De Basic Psychological Need Theory (BPNT) is één van de zes mini-theorieën waaruit de zelfdeterminatietheorie (ZDT) bestaat. In een nieuw artikel geven Maarten Vansteenkiste, Richard Ryan en  Bart Soenens een overzicht van de ontwikkelingen binnen de BPNT. Hier vat ik het artikel kort samen. Lees verder »

De ‘Piramide van Maslow‘ is één van de bekendere ideeën uit de psychologie. Abraham Maslow formuleerde zijn idee van een hiërarchie aan basisbehoeften in zijn publicaties ‘A Theory of Motivation‘ (1943) en Motivation and Personality (1954). Anderen zijn dit de piramide van Maslow gaan noemen. Kort gezegd houdt dit idee in dat mensen hiërarchisch geordende basisbehoeften hebben die essentieel zijn voor een gezonde ontwikkeling. Dit idee is intuïtief aansprekend gebleken want het is erg populair geworden binnen en buiten de psychologie. Dat het binnen de psychologie populair is blijkt het uit feit dat het in vrijwel geen enkel inleidend psychologiehandboek ontbreekt. Dat het buiten de psychologie populair is geworden blijkt onder andere uit het feit dat een grapje waarin wifi als nieuwe basisbehoefte is toegevoegd aan de Maslow piramide meteen wordt begrepen door vrijwel iedereen. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat wij regelmatig vragen krijgen over hoe de piramide van Maslow verschilt van de nieuwe dominante motivatietheorie binnen de psychologie, de zelfdeterminatietheorie (ZDT, zie onder andere Ryan & Deci, 2017). Die theorie poneert immers ook basisbehoeften die essentieel zijn voor een gezonde ontwikkeling. Hieronder beantwoord ik die vraag vanuit 4 verschillende perspectieven. Lees verder »

De zelfdeterminatietheorie onderscheidt drie psychologische basisbehoeften, de behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid. De vervulling van die behoeften is noodzakelijk voor mensen om zich goed te voelen en goed te functioneren. De behoefte aan autonomie heeft betrekking op de beleving dat je zelf kunt kiezen wat je doet en erachter staat wat je doet. De behoefte aan competentie heeft betrekking op de beleving dat je gedrag effectief en dat je in staat bent om gewenste resultaten te bereiken. De behoefte aan verbondenheid heeft betrekking op de beleving van een wederzijdse connectie met en zorg voor belangrijke andere personen. Recent onderzoek van González-Cutre et al. (2016) lijkt te wijzen op het bestaan van een vierde psychologische basisbehoefte: de behoefte aan noviteit (nieuwheid), de behoefte om voortdurend nieuwe dingen te blijven ervaren die afwijken van de dagelijkse routine.Lees verder »

Vanwege de COVID-19 pandemie hebben veel landen beperkingen opgelegd aan hun bevolking. Deze restricties zijn nodig om het Coronavirus in te dammen maar kunnen negatieve effecten hebben op het psychologische welbevinden wat zich kan uiten in bijvoorbeeld irritaties, depressieve klachten en stress. De relatie tussen deze restricties en deze klachten kan veroorzaakt zijn door de psychologische basisbehoeften (aan autonomie, competentie en verbondenheid) van mensen mindere mate bevredigd kunnen worden. Een sleutel tot het verbeteren van het welbevinden zou dan ook kunnen liggen in het vinden van manieren om de behoeftenbevrediging alsnog beter te ondersteunen (lees ook dit). Een nieuw onderzoek werpt hier licht op. Lees verder »

In het dagelijkse leven gebruiken we het woord ‘behoefte’ heel breed. Het woord kan verwijzen naar alles waar we op een bepaald moment naar kunnen verlangen, waar we een voorkeur voor hebben of wat we (denken) nodig (te) hebben. Binnen de psychologie, met name binnen de zelfdeterminatietheorie (ZDT), heeft het woord behoefte (need) een veel specifiekere betekenis. Binnen ZDT wordt gesproken van de universele basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid. Met het woord ‘behoefte’ wordt binnen ZDT verwezen naar iets dat een voorwaarde is voor goed en gezond functioneren.

Lees verder »

Een nieuw onderzoek brengt de visie van John Rawls op een rechtvaardige samenleving in verband met de psychologische basisbehoeften uit de zelfdeterminatietheorie. Lees verder »

De rol van opvoeder kan veel voldoening brengen. Tegelijk kan het een knap complexe en uitdagende rol zijn. Intuïtief doen we waarschijnlijk veel dingen goed maar misschien ook enkele dingen niet zo effectief. Een van de intuïties die we als ouder misschien hebben is om extra positieve aandacht te geven aan ons kind als het gedrag vertoont dat in onze ogen goed is en positieve aandacht achterwege te laten als het kind ongewenst gedrag vertoont. Lees hieronder waarom je deze twee vormen van voorwaardelijke achting beter achterwege kunt laten. Lees ook wat je in plaats daarvan beter kunt doen. Lees verder »

Onderzoek heeft laten zien dat er een correlatie bestaat tussen hoe tevreden mensen zijn met hun werk en hoe tevreden zij zijn met hun leven. Er zijn echter meerdere onduidelijkheden over de relatie tussen werktevredenheid en levenstevredenheid. In de eerste plaats is niet bekend of dit vooral een fenomeen is dat optreedt in de Westerse wereld; het meeste onderzoek heeft daar namelijk plaatsgevonden. In de tweede plaats is niet bekend of er een causale relatie is tussen werktevredenheid en levenstevredenheid omdat het meestal onderzoek correlationeel van aard is. In de derde plaats is er geen duidelijke verklaring voor de relatie tussen werktevredenheid en levenstevredenheid. Een nieuw onderzoek geeft meer duidelijkheid over alle drie deze vragen. Lees verder »

Op dit moment is de wereld in de greep van het Corona-virus. Ook een groot deel van Nederland staat in een soort pauzestand. Velen zijn naarstig op zoek naar manieren om goed met deze zorgwekkende en uitdagende situatie om te gaan. Talloze professionals, bijvoorbeeld in de zorg, werken hard om de maatschappij zo goed mogelijk draaiend te houden. We zoeken naar manieren om in groepsverband contact met elkaar te houden, bijvoorbeeld via online vergadertools. Er komt enorm veel creativiteit en hulpvaardigheid vrij. Op sociale media zijn veel adviezen te lezen over hoe je je het beste staande kunt houden in deze moeilijke tijd. Graag wil ik ook een kleine suggestie doen. Lees verder »

Er wordt vaak beweerd dat je dingen moet opofferen om iets te bereiken. En dat klinkt ook logisch. Maar om wat voor opofferingen gaat het dan en om wat voor doelen? Welke prijs betaal je mogelijk voor je opofferingen? Deze vragen onderzochten Holding et al. (2019). Ze probeerden er in een onderzoek bij studenten achter te komen wat de effecten van verschillende soorten opoffering waren op hun welbevinden en bereikte progressie. Ook probeerden ze erachter te komen wat de redenen van studenten waren om opofferingen te doen. De resultaten die ze vonden zijn interessant en bruikbaar.Lees verder »

De meeste mensen besteden veel energie en tijd aan werk. Als werk mensen motiveert en ook weer energie oplevert kan het bijdragen aan tevredenheid over je leven en aan geluk. Maar als werk een voortdurende bron van stress is, kan dit er leiden dat de ons slecht voelen, dat we lichamelijke klachten krijgen, uitgeput raken en ziek worden of ontslag nemen. Nu er in de afgelopen vijftig jaar een verschuiving heeft plaatsgevonden van fysiek werk naar kenniswerk zijn ook de belangrijkste bronnen van overbelasting anders geworden. Vroeger waren dat vooral fysieke bronnen, nu zijn het steeds meer psychologische bronnen geworden. Lees verder »

Met de afnemende rol van traditionele bronnen van betekenisvolheid (zoals religie) is de vraag prangend geworden hoe we betekenis kunnen vinden in ons leven. Lees verder »

In dit artikel beschreef ik onderzoek dat laat zien dat het kiezen van leerdoelen intrinsieke motivatie vergroot. Op basis daarvan concludeerde ik dat het verstandig is, als docenten en ouders, om het kiezen van leerdoelen (vs prestatiedoelen) te stimuleren. Een nieuw onderzoek van Duchesne et al. (2016) suggereert een effectieve manier om dat te doen. Die manier is: het creëren van omstandigheden waarin de psychologische basisbehoeften (aan autonomie, competentie en verbondenheid) van leerlingen worden bevredigd.Lees verder »

De rol van psychologische behoeftebevrediging en de gevolgen voor de werkprestatie
Ilona van Beek, Ilse Kranenburg, Gaby Reijseger, Toon Taris & Wilmar Schaufeli*

Op basis van Deci en Ryan’s Zelf-Determinatie Theorie zijn in het huidige onderzoek de mogelijke antecedenten van bevlogenheid en werkverslaving onderzocht. Daarnaast zijn van deze twee typen hard werken de relaties met diverse indicatoren van werkprestatie onderzocht (in-rol en extra-rol gedrag, contraproductief gedrag en verloopintentie). In totaal hebben 275 Nederlandse zorgmedewerkers een online vragenlijst ingevuld. Analyse van een lineair structuurmodel toonde aan dat bevrediging van de behoeften aan autonomie en relationele verbondenheid gepaard gaat met bevlogenheid, en dat het uitblijven van bevrediging van de behoeften aan autonomie en competentie gepaard gaat met werkverslaving. Bovendien hangen de twee typen hard werken positief samen met extra-rol gedrag en hangt bevlogenheid negatief samen met verloopintentie. Verder lieten de analyses zien dat bevrediging van de psychologische basisbehoeften gepaard gaat met verschillende aspecten van werkprestatie. Het huidige onderzoek biedt handvatten voor de praktijk om bevlogenheid te stimuleren en werkverslaving tegen te gaan en om prestaties te optimaliseren.

Eén van de belangrijkste theoretische pijlers onder de progressiegerichte aanpak is de zelfdeterminatietheorie. De bevindingen uit zelfdeterminatietheorie zijn praktisch goed bruikbaar in veel contexten zoals de opvoeding, de schoolcontext, werk en leidinggeven en coachen en counseling. Veel mensen (zeker lezers van deze site) hebben al gehoord over de psychologische basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid, maar de zelfdeterminatietheorie omvat meer interessants. We merken vaak dat onze klanten en cursisten geïnteresseerd zijn om meer te leren over zelfdeterminatietheorie. Daarom geef ik hier wat meer uitleg. Daarbij baseer ik me vooral op het werk van Ed Deci en Richard Ryan en de website www.selfdeterminationtheory.org). Zelfdeterminatietheorie richt zich op 6 hoofdonderwerpen. Deze worden hieronder kort besproken.Lees verder »