Veel problemen die we in het dagelijks leven tegenkomen vragen niet alleen om intelligentie, kennis en vaardigheden maar ook om wijsheid. Dit is vooral het geval bij zogenaamde slecht gestructureerde problemen. Slecht gestructureerde problemen zijn problemen waarbij sprake is van een aantal lastige kenmerken. Zo is er vaak sprake van onvolledige, tegenstrijdige en onduidelijke informatie. Ook is er vaak onduidelijkheid over doelen. Betrokkenen zijn het vaak niet eens over hoe belangrijk het vraagstuk is over wat er precies bereikt moet worden. Ook hebben betrokkenen vaak tegengestelde overtuigingen, meningen en belangen. En als klap op de vuurpijl kan er nog sprake van onderling wantrouwen zijn tussen betrokkenen. Via de onderstaande checklist kun je in dit soort situaties wijzer kunt denken en doen. h

Checklist wijs redeneren

Denk eens aan een moeilijke situatie waar je mee worstelt (en die dus nog niet opgelost is). Het moet gaan om een situatie waar je momenteel mee te maken hebt en waar ook één of meer andere mensen betrokken zijn die een ander perspectief op de situatie hebben dan jij en wellicht een ander belang. Het mag een werksituatie of een privésituatie zijn. Concentreer je even goed op die situatie en bedenk wat de situatie lastig voor je maakt. Vul de onderstaande checklist eerst voor jezelf in. (Zet vinkjes in de kolommen). Klik op de afbeelding om de volledige checklist te zien.

Twee vervolgvragen

Beantwoord na het invullen van de checklist de volgende twee vragen:

1. Leg uit welke 1 of 2 dingen er bij jou in kolom 1 uitspringen en hoe die jou al lukken
2. Leg uit welke 1 of 2 dingen er bij jou in kolom 2 uitspringen en hoe je hoe je hier een eerste stap vooruit in wilt gaan zetten

Je kunt deze vragen natuurlijk voor jezelf proberen te beantwoorden. Als je dat doet, is mijn suggestie om ze schriftelijk te beantwoorden. Maar je kunt ze natuurlijk ook met een collega’s of buddy beantwoorden. Dan kun je elkaar bevragen en op ideeën brengen.

Wat ga je doen?

Beantwoord ten slotte voor jezelf de vraag Wat neem ik mij voor om te gaan doen naar aanleiding van deze oefening?

De bovenstaande checklist is gebaseerd op de Situated Wise Reasoning Scale (SWIS)