De afgelopen jaren is er een controverse geweest over de waarde en de geldigheid van sociaal psychologische onderzoeksbevindingen. Deze discussie heeft zich vooral toegespitst op resultaten van onderzoeken over het fenomeen sociale priming. Bij priming worden bepaalde delen van het brein door kortdurende en subtiele triggers geactiveerd vlak voordat we een bepaalde taak uitvoeren. Dit proces, dat kort duurt en onbewust verloopt, zorgt ervoor dat we gevoeliger worden voor een bepaald soort informatie en heeft invloed op hoe we ons voelen, gedragen en hoe we presteren.

Lees verder »

Is het volgen van het journaal en actualiteitenprogramma’s op radio en televisie een garantie dat je goed op de hoogte blijft van de toestand in het wereld? Nee. Deze informatiebronnen geven een systematisch vertekend beeld van hoe het ervoor staat in de wereld. Dat komt in belangrijke mate niet doordat de makers van deze programma’s opzettelijk misleiden maar door andere factoren. Hier zijn 4 redenen waarom de realiteit anders is dan je zou denken op basis van journaals en actualiteitenprogramma’s.

Lees verder »

Toxische negativiteit, een overmatig en onrealistisch negatieve houding, kan verlammend werken en is niet realistisch. Onze eigen manieren van denken kunnen soms aanzienlijke belemmeringen vormen voor wat we willen bereiken. Verschillende negatieve denkstijlen kunnen ervoor zorgen dat we inactief worden waardoor we de progressie die we zoeken niet bereiken. Hieronder bespreek ik 6 van die negatieve manieren van denken die ten grondslag kunnen liggen aan toxische negativiteit: pessimisme, cynisme, defaitisme, fatalisme, doemdenken en de statische mindset.

Lees verder »

We denken te weten dat hoe we de werkelijkheid waarnemen ook echt is hoe die werkelijkheid is. Maar onderzoek van ongeveer de laatste 50 jaar heeft op talloze manieren laten zien dat onze waarneming en de werkelijkheid soms veel minder met elkaar te maken hebben dan we denken (lees meer).  Hoe we de werkelijkheid onbewust vervormd waarnemen heeft allerlei consequenties (veelal negatief) voor onze keuzes en ons sociaal gedrag. In dit artikel wil ik het hebben over een nog niet zo breed bekende bias: de illusie van transparantie. 

Lees verder »

Op deze website tref je regelmatig beknopte beschrijvingen aan van recent onderzoek (zie ONDERZOEKSUPDATES & COMMENTS aan de rechterzijde van het scherm). Hieronder vind je een geordend overzicht van updates van de afgelopen 3 maanden.

Lees verder »

In het weekend kreeg ik een email van iemand die me schreef dat hij een boek gelezen had over de oorlog in Joegoslavië. Hij was geraakt door de vreselijke wreedheden die mensen elkaar daar hadden aangedaan en schreef dat hij dacht dat de verklaring voor de wreedheden was dat mensen nu eenmaal continu zoeken naar manieren om elkaar te domineren. Zijn vraag aan mij was: hoe moeten we, gegeven dat mensen zich vaak slecht gedragen, zelfs wanneer het goed met ze gaat, organisaties zo inrichten dat we deze slechtheid kunnen minimaliseren? In eerste instantie reageerde ik vrij kort op zijn vraag:

Wat waarderen we meer in de prestaties van anderen: hard werken of talent? En wat maakt het eigenlijk uit hoe we deze vraag beantwoorden?

De talentbias in muziek

Onderzoekers Tsay & Banaji (2011) vonden bewijs voor wat zij noemden een naturalness bias wat ik hier maar vertaal als talentbias. De talentbias betekent dat we een voorkeur hebben voor mensen die we zien als natuurlijk getalenteerd boven mensen die we zien als harde werkers, zwoegers. Hoewel expertmusici verklaarden dat ze hard werk belangrijker vonden dan talent bleek dat ze onbewust toch de voorkeur gaven aan talen. Tsay & Banaji demonstreerden dit door meer dan 100 professioneel getrainde musici twee profielen te laten lezen van twee professionele musici met daarbij een muziekopname om naar te luisteren van deze twee musici.

Lees verder »

In deel 1 en deel 2 van mijn bespreking van het boek Noise: A Flaw in Human Judgment heb je kunnen lezen dat overal waar mensen oordelen vormen en beslissingen nemen, sprake is van noise, willekeurige ongewenste variatie in oordelen. Bij allerlei oordelen over en beslissingen over mensen vergroot noise de kans op foute beslissingen. De hoeveelheid noise is vaak aanzienlijk en veel groter dan we ons realiseren. De schade kan aanzienlijk zijn: denk aan fouten in personeelsselectie, foute rechterlijke beslissingen, verkeerde diagnoses of grove investeringsfouten. Het is belangrijk om maatregelen te nemen om noise te beperken. Hieronder kun je daar meer over lezen.

Lees verder »

Met irrationele overtuigingen bedoel ik overtuigingen die incoherent of logisch inconsistent zijn en in strijd met wat we weten over de werkelijkheid (in strijd met aanwezig bewijs dus). Niemand is vrij van onrealistische overtuigingen. Onze manier van interpreteren van de werkelijkheid is niet perfect. We zijn behept met systematische vertekeningen in hoe we de werkelijkheid waarnemen (lees meer). Bovendien hebben we allemaal onvermijdelijk door onze opvoeding en cultuur denkbeelden meegekregen die achterhaald kunnen zijn zonder dat we daar bewust bij stil staan.

Lees verder »

Een team van onderzoekers heeft vandaag een goede bijdrage geleverd aan het oplossen van het replicatieprobleem in de sociale wetenschap.

Eerder schreef ik al eens over wat wetenschap is en waarom het belangrijk is (zie Wetenschap verbeteren). In dat stuk gebruikte ik het onderstaande plaatje om een aantal essentiële schakels in de het wetenschappelijke proces te beschrijven. Elk van deze schakels vervult een essentiële rol in het goed laten functioneren van het wetenschappelijke proces. Bij meerdere van deze schakels is sprake van bedreigingen die de kwaliteit van de wetenschap kunnen ondermijnen.

Lees verder »

Benjamin Franklin, een van de Founding Fathers van de Verenigde Staten, was niet alleen een wetenschapper en politicus, maar ook een observator van de menselijke natuur. Een van zijn  inzichten betreft de psychologie van gunsten verlenen, een fenomeen dat bekendstaat als het Benjamin Franklin effect. In dit artikel bespreek ik Benjamin Franklin effect, het verschijnsel dat mensen anderen leuker vinden nadat ze hen een gunst hebben verleend.Lees verder »

Hieronder bespreek ik 4 psychologische principes die van belang zijn in gesprekken. Vervolgens kun je een checklist progressiegerichte gespreksvoering invullen die je kan helpen om je gesprekken effectiever te maken.

Lees verder »

Hier is een kennisquiz over cognitieve biases, ofwel veelvoorkomende waarnemings- en beoordelingsfouten (waar we ons vaak niet bewust van zijn). De quiz bestaat uit 14 multiplechoicevragen. Probeer het maar eens. Als je de quiz hebt gemaakt, kun je zien hoeveel vragen je goed had en kun je per vraag ook zien wat het goede antwoord is. Ik ben benieuwd of je cognitieve biases tegenkomt die je nog niet kende.

Lees verder »

Er is een nieuwe publicatie die suggereert dat gecontroleerde motivatie op verschillende manieren een obstakel kan vormen voor goede relaties tussen groepen:

Controlled Motivational Orientation and Prejudice

The Mediating Role of Dehumanization

Abstract. This research investigates the effect of controlled versus autonomous motivation on intergroup relations. Two studies were conducted: Study 1 (N = 152 Greek Cypriot undergraduate students) showed that controlled motivational orientation, measured as a personality variable, was related to more prejudicial beliefs toward outgroups, lower intrinsic motives for contact, less desire for contact, and less actual contact with outgroups.

Lees verder »

Misinformation and Its Correction: Continued Influence and Successful Debiasing

– Stephan Lewandowsky, Ullrich K. H. Ecker, Colleen M. Seifert, Norbert Schwarz, & John Cook

Samenvatting: [Vertaling: CV] Het wijdverspreide voorkomen en de persistentie van misinformatie in hedendaagse samenlevingen, zoals de foutieve overtuiging dat er een verband bestaat tussen het vaccineren van kinderen en autisme is een zaak van publiek belang. De mythen rondom vaccinaties, bijvoorbeeld, die sommige ouders ertoe hebben gebracht om hun kinderen vaccinaties te onthouden, hebben geleid tot een duidelijke toename van ziekten die via vaccins te voorkomen waren geweest, en ook tot onnodige overheidsuitgaven voor onderzoek en publieke voorlichtingscampagnes gericht op het herstellen van de situatie.

Lees verder »