Reuven Feuerstein: structurele cognitieve veranderbaarheid
Dit artikel bespreekt het werk van Reuven Feuerstein en laat zien hoe zijn idee van structurele cognitieve veranderbaarheid is uitgewerkt, bekritiseerd en ondersteund door modern onderzoek. We beschrijven kort zijn levensloop, vatten zijn belangrijkste concepten samen, geven een overzicht van onderzoek sinds 1990, bespreken de wetenschappelijke én maatschappelijke ontvangst, leggen de verbinding met hedendaagse bevindingen over neuroplasticiteit en plaatsen zijn gedachtegoed naast de groeimindset-theorie van Carol Dweck en het deliberate-practice-paradigma van Anders Ericsson. Tot slot maken we duidelijk hoe progressiegericht werken voortbouwt op dezelfde psychologische basisprincipes.
Lees verder »Nieuw boek: Tegenslag benutten – Voordeel uit nadeel
Een praktische gids voor iedereen die de veerkracht wil versterken in het omgaan met persoonlijke uitdagingen, werkgerelateerde stress of andere vormen van tegenslag. Gebaseerd op moderne wetenschappelijke psychologische inzichten.
In mijn nieuwste boek, “Tegenslag benutten – Voordeel uit nadeel”, deel ik inzichten en praktische tools om te leren omgaan met de onvermijdelijke tegenslagen in het leven. Deze week verschijnt de tweede, volledig herziene editie van dit boek. Hoewel de titel gelijk is aan de eerste editie uit 2020, is de inhoud van A tot Z herschreven en geactualiseerd. Het boek gaat over hoe we kunnen omgaan met kleine ongemakken tot ingrijpende gebeurtenissen. Het biedt praktische technieken, gebaseerd op de wetenschappelijke psychologie, om manieren te vinden om staande te blijven en zelfs nieuwe mogelijkheden te ontdekken in moeilijke tijden. Denk hierbij aan technieken om negatieve gedachtepatronen te doorbreken of methoden om stressbestendigheid te vergroten, zoals zelfcompassie en het voeden van basisbehoeften.
Lees verder »Vygotsky’s Zone van Naaste Ontwikkeling
In het hart van moderne onderwijspsychologie staat een revolutionair idee dat bijna een eeuw geleden werd geformuleerd door de Russische psycholoog Lev Vygotsky. Zijn concept van de Zone van Naaste Ontwikkeling (ZPD) heeft de tijd doorstaan en krijgt steeds meer wetenschappelijke onderbouwing. Recent onderzoek bevestigt en verfijnt Vygotsky’s inzichten, wat belangrijke implicaties heeft voor hoe we leren en ontwikkelen begrijpen.
Lees verder »Tegenslag of voorspoed? De onvoorspelbare loop van het leven
Hoe snel oordelen we vaak niet over gebeurtenissen in ons leven of werk? Is tegenslag altijd alleen maar slecht, en een meevaller altijd alleen maar goed? Een eeuwenoud Chinees verhaal, de parabel van ‘de oude man die zijn paard verloor’, biedt hier een interessant perspectief op.
Lees verder »Hoe waargenomen progressie de relatie tussen autonome motivatie en duurzame inspanning versterkt
Het bereiken van persoonlijke en professionele doelen vraagt om motivatie en inspanning. Maar wat zorgt ervoor dat we gemotiveerd blijven en ons blijven inzetten, zelfs als de weg lang en hobbelig is? Onderzoek van Kačmár et al. (2019) werpt licht op de belangrijke rol van waargenomen progressie als verbindende factor tussen de reden waarom we een doel nastreven (zelfconcordantie) en de inspanning die we leveren. Deze bevindingen bieden empirische ondersteuning voor ons ‘Cyclisch model van betekenisvolle progressie‘, dat de dynamiek tussen mindset, motivatie, inspanning en progressiemonitoring beschrijft. Lees verder »
De onafhankelijkheid en de subjectieve beleving van psychologische basisbehoeften toegelicht
Ben je bekend met de zelfdeterminatietheorie (ZDT)? Deze invloedrijke theorie over menselijke motivatie, ontwikkeling en welbevinden benadrukt het belang van drie fundamentele psychologische basisbehoeften: autonomie, competentie en verbondenheid. Het concept van deze psychologische basisbehoeften lijkt relatief eenvoudig. Toch roepen twee aspecten soms vragen en verwarring op. In dit artikel duiken we dieper in deze thema’s. Ten eerste onderzoeken we in hoeverre deze drie behoeften daadwerkelijk verschillend en onafhankelijk van elkaar zijn, gezien de vaak sterke correlaties die tussen hen worden gevonden. Ten tweede richten we ons op het onderscheid tussen het ervaren van deze behoeften en de mate waarin ze bevredigd zijn.
Lees verder »Albert Bandura: de meest geciteerde psycholoog aller tijden
Albert Bandura
In april 2025 schreef Albert Bandura postuum geschiedenis door als eerste psycholoog de grens van één miljoen Google Scholar-citaties te doorbreken (op het moment dat ik dit schrijf: 1.004.423)*. Om dit in perspectief te plaatsen (afgeronde cijfers, april 2025): Sigmund Freud: 725.000 citaties, de invloedrijke zelfdeterminatietheoretici Richard Ryan en Edward Deci respectievelijk 660.000 en 560.000, Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman 600.000, Nobelprijswinnaar Herbert Simon 470.000, en Jean Piaget: 470.000. Bandura’s indrukwekkende cijfers onderstrepen zijn uitzonderlijke en blijvende invloed op de psychologie en daarbuiten. Ik vind het een leuke aanleiding om even stil te staan bij Bandura. In dit artikel belicht ik wie hij was, welke kernideeën hem zo invloedrijk maakten – met speciale aandacht voor zijn concept self-efficacy.
Lees verder »Hoe ondersteuning en hoge verwachtingen beter helpen dan psychische labels
Vorig jaar schreef ik Laten we minder snel psychische labels uitdelen over het werk van Laura Batstra. Zij is kritisch over de huidige tendens om gedrags- en ontwikkelingsuitdagingen bij kinderen en jongeren te snel te medicaliseren. In dit artikel bespreek ik de visie van Janne Hedegaard Hansen, hoofd van het Centrum voor een Beter Kinderleven in Kopenhagen.
Lees verder »Een 3×2 model van progressie: endogentiteit, doorgronding en beleefde eigen invloed
Aangezien mensen behoefte aan autonomie en competentie hebben, is het logisch dat zij graag zelf oplossingen voor hun problemen bedenken. Bij voorkeur zijn deze oplossingen ook nog eens gebaseerd op hun eigen ervaringen. Bij dit soort oplossingen kan de persoon een sterke beleving van autonomie en competentie ervaren. Toch zijn er nog andere soorten oplossingen die in bepaalde situaties bruikbaar kunnen zijn. Hieronder wordt een tweedimensionaal model beschreven, het 3×2 model van progressie, dat zes verschillende soorten oplossingen beschrijft.
Waarom zou ik geduldig moeten blijven?
Progressiegerichte professionals sluiten goed aan bij wat hun gesprekspartners zeggen voordat ze doorschakelen naar hun eigen punt of hun volgende vraag. Dit is een van de belangrijke redenen waarom progressiegerichte gesprekken vaak soepel en goed verlopen. Maar soms stellen deelnemers in trainingen de vraag: “Waarom zou ik geduldig moeten blijven? Waarom zou ik mijn ergersnis niet gewoon laten blijken? Dat doen mijn gesprekspartner zelf toch ook?”
Lees verder »
Open link ► Dit artikel van Op Heij (2024) in Montessori Magazine gaat over de ideeën van hoogleraar orthopedagogiek Laura Batstra. Zij strijdt…
Dank weer voor het delen en interpreteren van dit artikel. Gezonde competitie daagt uit. In mijn ervaring is het goed…
Hallo Roel, Zeker, daar was het mede op geïnspireerd.
Mooie koppeling met RET te maken lijkt me!
Open link ► Dit artikel van Sinha (2025) laat zien dat een 25-minuten durende online groeimindsetinterventie voor 66 Singaporese leerlingen…
Open link ► Dit artikel van Choręziak en Rzymski (2025) laat zien dat een vegan dieet zorgt voor een duidelijk…
Open link ► Dit artikel van Yoo, Cheon en Reeve (2025) laat zien dat autonomie-ondersteunend lesgeven kan bijdragen aan het…
Open link ► Dit artikel van Szumowska et al. (2025) onderzocht cyclische mechanismen in doelgericht handelen. Longitudinale data (N=390, 3156…
Open link ► Dit artikel van Geluk et al. (2025) laat zien dat effectieve terugkeer naar werk (RTW) na burn-out…
Beste Jacob, Dank voor je reactie. Ik snap je punt over het verschil tussen natuurwetten en morele uitspraken – inderdaad…
‘Maar ik ga niet mee in de bewering dat moraliteit en esthetiek eenvoudigweg in de subjectieve hoek moeten worden geplaatst’.…
Open link ► Dit artikel van O’Keefe et al. (2025) gaat over een korte ‘groeimindset van interesse’ interventie, getest in een gerandomiseerd veldexperiment met…