De wetenschap psychologie bevindt zich in een turbulente fase, vele spreken zelfs van een crisis. De vraag die centraal staat is hoe robuust bevindingen in onderzoek door psychologen zijn en hoezeer ze vertrouwd kunnen worden. De laatste jaren is er veel geschreven over verschillende aspecten aan dit probleem en ik heb er zelf meerdere keren naar verwezen op deze site. Hier zijn enkele van mijn eerdere artikelen: (1) Welke effecten uit primingonderzoek zijn echt en welke niet?, (2) Wetenschap verbeteren, (3) Het oplossen van het replicatieprobleem in de sociale wetenschap, (4) Robert Biswas Dieners kritische reflectie op de positieve psychologie, (5) Onderzoeksbevindingen omtrent ‘Powerposes’ van Amy Cuddy twijfelachtig, en (6) Het doek valt voor ego-depletie.
| Trainingen Progressiegericht Werken |
Uiteenlopende reacties door psychologen
Door vooraanstaande psychologen wordt verschillend gereageerd op de ontstane situatie. Sommigen reageren (in mijn beleving) wat defensief, zoals Roy Baumeister, Amy Cuddy en Daniel Gilbert. Zij leveren niet alleen inhoudelijke kritiek op degenen die replicatie-onderzoek hebben gepubliceerd, wat terecht en nuttigs is overigens, maar hun reactie heeft ook een emotionele, en soms verwijtende toon (zowel Cuddy als Gilbert hebben het woord ‘bullying’ in de mond genomen). Hoewel die emotie begrijpelijk is en wellicht tot op zekere hoogte niet te vermijden – de betreffende wetenschappers hebben zich in veel gevallen jarenlang met de betreffende onderwerpen beziggehouden en hebben mogelijk het gevoel dat hun reputatie in belangrijke mate verbonden is aan de juistheid van hun theorieën- denk ik dat deze niet helpt om vooruit te komen.
Hoe overtuigend is de kritiek op de replicatieonderzoeken?
Inhoudelijke en goed beargumenteerde kritiek op uitgevoerde replicatie-onderzoeken is uiteraard nuttig en welkom. Zo denk ik dat Gilbert en zijn collega’s in enkele opzichten gelijk hebben met hun kritiek op een deel van de uitgevoerde replicatie-onderzoeken. Een belangrijk kritiekpunt van Gilbert en zijn collega’s is bijvoorbeeld dat sommige van de replicatie-onderzoek veel te veel af zouden wijken van de originele studies. Gilbert en collega’s stellen dat de reproduceerbaarheid van psychologische wetenschap behoorlijk hoog is. Tegelijkertijd ben ik het eens met een aantal niet bij naam genoemde wetenschappers (in een interessant artikel van Brian Resnick) die de kritiek van Gilbert niet zo overtuigend vinden. Gilbert was overtuigender geweest als hij via replicatie-onderzoek dat strikter aan de protocollen van de originele studies had voldaan had aangetoond dat de effecten uit de originele studies wel reproduceerbaar waren. Bovendien ben ik het eens met de kritische vraag: moeten experimenten zo sensitief zijn dat zelfs kleine afwijkingen van onderzoeksprotocollen leiden tot het niet reproduceren van de originele effecten? Het ego-depletie- replicatieonderzoek was bijvoorbeeld iets anders opgezet dan de originele studie maar naar mijn indruk wel degelijk een goede methode om het bestaan van ego-depletie te toetsen.
Beter onderzoek is nodig
Hoewel beide kanten in discussie faire punten naar voren brengen, neig ik meer naar de kant van de repliceerders, die pleiten voor beter onderzoek door bijvoorbeeld preregistratie, meer aandacht voor onderzoek met voldoende onderscheidingsvermogen (power), een grotere transparantie met betrekking tot protocollen, data, en data-analsye, meer ruimte in tijdschriften voor negatieve bevindingen (niet gevonden effecten) en voor replicatie-onderzoek, etc.
Terugvallen op pseudowetenschap en intuïties is geen goed alternatief
Sommigen vragen zich af door al dit soort discussies of psychologie wel een serieuze wetenschap is of zelfs kan zijn. Mijn antwoord daarop is: ja. Om goed gefundeerde en bruikbare kennis over psychologie op te bouwen is er geen methode zo betrouwbaar als de wetenschap. Zoals in hoofdstuk 1 van mijn boek De psychologie van progressie uitleg zijn onze intuïties over psychologie in veel opzichten onbetrouwbaar. Terugvallen op pseudowetenschap is ook al geen goed idee. Het is weliswaar gemakkelijk maar het werkt niet. We komen er meer en meer achter dat het goed bedrijven van wetenschappelijke psychologie verrekte lastig is. Er zit niets anders op. Minder lastige aanpakken zijn (nog) minder betrouwbaar om tot valide kennis te komen. De huidige ontwikkelingen kunnen helpen en zijn nodig om van de psychologie een meer volwassen wetenschap te maken.
Ook interessant: http://www.wired.com/2016/03/psychology-crisis-whether-crisis/
Het is een klassiek probleem. Sommige pseudo’s kersenplukken een aantal tekortkomingen, of misstanden in de wetenschappelijke methode om de volledige wetenschap (of een discipline) af te voeren en zetten dan in de plaats wat willekeur en buikgevoel. Ook creationisten doen dat graag. Ze voeren enkele (vermeende) tekortkomingen in de evolutietheorie aan en dan geven ze als alternatief een model gebaseerd dat ze zonder enig bewijs aannemen.
Ja, en daarom blijven we geduldig doorgaan. :)
Nog een interessant artikel: Failure Is Moving Science Forward http://fivethirtyeight.com/features/failure-is-moving-science-forward/
De artikelen van Coert (en Gwen) lees ik graag en vindt dit artikel met verwijzingen interessant en triggert mij om kort te reageren.
Is dit een voorbeeld van een richtingenstrijd of inherent aan het begrip “onderzoek” en niet alleen van toepassing op de psychologie?
De vraag die bij mij achter blijft is: waaraan moet “goed” onderzoek voldoen, wie bepaalt dit en welk praktisch, maatschappelijk nut voor wie mogen we hiervan verwachten?
Zelf ben ik geen psycholoog (zie mijn Lindkedin) maar heb in mijn werk regelmatig te maken met “psychologische duiding” (in gesprekken, diagnostische beelden en rapportages), door een diverse groep van deskundigen.
Of moet ik daar psycholoog voor zijn om dit allemaal te kunnen en mogen begrijpen?
Beste Frank, Hartelijk dank voor je vraag. In mijn nieuwe boek behandel ik deze kwesties uitgebreid. Hier zal ik kort proberen er wat over te zeggen. ten eerste: deze problematiek speelt niet alleen binnen de psychologie maar in de sociale wetenschap in brede zin en zelfs in zekere mate in de exacte wetenschappen. We kunnen niet zeggen wie bepaalt (mag bepalen) of iets goed onderzoek is omdat een autoriteitsargument binnen de wetenschap geen geldige basis is om iets wel of niet te geloven. Daarom moeten we methoden ontwikkelen die betrouwbaar en valide zijn ongeacht wie ze toepast en interpreteert. Mede daarom is wetenschap ook een gezamenlijk proces/project en kun je nooit blindvaren op een enkel onderzoek. Ik denk dat wetenschappers en psychologen hun manieren van werken en hun uitspraken altijd moeten trachten te verantwoorden aan niet-deskundigen op hun gebied. Ik denk dat het vaak goed en gerechtvaardigd is om over “psychologische duiding” kritische vragen te stellen (met name over waarop ze gebaseerd zijn). Als psychologen niet continu blijven streven naar het verantwoorden van hun methodes en uitspraken wordt het voor hen gemakkelijk om er lekker op los te duiden… (en ik denk dat dit nogal eens gebeurt). In het najaar willen wij een cursus houden over psychologie voor niet psychologen waarin we niet-psychologen kennis en middelen willen meegeven om hen te helpen bij de vraag: wat is goed toepasbare en goed onderbouwde psychologie?
Thanx Coert !
Ik besef dat dit een evolutionair proces is.
Hierbij maak ik ook een onderscheid tussen een academische discussie onder gelijken, of dat uitkomsten een politiek doel dienen, of dat een “erkende” methodiek onderdeel is van een hulptraject met direct gevolg voor clienten.
Een progressief initiatief om de psychologie voor niet psychologen te ontsluiten !