werk is hem wel goed bevallen. Hij voelt een soort kameraadschappelijkheid met zijn collega’s. Het werken met de patiënten geeft hem over het algemeen veel voldoening. De laatste paar maanden heeft hij het helaas steeds minder naar zijn zin. Dit heeft vooral te maken met zijn relatie met Vera.

Lees verder »

Ik las over een interessante benadering van organisatieverandering die goed aansluit bij progressiegericht werken en die de nadruk legt op continuïteit bij organisatieverandering.

Lees verder »

Vera geeft sinds 2 jaar leiding aan een team van 10 medewerkers. Ze probeert haar leidinggevende rol goed en gewetensvol in te vullen. Het vervullen van de leidinggevende rol is best spannend voor haar en ze voelt zich er soms onzeker bij. Ze ervaart sommige teamleden als ‘jonge honden’ die soms teveel hun eigen gang gaan. Andere teamleden hebben veel meer ervaring en zijn een stuk ouder dan Vera zelf. Ze vindt echter dat je als leidinggevende niet onzeker moet overkomen en niet teveel met je eigen kwetsbaarheid te koop moet lopen. Dat kan je positie en gezag verzwakken. Ze besluit daarom moedig te zijn en haar leidinggevende rol nadrukkelijk op te pakken, onder andere door duidelijk te laten merken dat zij de baas is.

Lees verder »

Een tijdje geleden schreef ik over cognitieve immunologie, de wetenschapsdiscipline die het immuunsysteem van de geest bestudeert dat beschermt tegen besmettelijke en gevaarlijke ideeën. Nu is er een toegankelijk Nederlandstalig boek verschenen door een van de leidende onderzoekers op dit gebied. Het boek heet Immuun voor nepnieuws, de auteur is Hoogleraar psychologie aan Cambridge, Sander van der Linden.

Een centraal begrip in de visie van Van der Linden is prebunking, wat te vergelijken is het vaccineren van mensen tegen een virus, in dit geval een ideeënvirus. Prebunking, de techniek om mensen preventief immuun te maken voor desinformatie, is een veelbelovende aanpak in de strijd tegen nepnieuws. Door mensen vooraf een verdunde dosis desinformatie te geven, samen met middelen om die te ontzenuwen, wordt voorkomen dat de misleidende informatie in het brein wordt ‘gecodeerd’. Prebunking is niet de enige oplossing. Maar het kan fungeren als een goede eerste verdedigingslinie tegen manipulatie en kan het mensen aanmoedigen om meer bronnenonderzoek en verificatie te doen bij complottheorieën.

Lees verder »

Al eerder heb ik geschreven over hoe irrationale overtuigingen schadelijk kunnen zijn en ook over hoe ze moeilijk te veranderen kunnen zijn vanwege enkele systematische en psychologische obstakels. Maar overtuigingen kunnen veranderen en geloven dat ze niet kunnen veranderen kan ertoe leiden dat we ophouden om eerlijk te praten over onze overtuigingen waardoor we polarisatie creëren en progressie bemoeilijken. Met dat in het achterhoofd deel ik hier mijn top 6 van schadelijke overtuigingen plus een korte uitleg over waarom ze in mijn ogen zo gevaarlijk zijn. Hopelijk bieden deze gedachten aanleiding tot verder nadenken.

Lees verder »

Werk neemt een centrale plaats in ons leven in, niet alleen omdat het voorziet in ons levensonderhoud, maar ook omdat het een bron van persoonlijke voldoening en sociale erkenning kan zijn. Betekenisvol werk draagt bij aan ons algemeen welzijn en kan een aanzienlijke invloed hebben op onze mentale gezondheid. In dit artikel bespreek ik een nieuw artikel van de Finse psycholoog en filosoof Frank Martela over wat nu de kern van betekenis in werk is.

Lees verder »

Afgelopen week vertelden drie personen me overwogen te hebben ontslag te nemen, waarbij in alle gevallen een controlerende managementstijl van hun leidinggevende de aanleiding was. De eerste persoon deelde dat zijn baas zich bot opstelde en daarna beweerde dat je als leidinggevende nu eenmaal “een beetje een eikel” moet zijn. De tweede persoon beschreef hoe zijn leidinggevende voortdurend dwingend, controlerend en wantrouwend optrad tot frustratie van meerdere mensen in het team. De derde persoon klaagde dat haar leidinggevende haar en haar collega’s niet bij belangrijke beslissingen betrok en hen steeds voor voldongen feiten plaatste. Hoewel ze uiteindelijk nog niet besloten hadden om ontslag te nemen, overwogen ze het serieus.

Lees verder »

Ik kwam een interessant artikel tegen op Fast Company. Het artikel legt de zogeheten SSG-methode voor effectieve communicatie uit, ontwikkeld door David Rock, medeoprichter van het NeuroLeadership Institute. Rock richt zich op het toepassen van neurowetenschappelijke inzichten op leiderschap en organisatieontwikkeling. Hij heeft diverse boeken geschreven, waaronder “Your Brain at Work” en “Quiet Leadership”, en is een pionier in het veld van neurowetenschap en leiderschap.

Lees verder »

De D-factor, ook wel bekend als de Donkere Factor van Persoonlijkheid (D), is de volgende diepgewortelde overtuiging bij sommige individuen: in de wereld waarin wij leven is het gerechtvaardigd en noodzakelijk is om je eigenbelang te bevorderen ten koste van de belangen van anderen.” Deze D-factor blijkt een gemeenschappelijke factor te zijn die ten grondslag ligt aan allerlei negatieve eigenschappen (lees meer). Hij is uitvoerig onderzocht in relatie tot verschillende sociale en politieke fenomenen, zoals samenzweringstheorieën, populisme en reacties op wereldwijde problemen zoals de COVID-19 pandemie.

Lees verder »