Regelmatige lezers van deze site kennen het Dunning-Kruger effect (Kruger & Dunning, 1999). Kort samengevat komt dat effect neer op het volgende: incompetente mensen weten niet hoe incompetent ze zijn. De reden hiervoor is dat om te kunnen beoordelen hoe goed je ergens bent je kennis nodig hebt over het betreffende kennis- of competentiegebied. Mensen die heel weinig weten over een bepaald gebied realiseren zich niet wat er allemaal te weten en kunnen valt en dus missen zij het inzicht in wat zij allemaal niet weten en kunnen. Het Dunning-Kruger effect (lees er meer over in dit artikel) brengt met zich mee dat mensen die niet zo competent zijn hun eigen competentie geneigd zijn te overschatten. Dit verschijnsel wordt wel eens aangeduid met de term confident ignorance, ofwel zelfverzekerde onwetendheid. Je zult begrijpen dat het Dunning-Kruger effect een rem op zowel leren als samenwerken kan opleveren. Er is nu een ander effect ontdekt dat een beetje doet denken aan het Dunning-Kruger effect en dat eveneens een rem op leren en samenwerken kan opleveren.

Lees verder »

Misschien heb je wel eens ervaren dat het heel leerzaam kan zijn om iets uit te leggen. Een beetje paradoxaal is dat wel. Ons basisidee is dat degene aan wie uitgelegd wordt degene is die moet leren van het proces. Maar als je even doordenkt, is het niet zo raar meer dat de uitlegger ook leert van het proces. Om namelijk iets goed uit te leggen, moet je goed nadenken over de stof. Voordat je goed kunt uitleggen, moet je een idee hebben over de belangrijkste onderwerpen binnen de stof die je gaat uitleggen. Ook moet je een idee hebben over welke feiten je wilt overdragen en welke structuur je aanbrengt in je uitleg. Je moet, met andere woorden, zo actief met de stof bezig zijn dat het ook leerzaam voor je zelf wordt.Lees verder »

Vaak is het zo dat dingen niet louter goed of slecht zijn. Hier zijn vijf voorbeelden: (1) oplossingen voor problemen kunnen nieuwe, onverwachte problemen scheppen, (2) goede eigenschappen kunnen de afgunst van anderen opwekken, (3) wat een sterkte is in één situatie is een zwakte in een andere, (4) het feit dat je succes bereikt voelt fijn maar kan je motivatie om verdere vooruitgang te boeken verminderen en (5) het hebben van veel kennis over een onderwerp is nuttig en plezierig maar kan het contact en de communicatie met anderen soms bemoeilijken. Over dit vijfde voorbeeld, dat bekend staat onder de naam de vloek van kennis (The curse of knowledge, Camerer et al. (1989) wil ik het hebben. Lees verder »

Als je je structureel verdiept en bekwaamt in dat wat je interesseert leer je beter en houd je langer vol en kun je een goede bijdrage leveren aan je organisatie en je vak (lees meer hierover). Interesses zijn dingen die je leuk vindt om te doen en te leren en die je belangrijk of betekenisvol vindt om te doen en te leren. Om de voordelen van interessegericht werken en leren te kunnen plukken moet je een besef hebben van wat je interesses zijn. Soms hebben mensen niet zo’n helder idee over wat ze leuk en belangrijk vinden (lees meer hierover). Voor hen kan het bijhouden van een interessedagboek nuttig zijn. Lees verder »

Op mijn artikel Interesses als drijvende krachten achter ontwikkeling heb ik vrij veel reacties gekregen; de meeste enthousiast. In het artikel pleit ik ervoor om je structureel te verdiepen en bekwamen in dat wat je interesseert. Onder interesses vallen in mijn artikel zowel dingen die je plezierig vindt om te doen en te leren als dingen die je belangrijk vindt om te doen en te leren. Door je te richten op wat je interesseert leer je beter en hou je de activiteit langer vol (zie meer).  Ten slotte leg ik in het artikel uit dat interessegericht ontwikkelen niet alleen in het voordeel van het individu maar ook in het voordeel van de organisatie is.

Naar aanleiding van het artikel kreeg ik twee vragen. De eerste is: wat doe je als je interesse fluctueert of minder wordt? De tweede is: Wat doe je nou als je niet echt niets interessant vindt of niet weet wat je interessant vindt? Hier zijn mijn antwoorden op die vragen. 

Lees verder »

Mensen nemen de werkelijkheid niet eenvoudigweg waar zoals deze is. In de menselijke waarneming en oordeelsvorming treden allerlei fouten en vervormingen op waardoor we de werkelijkheid anders waarnemen dan zij is. Daarbij komt nog eens dat we ons normaal gesproken niet erg bewust zijn van die waarnemings- en beoordelingsfouten. Tenzij we kennis hebben over die fouten denken we dat wat we zien en horen gewoon de werkelijkheid is. Ook onszelf zien we niet op een realistische manier.

Lees verder »

Veel professionals die begonnen zijn met het gebruiken van de progressiegerichte technieken en principes zijn zowel tevreden met de respons die ze krijgen van hun cliënten, medewerker of studenten als met hoe snel de aanpak vaak tot goede resultaten leidt. Professionals die er net mee begonnen zijn merken ook dat de aanpak onder knie krijgen niet zo eenvoudig is al het wellicht lijkt. Ze vragen mij soms tips over hoe ze hun leerproces het beste kunnen aanpakken. Hier zijn vijf tips om beter te worden in progressiegericht werken, gebaseerd op mijn ervaring van wat vaak goed werkt:

Lees verder »

Levels of knowledge and deliberate practice
Pachman, Mariya; Sweller, John; Kalyuga, Slava

Dit onderzoek liet zien dat leerlingen die al kennis hadden over een bepaald kennisgebied (geometrie) het meest hadden aan een deliberate practice strategie waarbij zij zich specifiek en uitsluitend richtten op de zwakke plekken in hun kennis. Daarnaast bleek dat leerlingen met weinig kennis over het onderwerp in eerste instantie meer baat hadden bij een leerstrategie waarbij zij zich richtten op een combinatie van onderwerpen waar zij al kennis over hadden en onderwerpen waar zij zwak in waren. Dit onderzoek suggereert dat wanneer je nog weinig bekend bent met een kennisgebied, je je het beste eerst kunt richten op onderdelen waar je al enige bekendheid mee hebt. Pas nadat je competentie is toegenomen zou dan je nadruk moeten komen liggen op het je concentreren op het versterken van je zwakke plekken.

Binnenkort verschijnt er een artikel van mij waarin ik pleit voor interessegericht ontwikkelen. In dat artikel leg ik uit wat ik versta onder interessegericht ontwikkelen en wat de voordelen ervan zijn voor individuen en organisaties. Ik wil hier al ingaan op een onderwerp uit dat artikel, namelijk wat de directe voordelen zijn van interessegericht ontwikkelen. Als we ons verdiepen in iets wat ons interesseert, waar we dus belangstelling voor hebben of een belang aan toekennen, bevinden we ons in een psychologische toestand van aandachtige betrokkenheid en ervaren we positieve emoties. Onder dit soort omstandigheden blijken we helderder te denken, dingen diepgaander te begrijpen en dingen gemakkelijker te kunnen onthouden (Murphy Paul, 2013) waardoor we efficiënter en beter leren.

Lees verder »

Eigenlijk is de titel van dit bericht waarschijnlijk voorbarig. Ik ben niet op de hoogte of er al enig onderzoek is gedaan naar of en hoe mindset relevant is voor mensen met een verstandelijke beperking. Eerlijk gezegd vermoed ik dat er nog geen onderzoek naar gedaan is.

Lees verder »

Ik ben enkele mensen tegengekomen die dachten dat een groeimindset betekent dat je een obsessieve gerichtheid op leren hebt en een wens om altijd maar de beste te willen zijn. Ze vroegen dingen als “Maar waarom moeten we altijd maar beter worden? Waarom zouden we nooit eens tevreden mogen zijn met hoe we zijn? Moeten we dan altijd progressie boeken?” Als je denkt dat een groeimindset betekent dat je nooit eens tevreden kunt zijn, dat je obsessief gericht bent op leren en dat je heel competitief bent, dan heb je nog niet begrepen wat een groeimindset inhoudt.

We weten dat, voor leren en groeien, zowel je overtuigingen over je capaciteiten om te leren als de hoeveelheid inspanning die je levert belangrijk zijn. Er is een derde factor die erg belangrijk is en dat is de mate waarin je effectieve leerstrategieën toepast. Op de website van Annie Murphy Paul las ik over interessant onderzoek over dit onderwerp. Terwijl het zo is dat de mate waarin leerlingen kennis hebben over effectieve leerstrategieën en in de mate waarin ze deze toepassen (laag presterende leerlingen kennen en passen ze veel minder toe), wordt er in scholen niet veel aandacht besteed aan het lesgeven over hoe je effectief leert.  Hier is een lijstje van zulke effectieve leerstrategieën:

Lees verder »

Gisteren woonde ik een presentatie op een congres waarin onder andere wat uitleg werd gegeven over de voordelen van een groeimindset. Na afloop van de presentatie werd gelegenheid gegeven voor enkele vragen uit het publiek. De volgende vragen werden gesteld:

1. Kun je een groeimindset aanleren?
2. Hoeveel procent van de mensen heeft ongeveer een fixed mindset en hoeveel een groeimindset?,
3. Is het wel nodig dat iedereen een groeimindset heeft? Is het niet beter om in je team een combinatie te hebben van mensen met een fixed mindset en een groeimindset?

Dit zijn vragen die ik al eerder ben tegengekomen. De inleider op het congres gaf enkele goede antwoorden maar ik heb nog wat aanvullende gedachten die ik hier graag wil delen.

Lees verder »

Begin 2012 schreef ik het artikel Over de vraag of we een vrije wil hebben waarin ik verwees naar het werk van Sam Harris, Jerry Coyne, John Bargh en Daniel Wegner die allen stellen dat we geen vrije wil hebben en dat het gevoel dat we een vrije wil hebben een illusie is. John Bargh, bijvoorbeeld, hamert op het belang van automatische processen, en stelt dat vrijwel alle menselijk gedrag bestaat uit automatische reacties op gebeurtenissen in de omgeving. Daniel Wegner heeft laten zien dat proefpersonen in zijn onderzoek zeiden dat ze bepaalde gedrag hadden gewild terwijl dit gedrag aantoonbaar opgeroepen was door de onderzoeker. In dit voorbeeld was de vrije wil dus inderdaad een illusie. Ik schreef ook over Valery Chirkov en Daniel Dennett die wèl geloven in de vrije wil. Ik besloot mijn artikel zonder dat ik het gevoel had dat ik de vraag naar het bestaan van de vrije wil goed kon beantwoorden. Ik vroeg mij ook af of we ons niet beter konden afvragen in welke mate we een vrije wil hebben (dan of we wel of niet een vrije wil hebben).

Lees verder »

In mijn bericht Combining practice based learning and theory based learning suggereerde ik dat zelfgestuurd leren het beste kan plaatsvinden voor een combinatie van wat ik praktijkleren en theorieleren noem. Praktijkleren is leren op basis van je eigen reflecties en eigen acties. Theorieleren is leren gebaseerd op de systematische kennisontwikkeling door anderen. 

Lees verder »