Het belang van afleren en bewust achterwege laten

Afleren en bewust achterwege laten van dingen is belangrijk. In onze trainingen geven wij steeds meer aandacht aan contrasterend leren. Lees hier waarom we dat zijn gaan zien als een essentieel onderdeel van leren.

Blijvend investeren in leren en groei

Aandacht voor voortdurend leren is waardevol voor individuen en organisaties:

• het levert voldoening op voor individuen omdat we allen een psychologische basisbehoefte aan competentie hebben;
• het zorgt voor de ontwikkeling van kennis en vaardigheden en daardoor aan de employability van individuen;
• het zorgt voor een personeelsbestand dat kan voldoen aan nieuwe eisen en verwachtingen van de maatschappij;
• het draagt bij aan een gezonder en meer wederkerig psychologisch contract tussen organisatie en individuen. Ze hoeven niet alleen prestaties te leveren aan de organisatie; de organisatie investeert ook in hun groei.

Misvatting: het is voldoende om je alleen te richten op wat werkt

Een gedachte die we regelmatig tegenkomen is dat het voor leren voldoende zou zijn om je alleen te richten op het aanleren van wat werkt en wat juist is. Deze gedachte hangt samen met de filosofische aanname dat alles wat je aandacht geeft groeit. Deze gedachte komt tot uiting in de zegswijze: geef de bloemen water, niet het onkruid.

Deze manier van denken zou je het gevoel kunnen geven dat het aandacht besteden aan wat niet werkt en wat niet juist is, averechts zou kunnen werken. Maar dit blijkt niet te kloppen.

Twee essentiële componenten van leren

Voor levenslang leren en levenslang progressie blijven boeken, zijn twee dingen essentieel:

1. het blijven aanleren en toepassen van nieuwe kennis, vaardigheden (ondersteunend hieraan zijn: a) het gericht investeren in het ontwikkelen van deskundigheid, b) je werk onderverdelen in een leerzone en een presteerzone);
2. het blijven afleren en nalaten van wat achterhaald is en wat niet werkt. Hierbij kan het gaan om aannames, overtuigingen, kennis, ingesleten gewoontes en bewust gedrag.

Het belang van afleren en bewust achterwege laten

Waarom afleren en nalaten (bewust achterwege laten) zo belangrijk is:

• Ieder van ons heeft, vanwege intuïties, opvoeding, opleiding of culturele gewoontes, allerlei denkbeelden en gewoontes die nooit effectief of kloppend waren. Ontwikkeling van wetenschappelijke kennis heeft laten zien dat de denkbeelden en gewoontes nooit effectief waren (zie hier een voorbeeld).
• We beschikken daarnaast over denkbeelden en gewoontes die ooit effectief waren (of i.i.g. relatief onproblematisch) maar door de veranderende werkelijkheid en de daarmee gepaard gaande veranderde eisen aan ons, niet meer effectief zijn
• Ons alleen richten op het aanleren van nieuwe kennis en vaardigheden zorgt er niet automatisch voor dat we niet-effectieve denkbeelden en gewoontes achter ons zullen laten. Veel mensen passen nieuwe dingen toe die werken terwijl ze tegelijkertijd doorgaan met het doen van dingen die niet werken (lees meer).

Contrasterend leren

Een manier van leren die recht doet aan zowel het aanleren van nieuwe dingen als het afleren van oude dingen is contrasterend leren. Contrasterend leren komt neer op:

• kennis nemen over denkbeelden en werkwijzen die niet juist blijken te zijn en niet blijken te werken;
• begrijpen waarom we toch geneigd zijn tot deze aanpakken (bijvoorbeeld vanwege intuïties, opvoeding, opleiding of culturele gewoontes);
• begrijpen waarom deze werkwijzen niet werken en snappen welke nadelige consequenties ze hebben;
• kennis nemen over een alternatieve aanpak die wel juist is en werkt;
• begrijpen waarom deze alternatieve aanpak wel werkt;
• goed het verschil tussen de niet-effectieve en de effectieve manier van denken en doen zien, leidt tot diepgaander leren en gemakkelijker onthouden.

Tweesporen aanpak

• Om effectief te zijn is het vaak nodig een tweesporen aanpak te volgen: zowel het doen van de do’s als het achterwege laten van de don’ts is belangrijk.
• Voorbeeld 1: voor je gezondheid is het niet alleen belangrijk om gezonde dingen te doen (groenten eten, bewegen, goed slapen, etc.) maar ook om ongezonde dingen achterwege te laten (bijv. roken).
• Voorbeeld 2: om de motivatie van leerlingen of medewerkers te ondersteunen is het tegelijk belangrijk om hun psychologische basisbehoeften te ondersteunen en een controlerende stijl van werken te voorkomen (lees meer).
• Voorbeeld 3: om de groeimindset van leerlingen of medewerkers te ondersteunen is het nodig om tegelijk de groeimindset te ondersteunen en bewust actief dingen te vermijden die een statische mindset opwekken (lees meer).

► Wat wil jij afleren?