Er is een nieuwe versie verschenen van het gratis beschikbare Debunking Handbook. Dit compacte document, geschreven door 22 wetenschappers, bevat uitleg over misinformatie en wetenschappelijk onderbouwde strategieën om misinformatie te voorkomen en bestrijden.
4 Basics over misinformatie
Het Handboek begint met vier belangrijke dingen om te weten over misinformatie:
- Misinformatie kan kwaad, zowel voor individuen als voor de maatschappij als geheel (lees ook)
- Misinformatie kan gemakkelijk blijven hangen. Zelfs nadat misinformatie is weerlegt kan het vaak blijven hangen en invloed blijven uitoefenen bij mensen die erin geloofden.
- Voorkomen is beter dan genezen. Door mensen van tevoren te informeren over strategieën van misleiders kun je ze weerbaarder maken. Je kunt dit vergelijk met het inenten van mensen tegen structurele misleiding (lees ook).
- Goed en regelmatig weerleggen is belangrijk: bij het weerleggen moet je gedetailleerd zijn in je uitleg en tevens uitleggen wat wel waar is.
Uitwerking van 1 t/m 3
Deze 4 basics worden uitgewerkt in de volgende hoofdstukken. Eerst kun je lezen over verschillende vormen van misinformatie, over hoe het komt dat we misinformatie gemakkelijk kunnen geloven en hoe het zich zo gemakkelijk kan verspreiden.
Vervolgens kun je lezen hoe het kan dat zelfs weerlegde misinformatie invloed op ons kan blijven uitoefenen en waarom dit zo schadelijk kan zijn.
Daarna kun je lezen hoe een krachtig middel tegen misinformatie is om mensen er weerbaarder tegen te maken. Hierbij is een biomedische analogie aan de orde. Mensen voorzien van inzichten en strategieën om zichzelf te beschermen tegen misinformatie lijkt op het inenten van mensen tegen een virus.
Debunking
Ten slotte kun je uitgebreid lezen over debunking, ofwel weerleggen. Dit hoofdstuk wordt samengevat in de onderstaande figuur:
Slechts 15 Pagina’s
Het woord Handbook is misschien enigszins misleidend. Je denk dan aan een lijvig boek waar je veel tijd voor moet uittrekken. Maar dit document is heel compact. Het bestaat maar uit 15 pagina’s en je hebt het vast binnen een half uur gelezen. Je kunt het hier downloaden.
Bij het downloaden van dit document had ik gehoopt dat de inhoud zou gaan over de wetenschappelijke methode en het bevorderen van kritisch denken. Het document zet echter niet aan tot enige vorm van zelfonderzoek bij de lezer wanneer deze zichzelf heeft overtuigd dat de ander mis of desinformeert is. Als coach wil ik de ander graag leren begrijpen en ben ik mij ervan bewust ‘de waarheid’ niet in pacht te hebben. Dit document zet de lezer in positie van betweter en draagt daar als zodanig voor mij niet aan bij.
Ik wil het graag voor de auteurs opnemen want ik heb niet het gevoel dat ze de lezer in de positie van betweter plaatsen. Dit handboek gaat alleen over de ‘debunking’ van desinformatie en richt zich dus op hoe je kunt praten met mensen mensen die in evidente onwaarheden geloven, zoals dat de aarde plat is, dat vaccins autisme veroorzaken, dat de politieke elite bestaat uit bloeddrinkende pedofielen (of zoiets), dat het Corona-virus niet bestaat, etc. Als iets door goed systematisch onderzoek keer op keer ontkracht is en/of als het logisch onmogelijk is, is het een evidente onwaarheid. En er zijn genoeg denkbeelden die tamelijk wijdverspreid zijn waar dit voor geldt.
Het onderwerp waar jij het over hebt spreekt me daarnaast ook aan. In heel veel gevallen is het namelijk helemaal niet zo duidelijk of iets een evidente onwaarheid is of niet en is het ook zo dat wij zelf ook vaak niet zeker kunnen weten of onze overtuigingen waar zijn of niet. Zelfonderzoek is daarom natuurlijk ook een interessant onderwerp (al is het niet het onderwerp van dit boek). Hier deed ik een heel kleine poging om daarvoor wat ideeën aan te reiken: https://www.youtube.com/watch?v=2Q7dCyAvKMs
Open link
► Het APA-rapport “Using Psychological Science to Understand and Fight Health Misinformation” benadrukt hoe psychologische wetenschap kan helpen bij het tegengaan van de verspreiding van misinformatie. Het rapport is geschreven door een panel van experts uit de VS en internationaal op het gebied van de psychologie van misinformatie. Het beschrijft hoe mensen vatbaar zijn voor misinformatie, vooral als deze afkomstig is van betrouwbare bronnen of groepen waartoe zij behoren. Misinformatie wordt gedefinieerd als elke informatie die aantoonbaar vals of misleidend is, ongeacht de bron of intentie.
Belangrijke kenmerken van misinformatie die mensen ertoe verleiden deze te geloven en te verspreiden, zijn onder meer emotionele appèls (zoals angst en woede), negatieve schilderingen van ‘andere’ groepen en de neiging om informatie te geloven die herhaaldelijk wordt gepresenteerd, zelfs als deze in strijd is met eerdere kennis. Sociale media dragen bij aan de snelle verspreiding van misinformatie door snelle publicatie en peer-to-peer delen, waardoor ‘echo chambers’ ontstaan die de verspreiding van correcties belemmeren.
Het rapport onderscheidt twee niveaus waarop misinformatie kan worden gestopt: systemische benaderingen (zoals wetgeving en technologiestandaarden) en individuele benaderingen gericht op gedragsverandering. Deze omvatten factchecking, prebunking, nudging en formeel onderwijs of gemeenschapsvoorlichting.
De aanbevelingen van het panel zijn gericht op gezondheidsmisinformatie, maar zijn ook toepasbaar op bredere onderwerpen zoals politiek en klimaatverandering. Het rapport stelt acht stappen voor voor beleidsmakers, wetenschappers, media en het publiek om de verspreiding van misinformatie en de risico’s ervan voor gezondheid, welzijn en het burgerleven tegen te gaan. Deze omvatten het vermijden van het herhalen van misinformatie zonder correctie, samenwerking met sociale mediabedrijven, het gebruik van bewezen correctiestrategieën, het inzetten van vertrouwde bronnen, het vaak en herhaaldelijk ontkrachten van misinformatie, prebunking, het eisen van gegevenstoegang en transparantie van sociale mediabedrijven, en het financieren van onderzoek naar de psychologie van gezondheidsmisinformatie.