Activerende gesprekstechnieken voor coaches
In progressiegerichte coachingsgesprekken zijn cliënten doorgaans meer aan het woord dan coaches. Ze krijgen ruim de gelegenheid om hun gedachten uit te spreken en hardop na te denken. Coaches sluiten aan op wat cliënten zeggen en stellen vragen die hen uitnodigen om verder te praten. Stap voor stap formuleren cliënten zo welke progressie ze willen bereiken en hoe ze daaraan kunnen werken. Soms komen cliënten toch niet zo gemakkelijk op gang in een gesprek. Coaches vragen zich dan regelmatig af hoe ze cliënten die niet zo spraakzaam zijn toch kunnen activeren. In dit artikel beschrijf ik enkele van die activerende gesprekstechnieken.
Gepercipieerde groepsbehandeling en welbevinden: de rol van identiteit en psychologische basisbehoeften
De zelfdeterminatietheorie legt uit dat mensen zich beter voelen wanneer drie psychologische basisbehoeften worden vervuld: autonomie, competentie en verbondenheid. Minder vaak wordt bekeken wat er gebeurt als je merkt dat jouw groep in de samenleving positief of negatief wordt benaderd. Hangt dat samen met hoe jij je voelt en functioneert? Een nieuw artikel van Waterschoot et al. (2025) kijkt precies hiernaar. De hoofdlijn is dat hoe mensen de behandeling van hun groep ervaren, samenhangt met hoe goed hun eigen basisbehoeften worden vervuld en met hun welbevinden. Er is ook onderzocht of dit verband sterker is voor mensen voor wie de groepsidentiteit erg belangrijk is.
Lees verder »Het leiderschap van Sarina Wiegman
Sarina Wiegman is een Nederlandse voetbaltrainer en voormalig voetbalster. Als bondscoach bereikte ze grote successen, zowel met het Nederlands elftal als met het Engelse elftal. Zij werd op tv geïnterviewd door Eva Jinek. Het gesprek bevatte een fragment dat mij aansprak.
Lees verder »Zelfhandicappen: hoe statische mindset via faalangst tot zelfsabotage leidt
Heb je wel eens een taak voor je uitgeschoven tot het allerlaatste moment, wetende dat dit je kans op succes verkleint? Of heb je vlak voor een belangrijke presentatie ineens de drang gevoeld om je inbox op te ruimen, je bureau te reorganiseren of andere ‘dringende’ taken te doen? Dit gedrag, waarbij we onze eigen prestaties ondermijnen, heet zelfhandicappen (self-handicapping). Het is een krachtige, maar vaak onbewuste psychologische strategie om onszelf te beschermen tegen het risico dat falen wordt gezien als een blijvend tekort aan eigen capaciteit.
Lees verder »Mindsetcultuur en erbij horen: de grote invloed van leeftijdsgenoten
Wanneer leerlingen en studenten een nieuwe school of klas binnenstappen, spoken er vaak twee vragen door hun hoofd: “Kan ik dit niveau aan?” en “Hoor ik hier wel thuis?”. Deze vragen zijn psychologisch nauw met elkaar verweven. Zeker tijdens de adolescentie, een periode waarin de mening van leeftijdsgenoten (peers) vaak zwaarder weegt dan die van volwassenen. We weten dat een groeimindset – de overtuiging dat capaciteiten ontwikkeld kunnen worden – essentieel is voor veerkracht. Maar recent onderzoek verschuift de focus: wat als de omgeving een statische mindset uitdraagt, zelfs als het individu zelf in groei gelooft? Een nieuw theoretisch artikel van Seo et al. (2025) duikt in een krachtige maar vaak onderbelichte context: de peer mindsetcultuur. Dit artikel biedt een raamwerk om te begrijpen hoe de gedeelde overtuigingen onder leeftijdsgenoten het gevoel van ‘erbij horen’ (belonging) kunnen maken of breken.
Lees verder »Intrinsieke en extrinsieke motivatie: vaak verkeerd begrepen termen
In de wereld van leiderschap, onderwijs en progressiegericht werken zijn intrinsieke motivatie en extrinsieke motivatie veelgehoorde termen. Ze duiken op in populaire artikelen en in onderlinge gesprekken, maar niet zelden met een uitleg die niet klopt. Als u deze termen kent, is de kans groot dat u de volgende, veelgehoorde interpretatie bent tegengekomen:
Intrinsieke motivatie komt van binnenuit de persoon (gedreven door het zelf), terwijl extrinsieke motivatie van buiten de persoon komt (beloning of straf).
Hoewel deze indeling logisch en intuïtief klinkt, is deze interpretatie fout. In dit artikel hanteer ik het begrippenkader van de zelfdeterminatietheorie, omdat dit kader precies maakt waar het onderscheid werkelijk over gaat: de relatie tot de activiteit. Het voorkomt de hardnekkige verwarring tussen internaliteit en autonomie, en biedt een continuüm waarop extrinsieke motivatie kan variëren van gecontroleerd naar autonoom, met sterke empirische onderbouwing in onderwijs en werk (Ryan & Deci, 2000; Ryan & Deci, 2002).
Lees verder »Werkplekleren draait om autonome motivatie, leerdoelen, taakontwerp en leercultuur
In de hedendaagse arbeidsmarkt is continu leren belangrijk. Dit geldt voor zowel werknemers als organisaties. De markt wordt gekenmerkt door snelle technologische vooruitgang, flexibele werkvormen en toenemende arbeidsmobiliteit. Omdat formele programma’s zoals cursussen en trainingen vaak niet direct aansluiten bij de onmiddellijke en veranderende behoeften, wint werkplekleren aan belang. Dit type leren wordt gedefinieerd door de integratie van leren en werken, waarbij competentieontwikkeling deel uitmaakt van de dagelijkse taken en interacties. Een systematische review van Wijga et al. (2025) onderzocht de factoren – of antecedenten – die de betrokkenheid bij deze geïntegreerde leeractiviteiten bevorderen of belemmeren. Het onderzoek integreert inzichten uit studies gepubliceerd van 2012 tot 2022.
Lees verder »De uitdaging van gecontroleerde oriëntatie: hoe autonomie-ondersteuning toch effectief kan worden
In veel contexten zie je mensen die gemotiveerd zijn door externe prikkels: ze streven naar beloningen, willen kritiek vermijden of voldoen aan verwachtingen van anderen. Hun motivatie komt niet van binnenuit, maar is afhankelijk van druk, controle of de wens om goedkeuring te krijgen. De zelfdeterminatietheorie (ZDT) noemt dit mensen met een gecontroleerde oriëntatie (CO). Voor hen is gedrag vooral extern gemotiveerd: aangestuurd door straf, beloningen, druk of sociale normen. Tegelijk blijkt uit onderzoek dat niet een controlerende motivatiestijl maar juist autonomie-ondersteuning essentieel is voor kwalitatief goede motivatie. Een belangrijke vraag is: hoe ondersteun je autonomie bij mensen die van nature juist sterk op externe prikkels gericht zijn? De praktijk leert dat bij gecontroleerde motivatie dezelfde autonomie-ondersteunende benadering soms direct positief ontvangen wordt, en soms weerstand oproept. Dit artikel onderzoekt hoe dat komt, welke rol context speelt, en hoe je autonomie-ondersteuning effectief kunt afstemmen op mensen met een CO.
Lees verder »De dynamische mens: voorbij de illusie van stabiliteit
“Wie ben ik?” Het is misschien wel de oudste en meest indringende vraag die mensen zich kunnen stellen. Ze klonk al in het oude Griekenland, waar boven de tempel van Apollo in Delphi de woorden Gnothi Seauton – ken uzelf – waren gegrift. In een vorig artikel besprak ik waarom groepsgemiddelden misleidend zijn en zelden het individu accuraat representeren. In dit artikel bouw ik hierop verder en introduceer ik het idee van de dynamische mens.
Lees verder »Waarom groepsgemiddelden misleiden en individuele dynamiek de sleutel is
In de sociale wetenschappen voltrekt zich langzaam maar zeker een paradigmaverschuiving. Decennialang hebben onderzoekers zich gebaseerd op grootschalige studies en groepsgemiddelden om te begrijpen wat mensen motiveert, hoe ze leren en waarom ze vastlopen. Maar steeds vaker botsen ze op de beperkingen van deze aanpak. Een interventie die “gemiddeld effectief” is, blijkt voor veel individuen niet te werken. Een persoonlijkheidstest voorspelt gedrag in een specifieke situatie nauwelijks. Wat verklaart deze discrepantie? We lopen tegen de grenzen aan van een oud paradigma en zien de contouren van een nieuwe manier van denken, waarin niet het gemiddelde, maar de unieke dynamiek van het individu centraal staat. Dit artikel verkent deze fundamentele verschuiving en laat zien hoe de progressiegerichte aanpak hier goed op aansluit.
Lees verder »
Open link ► Dit artikel van Marsh et al. (2025) laat zien dat schoolleiders vaak opereren in wat de auteurs…
Open link ► Dit artikel van Andreescu et al. (2025) liet zien dat landen op de lange termijn meestal beter…
Goedenavond, ik zie bij deze post de checklist niet staan. Is het mogelijk om deze misschien te ontvangen? Alvast bedankt!
Open link ► Dit artikel van Eskreis-Winkler, L., Woolley, K., Kim, M., & Polimeni, E. (2025) laat zien dat mensen…
Heb je het filmpje van Nathan Rutjes gezien? Hoe hij een jeugdvoetbalelftal coacht is geweldig. https://www.instagram.com/reel/DQcBbAJje4X/?igsh=MXhpdjk1YzF1Yzgwcw==
Beste Bram, Dank voor je reactie. Ik ken het model dat je noemt niet dus ik ga het zeker even…
Wat een helder artikel over het cyclisch model voor betekenisvolle progressie! Het legt mooi uit hoe motivatie, inspanning en monitoring…
Open link ► From “me” to “we”: How perspective shifts in language can shape children’s judgments about kindness, caring, and…
Open link ► Het artikel The Brilliance–Belonging Model: How Cultural Beliefs About Intellectual Ability Undermine Educational Equity (Bauer et al.,…
Open link ► Dit artikel stelt voor om zogenoemde dark traits te begrijpen als combinaties van twee componenten. De eerste…
Bedankt voor deze tip Judith, ik zsl het eens opzoeken
Dank weer voor dit verhaal. Een mooi voorbeeld hiervan vind ik ook in de film Dangerous Minds waarin de lerares…