Ik wist het…. de wereld gaat naar de knoppen!

Nieuwsmedia geven vaak een te negatief beeld van de werkelijkheid. Twee nieuws-selectiebiases versterken dit effect. Het resultaat is dat nieuwsconsumenten een vertekend (te negatief) beeld krijgen van de wereld waarin ze leven. Is hier iets aan te doen? Twee onderzoekers bekeken of het vergroten van mediageletterdheid kan helpen.

Nieuwsmedia geven een te negatief beeld

Nieuwsmedia besteden in het algemeen veel aandacht aan negatieve, sensationele en uitzonderlijke gebeurtenissen (lees meer). Hierdoor bieden ze een niet representatief beeld van de werkelijkheid. Deze neiging tot negatieve en sensationalistische berichtgeving is de laatste decennia toegenomen (lees meer).

Twee nieuws-selectiebiases versterken dit effect

Daarnaast is er sprake van twee nieuws-selectiebiases bij nieuwsgebruikers die dit effect versterken. Ten eerste is er de negativiteitsbias: negatief en sensationeel nieuws valt meer op en trekt meer aan dan positief nieuws. Ten tweede is er de confirmation bias: we zijn geneigd informatie te zoeken die onze bestaande overtuigingen en ideologie bevestigt.

Onderzoekers Van der Meer & Hameleers (2020) onderzochten deze twee biases in combinatie met elkaar. Ook onderzochten ze in hoeverre zogenaamde News Media Literacy Interventions (NML), interventies gericht op het verbeteren van de mediageletterdheid, kunnen helpen om de effecten van deze nieuws-selectiebiases tegen te gaan.

Mediageletterdheid

Mediageletterdheid kan worden gedefinieerd als de vaardigheden en kennis van nieuwsgebruikers die hen helpen te begrijpen hoe informatie wordt geproduceerd, welke (politieke) overwegingen de productie ervan aansturen en hoe ze op een doordachte manier door informatie kunnen navigeren, toegang kunnen krijgen en kunnen analyseren.

Pessimistische consumenten zoeken negatief nieuws

In een experiment met selectieve blootstelling (N=612) volgden de onderzoekers de zelfselectie van misdaadnieuws door deelnemers na blootstelling aan NML-interventies. Het onderzoek liet ten eerste zien dat de deelnemers die een meer pessimistische kijk op misdaad in de samenleving hebben, de neiging hebben om dit wereldbeeld te bevestigen door zelf te selecteren op meer negatief misdaadnieuws.

Interventies gericht op mediageletterdheid helpen

Ten tweede liet het onderzoek zien dat blootstelling aan NML-interventies gericht op het informeren over de negativiteitsbias en over clickbait deze negativiteitsbias bij nieuwsselectie verminderde, vooral voor degenen die al een pessimistische kijk hebben.

Deze studie is de eerste die documenteert dat NML-interventies potentieel verdiensten kunnen hebben als een middel om negativiteitsbias bij online nieuwsselectie tegen te gaan.