Onderzoekers Walmsley & O’Madagain (2020) deden twee experimenten om erachter te komen of er zoiets bestaat als een worst-motive fallacy. Dit is de neiging om te denken dat andere mensen vooral (en meer dan wijzelf) geneigd zijn om zich te laten leiden door slechte motieven.

Lees verder »

Vijftien jaar geleden verscheen er een wetenschappelijk artikel met als titel Bad is stronger than good, geschreven door Baumeister et al. (2001). In dat artikel werden talloze onderzoeken beschreven naar de zogenaamde negativiteitsfout (negativity bias). Het artikel citeert onderzoek dat laat zien dat negatieve gebeurtenissen, emoties en informatie een sterker effect op ons hebben dan positieve. Ze concluderen aan het eind van het artikel:

“In our review, we have found bad to be stronger than good in a disappointingly relentless pattern. We hope that this article may stimulate researchers to search for and identify exceptions; that is, spheres or circumstances in which good events outweigh bad ones. Given the large number of patterns in which bad outweighs good, however, any reversals are likely to remain as mere exceptions.”

Lees verder »

Er is een nieuw onderzoek verschenen over de liking gap in teams. Vinden teamleden elkaar misschien aardiger dan zij zich realiseren? Zo ja, wat zijn hiervan de consequenties? En is er iets aan te doen?Lees verder »

Exacte vakken hebben de naam de moeilijkste te zijn en dat is begrijpelijk. Maar psychologie is in bepaalde opzichten misschien wel moeilijker. 

Antoinette Weibel heeft op LinkedIn een interessante discussie gestart over de haalbaarheid en het nut van werkplekdemocratie. In haar bericht verwijst ze naar een artikel van Roberto Frega en collega’s, waarin de voordelen en nadelen van dit concept worden besproken.Lees verder »

Binnen de sociale wetenschap is een interessante, vrij nieuwe discipline in opkomst: de Cognitieve immunologie (CI). Deze wetenschapsdiscipline bestudeert het immuunsysteem van de geest dat beschermt tegen besmettelijke en gevaarlijke ideeën, net zoals het immuunsysteem van het lichaam beschermt tegen microben. Cognitieve immunologen streven naar een beter begrip van stoornissen, oorzaken van mentale immuniteit en interventies om de mentale immuniteit te verbeteren. Hieronder geef ik een beknopte beschrijving van deze discipline.

Lees verder »

Je hebt het vast weleens meegemaakt. Je bent in gesprek met iemand die hardnekkig weigert toe te geven dat hij fout zit. Je geeft goede argumenten voor jouw standpunt en legt uit waarom de zienswijze van de ander niet klopt maar die ander blijft stug vasthouden aan hoe hij het ziet. Hoe kan dit; waarom geven mensen niet gewoon toe dat ze fout zitten? Over die vraag gaat het boek Resistance to Belief Change van Joseph Lao en Jason Young (2019).

Lees verder »

Wat is de intelligente houding? Psychologen houden zich al meer dan 100 jaar bezig met het meten van intelligentie. Intelligentiemetingen worden al jaren op grote schaal gebruikt voor toelating tot opleidingen en selectiebeslissingen. In een nieuw artikel pleit Robert Sternberg (2022) voor een bredere kijk op intelligentie. Ik bespreek enkele hoofdpunten uit het interessante artikel.

Lees verder »

Nieuwsmedia geven vaak een te negatief beeld van de werkelijkheid. Twee nieuws-selectiebiases versterken dit effect. Het resultaat is dat nieuwsconsumenten een vertekend (te negatief) beeld krijgen van de wereld waarin ze leven. Is hier iets aan te doen? Twee onderzoekers bekeken of het vergroten van mediageletterdheid kan helpen.

Lees verder »

Leven we inmiddels in een rechtvaardige maatschappij waarin we allemaal gelijke kansen hebben? Behoren discriminatie op grond van geslacht, etniciteit, sekse, seksuele geaardheid, handicap, leeftijd, etc., nu definitief tot het verleden? Zijn individuen die discriminatie in onze maatschappij aan de orde proberen te stellen daarom slechts zeurpieten, aanstellers of aandachtszoekers? Of hebben zij wel degelijk een punt en zijn mensen die het bestaan van discriminatie ontkennen juist glasharde leugenaars? Kaidi Wu & David Dunning (2020) hebben een artikel geschreven dat behulpzaam kan zijn in het denken over deze vragen. Ze hebben het over een speciaal soort cognitieve blinde vlek. Zij betogen in hun artikel dat leden van sociaal dominante groepen zich weinig bewust zijn van de sociale privileges die ze hebben.

Lees verder »

Wanneer mensen een test moeten maken in het kader van bijvoorbeeld een sollicitatie dan wordt hen soms gevraagd om hun etniciteit of ras aan te vinken op een formulier. Ik ben sceptisch over hoe betekenisvol en nuttig het is om mensen te categoriseren op een dergelijke manier en ik denk dat het in veel gevallen meer kwaad dan goed doet. Naar mijn inzicht is de kans niet alleen groot dat degene die de test moet maken er negatief door beïnvloed wordt (en slechter gaat presteren) maar ook dat degene die testprestatie moet beoordelen er negatief door beïnvloed wordt en minder objectief gaat beoordelen. Ik zal uitleggen waarom.Lees verder »

Kort geleden sprak ik op een verjaardagsfeestje iemand die zich grote zorgen maakte over alle problemen die onze moderne tijd met zich meebrengen. Als één van de grootste problemen zag hij overbevolking. Toen ik zei dat ontwikkelingen in voedseltechnologie een goede oplossing kunnen vormen voor de groeiende wereldpopulatie, zei hij met een gezichtsuitdrukking van afkeer: “Voedseltechnologie! Alleen het woord al staat me tegen! Nee, mijn visie is dat de wereldbevolking drastisch kleiner moet worden en dat we onze verbinding met de natuur moeten herstellen.” Aan dit gesprekje moest ik terugdenken toen ik een artikel tegenkwam over de natuurlijkheidsvoorkeur (Zhang & Yu, 2023).Lees verder »

Don A. Moore, hoogleraar psychologie aan de University of California, heeft een boek geschreven met de titel Perfectly Confident, How to calibrate your decisions wisely. Het boek gaat over de vraag in welke mate het goed is om veel vertrouwen te hebben in je eigen kunnen en in een goede afloop van de dingen die je onderneemt. Velen denken dat een groot zelfvertrouwen kan helpen om goed te presteren en misschien wel een voorwaarde is voor goed presteren.

Maar Moore laat zien dat een groot zelfvertrouwen dat niet geworteld is de realiteit meer kwaad dan goed doet. Zelfoverschatting lijkt meer kwaad dan goed te doen vooral bij activiteiten die vragen om inspanning en competentie. Maar zelfoverschatting komt ook veel voor. Hoe kunnen we onszelf ertegen beschermen?Lees verder »

Is het volgen van het journaal en actualiteitenprogramma’s op radio en televisie een garantie dat je goed op de hoogte blijft van de toestand in het wereld? Nee. Deze informatiebronnen geven een systematisch vertekend beeld van hoe het ervoor staat in de wereld. Dat komt in belangrijke mate niet doordat de makers van deze programma’s opzettelijk misleiden maar door andere factoren. Hier zijn 4 redenen waarom de realiteit anders is dan je zou denken op basis van journaals en actualiteitenprogramma’s.

Lees verder »

De afgelopen jaren is er een controverse geweest over de waarde en de geldigheid van sociaal psychologische onderzoeksbevindingen. Deze discussie heeft zich vooral toegespitst op resultaten van onderzoeken over het fenomeen sociale priming. Bij priming worden bepaalde delen van het brein door kortdurende en subtiele triggers geactiveerd vlak voordat we een bepaalde taak uitvoeren. Dit proces, dat kort duurt en onbewust verloopt, zorgt ervoor dat we gevoeliger worden voor een bepaald soort informatie en heeft invloed op hoe we ons voelen, gedragen en hoe we presteren.

Lees verder »