Ouders, docenten en leidinggevenden spelen een belangrijke rol voor respectievelijk kinderen, leerlingen en medewerkers. Niet alleen hebben ze een begeleidende, helpende rol maar ook een sturende rol. Ze hebben aandacht en begrip, ze helpen en ondersteunen, ze geven een goed voorbeeld en ze maken verwachtingen en grenzen duidelijk. Als ze hun rol goed invullen dan functioneren en ontwikkelen de individuen met wie ze werken zich goed en voelen zij zich ook goed. Het is niet alleen zo dat ze kunnen doen wat ze interessant en belangrijk vinden; ook gedragen zij zich op een aangepaste manier en leveren zij een nuttige bijdrage. Bij het goed invullen van dit soort rollen (die van ouder, docent en leidinggevende) komt aardig wat psychologie kijken. Dit is vooral het geval wanneer de dingen niet lopen zoals het de bedoeling is. Denk bijvoorbeeld aan een kind dat zijn best niet lijkt te doen op school of dat vervelend en onaangepast gedrag vertoont. Of denk aan een medewerker die vaak steeds maar loopt te klagen en niet echt zijn schouders onder zijn werk lijkt te zetten. In zulke situaties hebben we vaak de neiging om de druk wat op hen op te voeren.

Lees verder »

Met irrationele overtuigingen bedoel ik overtuigingen die incoherent of logisch inconsistent zijn en in strijd met wat we weten over de werkelijkheid (in strijd met aanwezig bewijs dus). Niemand is vrij van onrealistische overtuigingen. Onze manier van interpreteren van de werkelijkheid is niet perfect. We zijn behept met systematische vertekeningen in hoe we de werkelijkheid waarnemen (lees meer). Bovendien hebben we allemaal onvermijdelijk door onze opvoeding en cultuur denkbeelden meegekregen die achterhaald kunnen zijn zonder dat we daar bewust bij stil staan.

Lees verder »

De progressiegerichte cirkeltechniek wordt bekender. Steeds meer coaches, trainers en organisatie-adviseurs kennen deze eenvoudige en flexibele progressiegerichte techniek. Hij is bruikbaar in veel situaties, zoals zelfcoaching, intakegesprekken, coachingsgesprekken, stuurgesprekken en teamcoaching en -sturing. De toepassing van de cirkeltechniek in teams is één van de leukste en meest krachtige. In vrij korte tijd kun je via je cirkeltechniek veel concrete ideeën produceren voor hoe je vooruit kunt komen in een onderwerp dat relevant is voor het team. Steeds meer organisaties zijn begonnen met het experimenten met de cirkeltechniek in teams en ervaren de voordelen ervan. Wil je in je eigen team de cirkeltechniek ook eens toepassen dan kun je de uitleg hieronder gebruiken voor hoe je dit kunt aanpakken. 

Het nieuwe boek van mijn collega Gwenda Schlundt Bodien is verschenen. De aansprekende titel is: Progressiegesprekken. De intentie om betekenisvolle progressie te boeken. Het onderwerp van het boek is gespreksvoering. Een goede keuze want hoe belangrijk zijn gesprekken eigenlijk niet voor ons? Hoe bepalend zijn ze vaak niet voor hoe goed we ons voelen en voor hoe zinvol we bezig zijn? Hoe belangrijk is het dus niet dat we in staat zijn om goed te worden in het voeren van effectieve gesprekken? Dit soort effectieve gesprekken noemt Gwenda progressiegesprekken. Progressiegesprekken zijn gesprekken waarin je je verbonden voelt met andere mensen en waar energie en bruikbare ideeën ontstaan. Zowel tijdens als na afloop van het gesprek heb je het gevoel dat je vooruit aan het komen bent in iets dat belangrijk voor je is.

Lees verder »

Intuïtief gaan we er vaak vanuit dat we eerst iets moeten begrijpen voordat we competent gedrag kunnen vertonen. Als we mensen dingen willen aanleren, willen we hen daarom vaak eerst begrip bijbrengen, in de hoop dat ze dan op basis van dit begrip competent gedrag aanleren. We leren hen bijvoorbeeld eerst abstracte begrippen aan voordat we hen leren hoe ze praktische problemen kunnen oplossen. Maar, zoals filosoof Daniel Dennett uitlegt in zijn boek Van Bacterie naar Bach en terug, moeten we andersom leren denken. Vaak is er eerst competentie en pas daarna begrip. 

Lees verder »

Kort geleden gaven wij een training progressiegericht werken aan directeuren van middelbare scholen. We hadden deze mensen in het verleden ook al eens (sommigen al meerdere malen) in trainingen gehad. Een van de aanwezigen vertelden dat hij, naar aanleiding van de eerste training, samen met een collega twee keer per week ging progressiewandelen.

Lees verder »

Een jaar of 8 geleden voerden we een grote evaluatie van onze trainingen uit om een scherper zicht te krijgen wat nu het beste werkte in onze trainingen. We stuurde een e-mail naar alle deelnemers die de jaren daarvoor hadden deelgenomen aan onze trainingen met daarin een korte enquête. In die enquête legden we hen onze belangrijkste trainingsonderdelen voor en vroegen hen welke zij als het meest nuttig hadden ervaren. Op die lijst stonden onderdelen als: theoretische (powerpoint-)presentaties, groepsdiscussies, kijken naar voorbeeldgesprekken op video, oefenen met andere cursisten, oefenen met de trainers, oefenen met een live-cliënt, schrijf-opdrachten, intervisie-sessies, schriftelijke analyse-oefeningen, uitleg krijgen over technieken en uitleg krijgen over theorie.

Probeer je een nieuwe baan te vinden? Heb je al veel sollicitatiebrieven gestuurd zonder enig succes?  Wel, het versturen van sollicitatiebrieven in reactie op een vacature is misschien niet de meest effectieve manier om nieuw werk te vinden. Misschien kan een verandering van tactiek je helpen om enkele nieuwe deuren te openen. Eerst geef ik een korte uitleg. Vervolgens geef ik een suggestie hoe je deze uitleg kunt gebruiken.Lees verder »

Maarten van Rossem zegt vaak verstandige dingen maar sloeg gisteren de plank mis toen hij zijn onderwijsfilosofie uiteenzette. In het TV programma De Slimste Mens kwam gisteren de vraag naar voren: “De Masteropleiding Geneeskunde aan een Nederlandse universiteit doet niet meer aan rapportcijfers. Je kunt er niet meer cum laude afstuderen. Het doel is minder prestatiegericht, meer leergericht onderwijs. Op welke universiteit is dat?”

Lees verder »

Er is een nieuwe versie verschenen van het gratis beschikbare Debunking Handbook. Dit compacte document, geschreven door 22 wetenschappers, bevat uitleg over misinformatie en wetenschappelijk onderbouwde strategieën om misinformatie te voorkomen en bestrijden.

Lees verder »

Om effectief te kunnen zijn is het erg belangrijk om effectief nee te kunnen zeggen. Elke dag komen er ontelbare expliciete en impliciete verzoeken op ons af. Met expliciete verzoeken bedoel ik rechtstreekse vragen die ons gesteld worden, zoals: ‘wil jij dit of dat doen’ of ‘is het goed dat ik zus of zo doe?’ Met impliciete verzoeken bedoel ik iets abstracters namelijk alle prikkels en triggers die op ons afkomen en die een appel doen op onze aandacht en activiteit. Dit kunnen allerlei dingen zijn zoals e-mailtjes die binnenkomen, interessante, spannende of verontrustende nieuwsberichtjes op websites of op de radio of tv, uitingen op sociale mediawebsites zoals Twitter en Facebook, binnenkomende sms-jes of Whats-app-berichtjes tot zelfs langslopende mensen of geluiden die je opvangt.

Ik hoorde over de volgende situatie in een les. Robert is wiskundeleraar op een middelbare school. Hij geeft les aan een tweede klas. In de vorige les, een paar dagen geleden, had één van zijn leerlingen, Sara, haar boek niet bij zich. Robert heeft haar toen gevraagd om haar boek voortaan bij zich te hebben tijdens de les. Sara zei dat ze dat zou doen. Terwijl hij voor de klas staat uit te leggen ziet Robert dat Sara, die een achterin de klas zit, zich een beetje lijkt te verschuilen achter de rug van de leerling die voor haar zit. Hij doet een stap naar voren, kijk even goed en ziet dat er opnieuw geen boek op Sara’s tafel ligt.

Lees verder »

Een van de belangrijkste theoretische pijlers onder de progressiegerichte aanpak is de zelfdeterminatietheorie (ZDT). De bevindingen uit zelfdeterminatietheorie zijn praktisch goed bruikbaar in veel contexten zoals in de opvoeding, de schoolcontext, werk en leidinggeven en coachen en counseling. Veel mensen (zeker lezers van deze site) hebben al gehoord over de psychologische basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid, maar de zelfdeterminatietheorie omvat meer interessants. We merken vaak dat onze klanten en cursisten geïnteresseerd zijn om meer te leren over zelfdeterminatietheorie. Daarom geef ik hier wat meer uitleg. Daarbij baseer ik me vooral op het werk van Ed Deci en Richard Ryan en de website www.selfdeterminationtheory.org. Zelfdeterminatietheorie richt zich op 6 hoofdonderwerpen. Deze worden hieronder kort besproken.

Lees verder »

De laatste jaren zijn er veel voorbeelden te zien van hoe we als mensen soms kunnen volharden in het geloven van dingen die niet waar zijn. Een willekeurige greep uit de enorm lange lijst van schijnwaarheden waar verrassend velen in geloven, is: het idee dat vaccins autisme veroorzaken, dat global warming een Chinese hoax is, dat homeopathische middelen werken en dat leerlingen allemaal hun unieke leerstijl hebben waaraan tegemoet gekomen moet worden in het onderwijs. Hoe kan het dat we zo gemakkelijk schijnwaarheden geloven?

Lees verder »

Een cursist stelde me gisteren de vraag: “Hoe komt het toch dat een controlerende manier van aansturen en lesgeven zoveel voorkomt terwijl een autonomie-ondersteunende manier zoveel beter en prettiger werkt?” Ik zal hieronder proberen deze vraag te beantwoorden. Voordat ik dat doe, geef ik eerst een korte samenvatting van wat autonomie-ondersteuning en gecontroleerde regulatie inhouden. Uit veel onderzoek binnen de zelfdeterminatietheorie is gebleken dat autonome motivatie in allerlei opzichten veel beter werkt dan gecontroleerde motivatie. Een autonomie-ondersteunende manier van begeleiden en aansturen van mensen werkt dan ook beter dan een gecontroleerde manier van aansturen en begeleiden (gecontroleerde regulatie). Het onderstaande plaatje uit mijn boek Kiezen voor progressie (2016) vat de verschillen tussen autonome motivatie en gecontroleerde motivatie en hun verschillende effecten, samen:

Lees verder »