De afnemende motivatie van leerlingen gedurende het schooljaar

Diverse onderzoeken hebben laten zien dat de kwaliteit van motivatie van leerlingen gedurende een schooljaar meestal afneemt. Deze minder goede motivatie gaat gepaard met zich minder goed voelen en minder goed functioneren (wat betreft gedrag en cijfers). Rinat Cohen et al. (2022) onderzochten de redenen voor deze afnemende motivatie.

Motivatiestijlen door docenten

De onderzoekers bekeken of een verandering in motivatiestijlen door docenten de afnemende kwaliteit van motivatie verklaarde. De reden is dat de motivatiestijlen van docenten de kwaliteit van motivatie voorspellen. Daarom maten ze veranderingen gedurende het jaar in hoe de leerlingen de motivatiestijlen van hun docenten beleefden.

Daar bij keken ze naar de volgende vier dingen die docenten doen die de motivatie van leerlingen beïnvloeden: 1) autonomie-ondersteuning, 2) bieden van structuur, 3) control (dwingen), en 4) chaos (verlaten, aan hun lot overlaten). De stijlen 1 en 2 bevredigen de psychologische basisbehoeften van leerlingen en versterken hun autonome motivatie. Stijlen 3 en 4 doen het tegenovergestelde.

Onderzoek Cohen et al. (2022)

Rinat Cohen et al. (2022) lieten 472 leerlingen (in hun eerste en tweede jaar van de middelbare school) vragenlijsten invullen in aan het begin en aan het eind van het schooljaar. Leerlingen rapporteerden hun perceptie van de motivatiestijlen van hun leraren (d.w.z. autonomieondersteuning, structuur, controle en chaos), de mate waarin hun psychologische behoeften werden bevredigd of gefrustreerd, en hun motivatie om te studeren.

Resultaten: Leerlingen bleken een significante afname tijdens het jaar te ervaren van autonomie-ondersteunende en structuur biedende gedragingen van docenten en van hun basisbehoeftenbevrediging en autonome motivatie. Ze ervoeren hun docenten als meer chaotisch gedurende het jaar. De verandering in docentgedrag bood dus een verklaring voor de afnemende motivatie van leerlingen.

Ideeën voor oplossingen

Uit eerder onderzoek is gebleken dat motivatiestijlen van docenten voorspeld worden door hun eigen kwaliteit van motivatie. Hoe minder de autonome motivatie van de docent, hoe minder deze autonomie-ondersteunend en structuur-biedend gedrag laat zien. De sleutel tot het in stand houden van de autonome motivatie van leerlingen zou dus kunnen liggen in het ondersteunen en in stand houden van de autonome motivatie van docenten.

De auteurs wijzen op het belang van het onderkennen van de emotionele uitdagingen van docenten en het bieden van mogelijkheden voor overleg en consistente ondersteuning van collega’s en de schoolleiding. Collegiale intervisiegroepen kunnen een goede oplossing zijn. Deze kunnen docenten de gelegenheid bieden om open te praten over problemen en gevoelens en zich gesteund te voelen en ideeën voor oplossingen te vinden. In aanvulling hierop valt te denken aan autonomie-ondersteuning door leidinggevenden en ondersteuning door coaches/psychologen.