Edward Deci, grondlegger van de zelfdeterminatietheorie, benadrukt het belang van autonome motivatie en autonomie-ondersteuning. In een TED-presentatie legt Deci uit dat autonoom gemotiveerd zijn je prestaties verbetert, vooral bij ‘heuristische activiteiten’. Als we Deci’s video tonen in trainingen, krijgen we soms de vraag: Wat zijn heuristische activiteiten? Laten we dat eens nader bekijken.

Lees verder »

Maarten van Rossem zegt vaak verstandige dingen maar sloeg gisteren de plank mis toen hij zijn onderwijsfilosofie uiteenzette. In het TV programma De Slimste Mens kwam gisteren de vraag naar voren: “De Masteropleiding Geneeskunde aan een Nederlandse universiteit doet niet meer aan rapportcijfers. Je kunt er niet meer cum laude afstuderen. Het doel is minder prestatiegericht, meer leergericht onderwijs. Op welke universiteit is dat?”

Lees verder »

De zelfdeterminatietheorie (ZDT) werd ontwikkeld door Edward Deci en Richard Ryan. Zij behoren nu tot de meest geciteerde psychologen ter wereld. ZDT is de best onderzochte en meest invloedrijke motivatietheorie van dit moment. We bespreken de waarde van de ZDT voor het onderwijs waarbij we laten zien hoe belangrijk autonomie-ondersteuning en structuur zijn voor een goede motivatie.

Lees verder »

De zelfdeterminatietheorie (ZDT) is de meest onderzochte en meest invloedrijke motivatietheorie van dit moment. Wat de theorie zo interessant maakt is dat er in vele landen veel onderzoek naar is gedaan. De bevindingen zijn praktisch goed bruikbaar in veel contexten zoals in de opvoeding, de schoolcontext, werk en leidinggeven en coachen en counseling.

Lees verder »

2001, Coert Visser 

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd in 2001. Naar aanleiding van een vraag van een lezer leek het me interessant om het hier opnieuw te plaatsen.

Bent u tevreden over uw beoordelingssysteem? Waarschijnlijk niet⁽¹⁾. Vele onderzoeken in binnen- en buitenland laten namelijk zien dat de grote meerderheid van de medewerkers èn managers ontevreden is over hun beoordelingssystemen en -praktijken⁽²⁾ en dat beoordelingssystemen niet beantwoorden aan de gestelde doelen. Desondanks is prestatiebeoordeling één van de heiligste koeien in het bedrijfsleven: het uitvoeren van een formele jaarlijkse prestatiebeoordeling staat zelden of nooit ter discussie. Abolishing Performance Appraisals ⁽³⁾ van Tom Coens en Mary Jenkins is bij mijn weten het allereerste boek dat gaat over het afschaffen van systematische prestatiebeoordeling.

Lees verder »

Feedback kan waardevol zijn. Feedback, informatie over de effecten van ons gedrag, kan ons helpen om beter te worden in wat we doen. Zelf hebben we per definitie maar een beperkt zicht op de effecten van ons handelen. Andere mensen kijken vanuit een ander perspectief naar wat we doen en kunnen daarom andere dingen zien. Bovendien beschikken zij misschien over meer of andere kennis en vaardigheden waardoor hun feedback extra leerzaam kan zijn voor ons.

Of deze positieve effecten van feedback gerealiseerd worden, hangt echter af van waarover de feedback gaat en hoe effectief de feedback wordt aangereikt. Maar wanneer geef je feedback en hoe doe je het op een effectieve manier? Lees hieronder meer over die vraag.

Lees verder »

Op  Annie Murphy Pauls voorspelbaar interessante blog The Brillant Blog staan twee nieuwe artikelen over interesse; over wat het is, hoe het zich ontwikkelt en waar het toe leidt (hier en hier). Ik probeer hieronder samen te vatten (en hier en daar te parafraseren) wat ze zegt en raad je aan haar blog te bezoeken als je er meer over wilt weten.

Annie schrijft over de opkomende wetenschap van interesse die laat zien dat wanneer we geïnteresseerd zijn we informatie beter en dieper verwerken, we harder werken en langer volhouden. En wanneer vinden we dingen eigenlijk interessant? Het blijkt zo te zijn dat dingen, om interessant te kunnen zijn, nieuw, complex en begrijpelijk moeten zijn. Wanneer we eenmaal geïnteresseerd zijn in iets kan onze interesse autonoom verder groeien en ontwikkelen. Dit komt doordat, wanneer we een onderwerp interessant vinden, we vaak nieuwe informatie tegenkomen die in zekere mate op gespannen voet staat met wat we al over het onderwerp wisten. Omdat we dit conflict tussen wat we al wisten en deze nieuwe informatie willen oplossen, is onze interesse verlengd.

Lees verder »

De moderne psychologie heeft ons veel geleerd over motivatie. Goed gemotiveerd zijn is één van de meest waardevolle dingen in het leven. Maar laten we niet streven naar een perfecte motivatie want die zullen we vermoedelijk nooit bereiken.

Lees verder »

In opvoeding, opleiding en werk willen we mensen graag in beweging krijgen. Hoe doen we dat? Grofweg zijn er twee motivatiestijlen onderscheiden die beide veel voorkomen: de contolerende motivatiestijl en de autonomie-ondersteunende motivatiestijl. Veel onderzoek uit de zelfdeterminatietheorie heeft laten zien: de autonomie-ondersteunde stijl is veruit superieur (zie bijvoorbeeld hier). Mensen voelen zich er beter bij en ze functioneren er beter bij. Maar de controlerende stijl, hoe ineffectief ook, komt toch nog zeer vaak voor. Hoe komt dat?

Lees verder »

In een artikel in The Washington post pleit Tracy Dennis-Tiwary, hoogleraar psychologie en neurowetenschap tegen perfectionisme. Ze was zelf een perfectionist en schrijft: “De normen waaraan perfectionisten zich houden zijn onrealistisch, te veeleisend en vaak onmogelijk te bereiken. En wanneer perfectionisten er niet in slagen perfectie te bereiken? We slaan onszelf met harde zelfkritiek om de oren en zijn minder in staat om terug te veren en van fouten te leren. Het is ook onwaarschijnlijk dat we onze prestaties vieren of trots zijn op het verbeteren van onze persoonlijke prestaties. Voor een perfectionist is het alles of niets – je kunt een winnaar zijn of een abjecte, waardeloze mislukking, met niets ertussenin.”

Lees verder »

Alfie Kohn, auteur van onder andere Punished by Rewards, heeft een artikel geschreven, Criticizing (common criticisms of) praise, waarin hij zegt dat zij kritiek op complimenteren afwijkt van die van Carol Dweck. Kohn ziet complimenteren als een manier om mensen te manipuleren in plaats van om met hen samen te werken. Hij heeft de voorkeur om het laatste te doen. Los van dit waardeoordeel, zegt hij, is het zo dat complimenteren negatieve effecten heeft die de intrinsieke motivatie van mensen voor de taak waarvoor ze gecomplimenteerd zijn, ondermijnt. Bovendien, zegt Kohn, is het zo dat complimenten geven een signaal van voorwaardelijke acceptatie is (terwijl kinderen onvoorwaardelijke zorg nodig hebben). Kohn noemt waar hij niet voor pleit: 1) om minder vaak te complimenteren, 2) om meer betekenisvol te complimenteren, 3) om op inspanning in plaats van capaciteiten te complimenteren, 4) om alleen te complimenteren als kinderen het verdienen.

Wellicht moeten we nieuwe dingen blijven ervaren om goed te kunnen blijven functioneren en ons goed te blijven voelen. De zelfdeterminatietheorie heeft drie psychologische basisbehoeften geïdentificeerd (de behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid) die vervuld moeten worden voor optimaal functioneren. In een artikel van González-Cutre et al. (2016) wordt voorlopig bewijs gepresenteerd voor de mogelijkheid dat behoefte aan noviteit (/nieuwigheid) ook een psychologische basisbehoefte is die bijdraagt aan optimaal functioneren. In twee onderzoeken vulden deelnemers een nieuwe schaal in om de behoefte aan noviteit te meten, de Novelty Need Satisfaction Scale (NNSS). Daarnaast vulden zij vragenlijsten in om psychologische basisbehoeften, regulatiestijlen en psychologisch welbevinden te meten. Lees verder »

In dit artikel schreef ik dat onderzoek uit de zelfdeterminatie laat zien dat wanneer we activiteiten verrichten die in overeenstemming zijn met onze waarden, we ons beter voelen en beter functioneren. Een lezer was hier geïnteresseerd in en vroeg me om literatuurverwijzingen waar uit dit blijkt. Hier kun je mijn antwoord lezen.

Lees verder »

In dit artikel pleitte ik voor een accentverschuiving van niveaudenken naar progressiedenken, zonder overigens niveaudenken radicaal overboord te zetten. De reden om meer nadruk te leggen op progressiedenken is dat het meer motiveert en activeert. In reactie op mijn stuk vroeg Pim Lagrand het volgende: “Hoe past deze kijk op de situatie dat een manager bepaalde resultaten verwacht van zijn medewerker? Mijn idee is dat het niveaudenken helpt om als manager duidelijk je verwachting aan te geven bij de medewerker (bijv. de software-aanpassing dient uiterlijk eind van deze week gereed te zijn en te voldoen aan de interne kwaliteitseisen). Zou het progressiedenken de manager en medewerker kunnen helpen op de weg naar het bereiken van het verwachte resultaat?” In reactie op deze interessante vraag zet ik een paar gedachten over resultaatsverwachtingen op een rijtje.

Lees verder »

Meer dan een decennium geleden introduceerden Gwenda Schlundt Bodien en ik het concept van progressiegericht werken. Deze aanpak omvat een reeks principes en technieken die individuen en teams ondersteunen om zowel bereikte als gewenste progressie zichtbaar te maken en inzicht te verkrijgen in de te nemen vervolgstappen. Het fundament van deze aanpak is stevig geworteld in de bevindingen uit de wetenschappelijke psychologie, zoals de zelfdeterminatietheorie en de mindsettheorie.

Lees verder »