Robert Biswas Dieners kritische reflectie op de positieve psychologie
Over de positieve psychologie heb ik me al enkele malen kritisch uitgelaten (zie onder andere hier en hier). Kort samengevat was en is mijn indruk:
- dat de positieve psychologie teveel nadruk legt op individuele factoren die gedrag bepalen en te weinig op situationele factoren;
- dat de positieve psychologie teveel belang toekent aan geluk als criterium;
- dat de positieve psychologie in het bijzonder teveel nadruk legt op sterktes en deugden als oorzaken van goed functioneren;
- dat commercie en wetenschap soms te sterk met elkaar verweven lijken te zijn.
Trainingen Progressiegericht Werken
Positieve psychologie en de replicatiecrisis
Er is nu een nieuw artikel verschenen van een bekende positieve psycholoog, Robert Biswas Diener, waarin deze een kritische en zelfkritische blik werpt op de positieve psychologie. Hij begint zijn artikel met een verwijzing naar de replicatiecrisis die de afgelopen jaren binnen de psychologie aan de orde is (hier kun je een uitgebreide toelichting lezen daarop). Kort samengevat komt die replicatiecrisis hier op neer: veel van de effecten die in originele psychologische studies werden gevonden werden in replicatiestudies niet gevonden en veel van de effecten die in de replicatiestudies wel werden gevonden ware zwakker dan de effecten die werden gevonden in de originele studies. Biswas Diener stelt dat dit replicatieprobleem in sterke mate ook de positieve psychologie betreft. Hij vertelt bijvoorbeeld dat een belangrijk tijdschrift over de positieve psychologie (the Journal of Positive Psychology) over de jaren heen relatief veel artikelen heeft gepubliceerd die niet gerepliceerd zijn.
Commercialisatie
Biswas Diener noemt verder dat de positieve psychologie te maken heeft met een grote mate van commercialisatie. Daar ben ik het mee eens. Er heerst naar mijn indruk een grote gretigheid om bevindingen en producten (zoals vragenlijsten) naar de markt te brengen en te vaak wordt geleund op enkele studies die later niet gerepliceerd zijn. De auteur bespreekt enkele voorbeelden van onderzoeksbevindingen die door positieve psychologen zijn gepresenteerd die later toch (deels) onjuist bleken te zijn. Hij pleit voor meer replicatieonderzoek en voor een iets minder stellige manier van presenteren van bevindingen vanuit het besef dat deze later altijd achterhaald kunnen worden.
Nog geen oplossing
Dat Biswas Diener kritisch is over de positieve psychologie spreekt me aan en dat hij zichzelf ook niet spaart spreekt me zeker ook aan. En hoewel ik denk dat hij gelijk heeft met zijn twee aanbevelingen (meer replicatie en meer voorzichtigheid) denk ik dat hij nog te mild is over de positieve psychologie. Geen van de problemen die ik in de eerste alinea noem, worden in zijn stuk opgelost (commercialisatie noemt hij wel als probleem maar hij presenteert in mijn ogen geen oplossing).
1 Comment
Link naar artikel
► Deze systematische literatuurstudie (Van Zyl et al., 2022) onderzoekt de huidige kritiek op de positieve psychologie en geeft een geconsolideerd beeld van de belangrijkste uitdagingen voor de derde onderzoeksgolf. Het overzicht identificeert 117 unieke kritieken en commentaren, die zijn gegroepeerd in 21 categorieën en zes overkoepelende thema’s: gebrek aan goede theorievorming en conceptueel denken, problematische metingen en methodologieën, gezien als een pseudowetenschap zonder bewijs en replicatie, gebrek aan nieuwheid en zelfisolatie, gedecontextualiseerde neoliberale ideologie die schade veroorzaakt, en een kapitalistische onderneming. Critici trekken de unieke waardepropositie van de positieve psychologie en de geldigheid van haar filosofie, theorieën, methodologieën en interventies in twijfel. Hoewel de meeste kritiek gemakkelijk te behandelen lijkt, wijzen critici op enkele spreekwoordelijke slechte gewoonten die in de positieve psychologie verankerd zijn geraakt. Het artikel hoopt dat dit geconsolideerde overzicht van hedendaagse kritiek en commentaren toekomstig onderzoek kan stimuleren en mogelijkheden biedt voor de groei en ontwikkeling van de discipline.