De noodzaak van wijsheid neemt toe; pakken we de handschoen op?

Wijsheid is een complex begrip. Wijsheid bevat meerdere componenten en facetten. Het brengt veel van de beste dingen in mensen tegelijkertijd samen. De complexiteit van wijsheid maakt het beschrijven en het bestuderen ervan moeilijk. Verschillende denkers en wetenschappers hebben vanuit verschillende hoeken gekeken naar dit complexe begrip. Met de komst van de nog jonge wetenschap van wijsheid begint er langzaamaan meer duidelijkheid te komen over waar wijsheid uit bestaat, hoe het gemeten kan worden, hoe het zich verhoudt tot andere concepten, wat het belang ervan is en hoe het ontwikkeld kan worden.

De essentie van wijsheid

Wijsheid is de combinatie van metacognitieve vaardigheden met moraliteit. De metacognitieve vaardigheden zijn als een kistje met goede gereedschappen, de moraliteit zorgt ervoor dat die op de goede manier en voor goede doelen worden gebruikt. Die goede doelen liggen in ons alledaagse leven. In allerlei sociale situaties hebben we te maken met het type slecht gestructureerde problemen waar wijsheid onontbeerlijk voor is. Die goede doelen liggen ook in de organisaties en maatschappijen waarin de we leven en in de wereldmaatschappij.

Grote problemen die vragen om wijsheid

Voor de oplossing van enkele van de grote problemen waarvoor we staan, hebben we de combinatie van metacognitieve vaardigheden en moraliteit hard nodig. De metacognitieve vaardigheden hebben we nodig om met elkaar in gesprek te komen en te blijven, om via verschillende perspectieven te komen tot een helder beeld van de situatie, en om draagvlak te krijgen voor een aanpak. De moraliteit hebben we nodig om te kiezen voor oplossingen die het algemeen belang in de breedste zin dienen.

Uiteraard blijven we ook kennis en intelligentie even hard nodig houden als ooit tevoren. De keuze voor duurzame energie is bijvoorbeeld een wijze keuze maar het realiseren van die keuze via het ontwikkelen van de benodigde technologieën vergt veel kennis en intelligentie.

Belangrijker dan ooit tevoren

Misschien is wijsheid in de komende decennia belangrijker dan ooit tevoren. We hebben de afgelopen jaren gezien dat de ontwikkeling van het internet en de mobiele telefonie een ingrijpende invloed hebben gehad op onze levens. Een flink deel van ons werkleven en sociale leven vindt nu plaats via dat soort technologieën. Maar er zijn de afgelopen jaren verschillende baanbrekende technologieën ontwikkeld die waarschijnlijk nog grotere veranderingen in onze wereld gaan veroorzaken. Voorbeelden van dit soort technologieën zijn:

• kunstmatige intelligentie;
• robotica;
• duurzame energieopwekking en energieopslag;
• genetische technologie;
• blockchain-technologie (en cryptogeld).

Of deze ontwikkelingen de kwaliteit van ons leven zullen verbeteren, hangt wellicht in belangrijke mate af van de mate waarin we er wijs mee omgaan. Dat het ontwikkelen van wijsheid niet eenvoudig is, hoeft ons niet te ontmoedigen. We kunnen er elke dag opnieuw naar zoeken en we hoeven er geen perfectie in te bereiken.

Kiezen we voor wijsheid?

We kunnen in concrete situaties wel steeds blijven proberen te kiezen voor wijsheid en er stapje voor stapje een beetje in proberen te groeien. Die groei zal altijd waardevol blijven. Ook al blijven we als mensen progressie boeken, er zullen altijd nieuwe grote, complexe en verwarrende problemen op ons afkomen. De behoefte aan wijsheid zal daardoor nooit minder worden en misschien alleen maar toenemen. Pakken we die handschoen op? Gaan we als individuen en samenlevingen verder met de ontwikkeling van wijsheid?

Bron: De ontwikkeling van wijsheid