Binnen progressiegericht werken staan twee concepten centraal: de groeimindset en autonome motivatie. Deze theorieën vormen belangrijke pijlers van onze aanpak die gericht is op duurzame inspanning en betekenisvolle progressie. Maar hebben groeimindset en autonome motivatie wel iets met elkaar te maken? De begrippen komen toch uit heel verschillende onderzoeksscholen? Het antwoord is ja, ze hebben zeker met elkaar te maken. In dit artikel kijk ik naar enkele studies die laten zien dat er sprake is van een interessant samenspel tussen groeimindset en autonome motivatie.

Progressiegerichte pijlers: groeimindset en autonome motivatie

Laten we, voordat we de recente onderzoeken bespreken, de definities van deze kernconcepten even terughalen:

• Groeimindset, zoals geconceptualiseerd door Carol Dweck, is het geloof dat iemands capaciteiten, vaardigheden en eigenschappen kunnen worden ontwikkeld door middel van inspanning, leren, en volharding.
• Autonome motivatie, beschreven in de zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan, verwijst naar het uitvoeren van handelingen vanuit eigen waarden en interesses. Het is de energiebron die mensen aanzet tot actie omdat ze intrinsiek gemotiveerd zijn of de waarde van een taak hebben geïnternaliseerd.

Binnen progressiegericht werken zien we deze concepten als voorwaarden voor duurzame inspanning, wat uiteindelijk leidt tot betekenisvolle progressie. De synergie tussen de groeimindset en autonome motivatie creëert een drijvende kracht die individuen in staat stelt om volhardend te werken aan hun doelen. Het onderstaande schema illustreert deze relaties:

Nu kijken we naar de recente onderzoeken die de relaties tussen autonomie en de groeimindset aan het licht brengen.

1. Autonomie en groeimindset bij Chinese adolescenten

Een studie van Zhao et al. (2023) onderzocht hoe verschillende causale oriëntaties (autonoom, gecontroleerd, en amotivatie) invloed hebben op de ontwikkeling van een groeimindset bij Chinese zesdeklassers. Het onderzoek omvatte zowel een laboratoriumexperiment als een klaslokaalinterventie.

► De resultaten toonden aan dat een autonome oriëntatie significant bijdroeg aan een hogere groeimindset bij de deelnemers, terwijl gecontroleerde en amotivatie-oriëntaties dit proces juist hinderden.

2. Autonomie-ondersteuning en leerstrategieën in lage SES-contexten

Een studie uitgevoerd in Litouwse scholen met een lage sociaaleconomische status (SES) door Brandišauskienė et al. (2023) onderzocht hoe leraren die autonomie ondersteunen, de leerstrategieën van hun leerlingen beïnvloeden, en hoe de groeimindset van leerlingen deze relatie kan modereren.

► Autonomie-ondersteunend gedrag van leraren bleek positief gerelateerd aan een verhoogd gebruik van leerstrategieën door leerlingen. Deze relatie was vooral sterk in klaslokalen waar het klasmanagement als positief werd ervaren. Bovendien fungeerde de groeimindset van leerlingen als een belangrijke moderator in deze dynamiek.

3. Autonomie-ondersteuning in taalonderwijs

Zarrinabadi et al. (2021) onderzochten de rol van autonomie-ondersteuning in het vormen van taalgerelateerde mindsets bij universitaire EFL (Engels als Vreemde Taal) studenten in Iran.

► Studenten die hun leraren als autonomie-ondersteunend ervoeren, ontwikkelden vaker een groeimindset ten aanzien van hun taalvaardigheid. Dit leidde vervolgens tot een verhoogde communicatieve competentie en een grotere bereidheid om deel te nemen aan communicatieactiviteiten in het Engels.

4. Docentenmotivatie en mindset in het Hoger Onderwijs

Vermote et al. (2020) onderzochten hoe de motivatie (autonoom vs. gecontroleerd) en mindset (groei vs. statisch) van docenten in het hoger onderwijs hun onderwijsmethoden beïnvloeden.

► Docenten met een autonome motivatie en een groeimindset waren geneigd om meer motiverende onderwijspraktijken toe te passen. Gecontroleerde motivatie en een statische mindset leidden daarentegen tot meer demotiverende praktijken.

5. Groeimindset-interventies en beloningsstrategieën

Een studie van Chao et al. (2017) in scholen met een lage SES in India onderzocht hoe groeimindset-interventies kunnen worden versterkt door beloningsstrategieën die autonomie ondersteunen.

► Groeimindset-interventies bleken effectiever in het verbeteren van schoolprestaties wanneer ze werden gecombineerd met beloningsstrategieën die een gevoel van autonomie gaven. Dit effect was vooral merkbaar bij hoogpresterende studenten.

6. Autonomie-ondersteuning, groeimindset en het gevoel van samenhang

Ma et al. (2020) onderzochten de relatie tussen autonomieondersteuning door ouders en leraren, en de ontwikkeling van een groeimindset bij Chinese universitaire studenten. Ze evalueerden ook hoe een gevoel van samenhang deze relatie medieerde.

► Zowel ouderlijke als leraren-autonomieondersteuning was positief gerelateerd aan een groeimindset bij studenten. Dit effect werd volledig gemedieerd door een versterkt gevoel van samenhang, wat verwijst naar een sterk innerlijk gevoel van orde, begrijpelijkheid, en betekenis in het leven van de student.

Het samenspel tussen groeimindset en autonome motivatie

De besproken studies illustreren een krachtig samenspel tussen groeimindset en autonome motivatie in diverse contexten. Deze onderzoeken tezamen laten zien dat groeimindset en autonome motivatie elkaar over en weer versterken. Met andere woorden: de dubbele pijlen in het schema hierboven zijn terecht.

• De pijl van groeimindset naar autonome motivatie is terecht, omdat uit onderzoek blijkt dat een groeimindset de autonome motivatie versterkt. Mensen die geloven dat ze kunnen groeien door inspanning (groeimindset), benaderen taken eerder vanuit hun eigen waarden en interesses, wat autonome motivatie bevordert.
• Ook de pijl van autonome motivatie naar groeimindset is terecht. Autonome motivatie kan ook de ontwikkeling van een groeimindset ondersteunen. Wanneer iemand vanuit autonome motivatie uitdagingen aangaat en merkt dat ze vooruitgang boeken, versterkt dit hun overtuiging dat groei mogelijk is.

Een groeimindset stimuleert autonome motivatie en vice versa.

Inzichten voor progressiegericht werken

De bevindingen bieden interessante inzichten voor de praktijk van progressiegericht werken:

1. Universaliteit: De principes van autonomie en groeimindset blijken relevant in verschillende culturele contexten, wat de potentiële universaliteit van progressiegericht werken onderstreept.
2. Holistische benadering: Effectief progressiegericht werken vereist aandacht voor zowel individuele factoren (mindset, motivatie) als omgevingsfactoren (klasmanagement, structuur, ondersteunende cultuur, ouderlijke ondersteuning).
3. Belang van ondersteuning: Consistente ondersteuning van zowel autonomie als groeimindset blijkt cruciaal in het cultiveren van effectieve leer- en prestatieprocessen.
4. Mindset en motivatie van begeleiders: De mindset en motivatie van docenten en coaches hebben een nadrukkelijke invloed op de effectiviteit van progressiegerichte interventies.
5. Nieuwe mediërende factoren: Concepten zoals ‘gevoel van samenhang’ bieden nieuwe perspectieven op hoe autonomie-ondersteuning leidt tot een groeimindset en uiteindelijk tot betekenisvolle progressie.

Mik op een geïntegreerde aanpak

Voor toepassers van progressiegericht werken betekenen deze inzichten dat het goed is om te streven naar een geïntegreerde aanpak. Deze aanpak richt zich op het cultiveren van een groeimindset en autonome motivatie, terwijl tegelijkertijd aandacht wordt besteed aan de bredere context waarin individuen functioneren. Door deze holistische benadering kunnen we de voorwaarden scheppen voor duurzame inspanning en betekenisvolle progressie in diverse leer- en ontwikkelingscontexten.

Lees ook:

• Progressiegericht werken: model van betekenisvolle progressie
• Het motivatiecontinuüm: de zelfdeterminatietheorie in 1 plaatje
• Hoe de motivatie en mindset van leraren voorspelt hoe zij lesgeven