Activerende gesprekstechnieken voor coaches

Wat zijn enkele activerende gesprekstechnieken die coaches kunnen inzetten? In progressiegerichte coachingsgesprekken zijn cliënten normaal gesproken meer aan het woord dan coaches. Ze krijgen ruim baan om hun gedachten uit te spreken en hardop na te denken. Coaches sluiten aan op wat cliënten zeggen en stellen vragen waarna cliënten weer door kunnen praten. Stap voor stap krijgen cliënten zo de gelegenheid om te formuleren welke progressie ze willen bereiken en hoe ze dat voor elkaar kunnen krijgen. Soms komen cliënten echter niet zo gemakkelijk op gang in een gesprek. Coaches vragen zich regelmatig af hoe ze dergelijke, niet zo spraakzame, cliënten kunnen activeren. Hieronder beschrijf ik enkele van die activerende gesprekstechnieken voor coaches.

Trainingen Progressiegericht Werken

1. Goed op gang komen tijdens coachingsgesprekken

Een goed begin is het halve werk. Hier zijn enkele manieren om goed op gang te komen in coachingsgesprekken die helpen om de cliënt te activeren.

  1. Rustig welkom: verwelkom de persoon vriendelijk en rustig. Stel de persoon op het gemak en val niet met de deur in huis. Bied iets te drinken aan voer een kort informeel gesprekje (over het weer, de reis, etc.). Deze eerste stap in het gesprek is belangrijk maar duurt kort. Dit geeft de persoon even de gelegenheid te wennen aan de situatie waardoor het straks gemakkelijker wordt om te praten.
  2. Bespreek aanleiding: begin het inhoudelijke deel van het gesprek door even te noemen of vragen wat de aanleiding voor het gesprek was. Bijvoorbeeld: “In je mailtje schreef je dat je graag even met mij wilde praten over een probleem waar je nu mee te maken hebt op je werk, hè? Progressiegerichte coaches leggen al hun kaarten open op tafel in een coachingsgesprek. Als er van te voren al een intakegesprek is geweest (met bijvoorbeeld een leidinggevende) dan bied je als coach aan om even te vertellen wat jij hebt begrepen over de bedoeling van de coaching. (Hier kun je daarover iets meer lezen).
  3. Nuttigheidsvraag: stel beide varianten van de nuttigheidsvraag. De aanpakgerichte formulering is: “Hoe kunnen we de tijd wat jou betreft zo goed mogelijk besteden?”. De opbrengstgerichte formulering is: “Waaraan zou jij na afloop merken dat je iets aan ons gesprek hebt gehad? (lees meer)
  4. (Eventueel) gemakkelijke vraag tussendoor: indien het cliënten niet gemakkelijk lukt om de nuttigheidsvraag te beantwoorden dan helpt het vaak goed om het tussendoor even een iets gemakkelijker te beantwoorden vraag stellen, zoals: “Mag ik eens vragen wat je functie inhoudt?” Dit soort vragen helpt vaak goed. Ze helpen cliënten op gang te komen met praten. Ze kunnen dan ook even wennen aan hoe jij reageert op wat zij zeggen (en dat is erkennend en vriendelijk). Als je als coach vervolgens terugkeert naar de nuttigheidsvraag lukt het hen dan vaak wel om er een antwoord op te geven. Misschien ook omdat ze dan iets meer tijd hebben gehad om er even over na te denken.
  5. (Eventueel) de kantelinterventie: in specifieke gevallen kan het zijn dat cliënten niet zo spraakzaam zijn omdat ze er niet helemaal achter staan om met jou te praten. In dat geval kan de kantelinterventie goed helpen. Hier kun je lezen hoe je die kunt toepassen.

2. Activerende gesprekstechnieken tijdens het gesprek

Hier zijn enkele algemene technieken die goed helpen om cliënten te activeren tijdens het hele coachingsgesprek (zie ook hier):

  1. Open vragen: Dit zijn vragen die uitnodigen tot een uitgebreid antwoord. Een gesloten vraag daarentegen nodigt uit tot een kort antwoord. Enkele voorbeelden van open vragen zijn: “Kun je me iets meer vertellen over de situatie?”, “Hoe zou je willen dat je situatie eruit komt te zien?” en “Welke dingen die jij tot nu toe hebt gedaan, hebben al gewerkt?”. Open vragen zijn heel geschikt voor het bieden van ruimte. Hiermee is niet gezegd dat gesloten vragen niet nuttig zijn. Deze kunnen namelijk ook heel nuttig zijn, vooral als je als coach wil toetsen van of je iets goed begrepen hebt.
  2. Aandachtig luisteren Dit is een volgende manier om te activeren. Een actieve luisterhouding van de coach stimuleert cliënten om te vertellen. Als cliënten merken dat de coach luistert voelen ze zich namelijk serieus genomen. Een uitstekende manier om een actieve luisterhouding te tonen is door eenvoudigweg de beslissing te nemen om heel goed te proberen te begrijpen wat de cliënt belangrijk vindt en wil bereiken.
  3. Aansluiten en samenvatten: in progressiegerichte gesprekken sluiten we altijd eerst aan op wat cliënten hebben gezegd voordat we onze volgende vraag stellen (lees meer). Voor cliënten is dit vaak heel prettig en het helpt hen om ontvankelijker en opener te worden in het gesprek. Een uitgebreide vorm van aansluiten is progressiegericht samenvatten. Hier kun je lezen wat dat inhoudt en oplevert.
  4. Doorvragen over wat cliënten net hebben verteld: dit geeft hen de gelegenheid om hun perspectief verder te ontwikkelen. Een goede vuistregel is om in je vervolgvraag altijd te reageren op wat de cliënt net heeft gezegd. Hoe minder je vervolgvraag te maken heeft met wat de cliënt net heeft gezegd, hoe groter de kans is dat het gesprek stroever verloopt.
  5. Stiltes laten bestaan: omdat je als coach vaak vragen stelt die een flink beroep doen op het geheugen en het voorstellingsvermogen van cliënten is het logisch dat er regelmatig stiltes vallen. Deze stiltes kun je zien als nuttige denkpauzes voor de cliënt. Een goede vuistregel is om deze stiltes nooit te onderbreken. Een onderbreking van stilte verstoort namelijk het denkproces van de cliënt. Je kunt deze vuistregel vergelijken met een schaakwedstrijd. Nadat jij je zet hebt gedaan (je vraag hebt gesteld) is de ander aan zet. Jij mag geen zet doen tot de ander een zet heeft gedaan. Als tijdens een coachingsgesprek een stilte valt na jou vraag dan is de cliënt de eerste persoon die de stilte breekt.

3. Activerende e-mail voorafgaand aan coachingsgesprekken

Wat veel coaches zich nog niet sterk lijken te realiseren is dat je voorafgaand aan een coachingsgesprek ook al dingen kunt doen die kunnen helpen om de cliënt te activeren. Wat in het bijzonder goed kan werken is om cliënten van tevoren een e-mail te sturen met enkele vragen waar ze van te voren al even over kunnen nadenken. Progressiegerichte vragen (zoals die voorkomen in de CPW 7-stappenaanpak) zijn nuttige vragen maar ze kunnen ook als best moeilijk worden ervaren. Daarom is voor cliënten fijn als ze hun gedachten er van te voren al even over kunnen laten gaan.

  1. Nuttigheidsvragen De meest basale vragen die je hen kunt stellen zijn de twee eerder genoemde nuttigheidsvragen (aanpakgericht en opbrengstgericht). Je kunt dit bijvoorbeeld als volgt formuleren: “Zou jij vast even na willen denken over hoe we de tijd in ons gesprek van morgen zo goed mogelijk kunnen besteden en over waaraan jij na afloop van het gesprek zou merken dat je er iets aan hebt gehad?”
  2. Progressievragen: Soms kan het ook nuttig zijn om enkele vragen te stellen over progressie. Hier zijn enkele voorbeeldformuleringen: “Zou jij ter voorbereiding van ons gesprek van morgen eens op een rijtje willen zetten welke progressie je de afgelopen periode al hebt bereikt? En zou je ook eens willen bedenken welke progressie je de komende periode graag wilt bereiken?”
  3. Onderwerpspecifieke vragen: Afhankelijk van de situatie kan het ook nuttig zijn om vragen te stellen die gaan over een specifiek onderwerp. Dit kan met name nuttig zijn als van tevoren als bepaald is dat de coaching daarover zou moeten gaan. Stel dat de coaching bijvoorbeeld als doel heeft om de cliënt te helpen een betere invulling aan zijn of haar mentorrol te gaan geven dan zou je kunnen denken aan vragen als de onderstaande: “Zou jij ter voorbereiding van ons gesprek van morgen alvast even willen nadenken over de volgende drie vragen? 1) Waar ben je al tevreden over in hoe je de mentorrol nu invult? , 2) Waar zou je de komende tijd beter in willen worden in hoe je de mentorrol invult? 3) Heb je vragen over de mentorrol (bijvoorbeeld wat deze inhoudt en waarom deze belangrijk is)?”

Dit soort mailtjes werkt meestal prettig en goed. De cliënt krijgt de gelegenheid om zich te voor te bereiden en zal minder snel het gevoel hebben te worden verrast. De kans neemt hierdoor toe dat het gesprek goed op gang zal komen. Wat ook goed kan helpen is om de cliënt te vragen jou al een mailtje te sturen met hun antwoorden op deze vragen. Dit kan jou wellicht ook helpen je beter voor te bereiden.

3 Vragen

Als je de bovenstaande tips nog eens doorkijkt bedenk dan eens wat jouw antwoorden zijn op de volgende vragen:

  1. Welke van deze technieken benut ik nu al?
  2. Welke technieken zou ik meer willen benutten?
  3. Hoe zou ik de bij 2 genoemde technieken willen gaan uitproberen?
Wat vind je van dit artikel?
  • Bruikbaar (16)
  • Interessant (11)