De Situated Wise Reasoning Scale (SWIS)

Voor de oplossing van veel problemen die we van dag tot dag tegenkomen zijn kennis en intelligentie niet voldoende. Voor die problemen lijkt de toepassing van wijsheid nuttiger te zijn. Veel van de problemen die wij tegenkomen in het dagelijkse leven zijn namelijk te slecht gestructureerd om simpelweg via de toepassing of intelligentie opgelost te kunnen worden (zie ook). In dit artikel leg ik uit waarom dat zo is. In dit artikel kun je lezen hoe psychologen wijs redeneren meetbaar en ontwikkelbaar maken. 

Welke problemen vragen om wijsheid?

Voor goed gestructureerde problemen zijn intelligentie en kennis zeer nuttig. Bij goed gestructureerde problemen is duidelijk wat het probleem is dat opgelost moet worden. Daarnaast weten we waaraan de oplossing moet voldoen. De oplossing is eenduidig en we kunnen duidelijk merken wanneer we een oplossing hebben gevonden.

Veel alledaagse problemen zijn slecht gedefinieerd. We kunnen het met elkaar oneens zijn wat het probleem precies is (of zelfs of er überhaupt een probleem is). We kunnen heel verschillende belangen en interpretaties hebben. We kunnen het oneens zijn over wat een goede oplossing zou zijn. Het is niet duidelijk welke kennis relevant is of wat voor aanpak goed zou zijn.

Hoe wijs redeneren helpt bij alledaagse problemen

In dit artikel leg ik uit hoe hedendaagse psychologen wijsheid definiëren, namelijk aan de hand van de volgende vier aspecten: 1) intellectuele bescheidenheid, 2) het (h)erkennen van onzekerheid en verandering, 3) aandacht voor het perspectief van anderen, en 4) gerichtheid op het integreren van verschillende perspectieven en komen tot compromissen.

Psychologen zouden geen psychologen zijn (zeg ik met een knipoog) als zij geen instrument zouden maken om wijs redeneren te meten. Dat is dan ook Brienza et al. (2018) hebben gedaan. In een aantal grondige studies hebben zij een schaal ontwikkel voor de meting van wijs redeneren, de Situated Wise Reasoning Scale (SWIS). De schaal bestaat uit de volgende 21 items aan de hand waarvan mensen kunnen beoordelen hoe zij hebben gehandeld in een complexe alledaagse situatie:

Meten of ontwikkelen?

Voor het doen van onderzoek is een dergelijk schaal bijzonder nuttig en interessant. De schaal maakt het mogelijk om veel te weten komen over hoe wijs redeneren samenhangt met allerlei andere aspecten van ons functioneren. Een van de interessant dingen die gebleken zijn uit onderzoek is dat we wijsheid nauwelijks als een stabiel persoonskenmerk kunnen zien. De mate waarin mensen wijs redeneren, wisselt tamelijk sterk van situatie tot situatie. Om enigszins een beeld te krijgen van hoe wijs iemand is, zou het eenmalig afnemen van deze SWIS-schaal dan ook niet volstaan. Je zou hem op zijn minst een aantal keren moeten afnemen en dan de gevonden scores moeten middelen.

Maar misschien is er iets dat interessanter is dan het meten van hoe wijs mensen redeneren en dat is de vraag hoe we mensen kunnen helpen om wijzer te redeneren. De items van de SWIS-schaal kunnen daarbij een inspiratie vormen.

Op basis van de SWIS-Schaal ontwikkelden wij een Checklist wijs redeneren.