De gewenste-situatievraag is één van de meest belangrijke en krachtige vragen binnen progressiegericht werken. Via deze vraag helpen we cliënten meer zicht te krijgen op hoe ze zouden willen dat hun situatie eruit komt te zien. Zo gauw ze antwoorden op deze vraag beginnen te vinden, weten ze beter waar ze hun energie op kunnen richten. Ook helpt de vraag om cliënten optimistischer te maken en ideeën voor stapjes vooruit te laten opdoen. Maar hoe vraag je naar de gewenste situatie? Voor cliënten is het vaak helemaal niet zo gemakkelijk om deze vraag vlot te beantwoorden. Daarom zijn hier een paar tips die je kunt gebruiken om de vraag naar de gewenste situatie zoveel mogelijk te laten opleveren.
Openingsvragen
Om cliënten te helpen hun gewenste situatie in beeld te krijgen, is doorvragen vrijwel altijd nodig. Maar voor we kunnen doorvragen, hebben we goede openingsvragen nodig. Hier zijn enkele voorbeelden van goede openingsvragen:
Algemene formuleringen:
- Hoe wil je dat je situatie wordt?
- Hoe zou je willen dat je situatie eruit komt te zien?
- Hoe ziet jouw gewenste situatie eruit?
- Waaraan zou je over een tijdje merken dat je situatie beter is geworden?
- Wat zou je graag willen bereiken?
- Stel, we zijn 3 maanden verder en het gaat beter …. kun je eens beschrijven hoe je situatie er dan uitziet?
Nadat de cliënt over een probleem heeft verteld:
- Wat zou je graag in plaats van dit probleem willen?
- Hoe zou je situatie eruit zien als dit probleem er niet meer was?
- Wat zou er beter gaan als je probleem was opgelost?
Doorvragen
Bij de gewenste-situatievraag vragen we door totdat cliënten hun antwoord heel concreet hebben kunnen maken. Om preciezer te zijn: we vragen door totdat ze antwoord hebben gegeven in termen van positieve gedragsbeschrijvingen. Met andere woorden: ze beschrijven hoe hun toekomstige gewenste gedrag eruit ziet. Als het ze namelijk lukt om hun gewenste situatie in termen van positieve gedragsbeschrijvingen te definiëren dan heeft dit een sterk motiverend effect op hen. Ze zien heel duidelijk voor zich wat hun doel is en door de concreetheid van hun beschrijving gaan ze ook sterker geloven in de haalbaarheid van deze situatie.
Om cliënten te helpen dit voor elkaar te krijgen is doorvragen essentieel. In eerste instantie geven ze hun antwoorden namelijk nogal eens in negatieve termen (“Ik wil dat dit probleem ophoudt”), in vaag/abstracte termen (“ik wil gelukkig worden”) of in termen van aanpakken (“ik moet een training volgen”). Jouw doorvragen helpt cliënten om hun beschrijving van de gewenste situatie steeds concreter en positiever te maken. Hier zijn voorbeelden van vragen die je daarbij kunnen helpen.
Vragen om te concretiseren (vragen naar het WAT):
- Wat zou er dan beter gaan?
- Wat zou jij dan kunnen doen?
- Hoe zou jij je dan kunnen gedragen?
- Wat zouden anderen (collega’s, klanten, familie, etc.) jou zien doen?
- Waaraan zouden anderen merken dat het beter met jou gaat?
Vragen naar het voordeel (vragen naar het WAARTOE):
- Wat zou daar het voordeel van zijn voor jou?
- Hoe zou dat jou helpen?
- Wat zou daar beter aan zijn wat jou betreft?
- Wat zou dat mogelijk maken voor jou?
- Wat zou het voordeel zijn voor anderen (collega’s, klanten, familie, etc.)?
- Hoe zou dat anderen helpen?
- Wat zou dat mogelijk maken voor anderen?
Nog twee tips
Graag wil ik nog twee tips geven. De eerste is om niet van cliënten te vragen hun gewenste situatie in ideale termen te beschrijven. Een goede toekomst betekent niet een perfecte toekomst. Ideale situaties bestaan niet. Vragen naar een beschrijving van de ideale situatie is waarschijnlijk op zijn best zinloos (die situatie zal namelijk toch niet bereikt worden) maar waarschijnlijk zelfs schadelijk (het kan de cliënt ontmoedigen wanneer deze beseft hoe anders de huidige situatie eruit ziet dan de gewenste situatie).
De tweede tip is om niet bang te zijn voor negatieve opmerkingen en gevoelsuitingen van cliënten. Het is niet zo dat omdat je hen probeert de gewenste situatie te laten beschrijven zij niet meer over hun probleem mogen praten. Dit zou in de eerste plaats vermoedelijk teveel gevraagd zijn aangezien zij nu met dat probleem te maken hebben en het relevant vinden daarover te praten. In de tweede plaats kan het heel nuttig zijn om te pendelen tussen praten over het probleem en de gewenste situatie (hier kun je lezen waarom dat zo is).
Samenvattend
Besteed in je progressiegerichte gesprekken veel aandacht aan het stellen van de gewenste-situatievraag. Vergroot je arsenaal aan vragen en vraag door tot je cliënten antwoorden in termen van positieve gedragsbeschrijvingen. Dit kan je gesprekken veel nuttiger maken.
0 reacties
Trackbacks/Pingbacks