Plantaardig eten: progressie voor dieren, gezondheid en milieu
Twintig jaar gelden stopte ik met vlees eten omdat ik het gevoel had dat het beter was om geen vlees te eten dan om wel vlees te eten. De aanleiding om te stoppen was dat ik iets op tv had gezien over de manier waarop dieren in de bio-industrie werden behandeld. Mijn redenering was dat dit zinloze wreedheid tegen dieren was* omdat we ook goed kunnen overleven zonder vlees te eten.
| Trainingen Progressiegericht Werken |
Ongemakjes
Het stoppen met eten van vlees bracht enkele ongemakjes met zich mee. Er was nog geen groot aanbod aan vleesvervangers in de winkels. Daarnaast was het sociaal ongemakkelijk. Veel mensen vroegen waarom ik geen vlees meer at. Ook legden ze vervolgens dikwijls uit dat zij zelf vlees veel te lekker vonden om vegetariër te worden.
De efficiëntie van plantaardig eten
Nu, 20 jaar later, maak ik de stap naar volledig plantaardig eten (plus paddenstoelen), met andere woorden: naar veganisme. Alle voedingsmiddelen die we binnenkrijgen via het eten van dierlijke producten (met uitzondering van vitamine B-12**) zijn namelijk afkomstig van planten. Wanneer dieren planten eten, zetten ze slechts een klein deel van de opgenomen energie en voedingsstoffen om in vlees. Schattingen suggereren dat bijvoorbeeld voor rundvlees slechts ongeveer 3% tot 10% van de energie uit planten wordt omgezet in dierlijk weefsel, afhankelijk van de specifieke omstandigheden en berekeningen. Dit betekent dat er een enorm verlies is in het proces.
Door planten direct te consumeren, kunnen we deze inefficiëntie vermijden en profiteren van een groter deel van de oorspronkelijke energie en voedingsstoffen. Het gebruiken van dieren als een ’tussenstation’ in onze voedselketen is dus niet alleen inefficiënt, maar kan ook belastend zijn voor het milieu vanwege de bijkomende bronnen die nodig zijn voor de veehouderij. Als we overstappen op plantaardig eten, kan ook de productie va plantaardig voedself (zoals soja) enorm omlaag, want het overgrote deel ervan wordt vandaag de dag geconsumeerd door dieren die mensen eten.
Kortom: Het is enorm inefficiënt en schadelijk om onze voedingsmiddelen binnen te krijgen door ze eerst door dieren te laten opeten en dan die dieren op te eten.
Andere nadelen: antibiotica en hormonen
Door te stoppen met het eten van dierlijke producten, stoppen we bovendien tegelijk met het binnenkrijgen van antibiotica en hormonen (aangezien dieren in de bio-industrie deze op grote schaal krijgen toegediend).
Vele argumenten
Er is in de tussentijd erg veel veranderd. In mijn omgeving zijn veel mensen gestopt met vlees eten en zelfs al enkele die helemaal geen dierlijke producten meer eten. Het voorkomen van zinloos dierenleed blijft een belangrijk argument voor veganisme (voor mij het hoofdargument). Daarnaast zijn er talloze andere, goede argumenten om helemaal plantaardig te gaan eten. Heel kort gezegd: het is beter voor dieren, beter voor je gezondheid en beter voor het milieu (lees meer).
Het mooie is dat je als individu een klein steentje kunt bijdragen aan het realiseren van de progressie die de wereld nodig heeft door over te stappen op plantaardig eten. Inmiddels hoef je minder bang te zijn voor afkeurende blikken. Steeds meer mensen raken gewend aan het idee dat vlees en zuivel eten niet top is. Daarnaast kun je in winkels en restaurants tegenwoordig kiezen uit een breed aanbod aan heerlijke plantaardige producten, waaronder vele op sojabasis.
Meer weten?
Wil je iets meer weten over dit onderwerp? Kijk dan naar bijvoorbeeld de documentaire The Game Changers (zie hieronder). In die documentaire krijg je antwoorden op vele vragen die vaak gesteld worden, zoals: zijn we als menselijke soort niet meer geschikt voor een vleesdieet dan voor een plantaardig dieet? en: kun je als veganist wel sterk en gezond zijn? (antwoord: ja)
Hier zijn enkele andere documentaires die de moeite waard zijn.
* Ik spreek van wreedheid omdat dieren (net als wij) voelende wezens zijn, die lijden en welzijn kunnen ervaren.
** Ook vitamine B12 wordt niet door het dier zelf geproduceerd maar door micro-organismen zoals bacteriën. Dieren krijgen het binnen door grondwater te drinken waar vitamine B12 in voorkomt. Mensen die geen dierlijke producten eten, kunnen eenvoudig aan vitamine B12 komen door het toe te voegen aan hun dieet (bijvoorbeeld in de vorm van tabletten). (Meer info)
27 Comments
Dank voor deze krachtige post Coert. Ik eet nu zes jaar volledig plantaardig. Naast een rein geweten heb ik me nog nooit zo fit gevoeld. Er is idd een enorm assortiment aan vleesvervangers inmiddels. Vooral op het gebied van broodbeleg is er enorm veel keus. Toch geef ik de voorkeur aan whole food. Ik eet veel bonen, granen, verse groenten en paddestoelen. Dan maak ik lekkere pasta sauzen van, stirfry’s met noodles of curry’s met (zwarte)rijst. Alhoewel een Beyond Burger op zijn tijd ook erg lekker is.
Er zijn gelukkig steeds meer vegan restaurants, of restaurants die vegan opties bieden. Nu nog de andere Europese landen. Ik zit veel in de Franse Alpen en daar is uit eten gaan geen feest.
Met warme groet,
Bart Verhagen
Miljoenen mensen lijden honger omdat we ons graan liever aan dieren geven https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/miljoenen-mensen-lijden-honger-omdat-we-ons-graan-liever-aan-dieren-geven~bb3a18a1/
Why I Became Vegan | George Monbiot
► Less meat is nearly always better than sustainable meat, to reduce your carbon footprint
https://ourworldindata.org/less-meat-or-sustainable-meat
► Dairy vs. plant-based milk: If you want to reduce the environmental footprint of your diet, switching to plant-based alternatives is a good option.
https://ourworldindata.org/environmental-impact-milks
VEGAN 2022 – The Film
► Uit studies in het VK en de VS is gebleken dat personen die meer gehecht zijn aan het eten van vlees, meer gemotiveerd zijn om informatie over het bewustzijn van voedseldieren te vermijden en de blootstelling aan dergelijke informatie sneller beëindigen. Dit verlangen om vlees te eten gaat gepaard met het vermijden van informatie die de vleesconsumptie ter discussie stelt.
https://eprints.lancs.ac.uk/id/eprint/166017/1/ignorance_food_animal_minds_ACCEPTED.pdf
https://tinyurl.com/r5ntcmjn
► In een gerandomiseerde trial werden de effecten van een mediterraan dieet en een veganistisch dieet gedurende 16 weken vergeleken bij 62 volwassenen met overgewicht. Na een terugkeer van 4 weken naar hun basisdieet begonnen de deelnemers 16 weken lang met het tegenovergestelde dieet. Uit de studie bleek dat het veganistische dieet resulteerde in een gewichtsverlies van -6,0 kg in vergelijking met geen verandering bij het mediterrane dieet. Het veganistische dieet leidde ook tot verminderde insulineresistentie en verhoogde insulinegevoeligheid, alsook tot een verlaagd totaal en LDL-cholesterol. De bloeddruk daalde bij beide diëten, maar meer bij het mediterrane dieet. De studie concludeerde dat het vetarme veganistische dieet effectiever was in het verbeteren van lichaamsgewicht, lipidenconcentraties en insulinegevoeligheid dan het mediterrane dieet.
https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:7041444491047653376/
► Beleidsadvies dat door verschillende ministeries is gemaakt: Het kabinet kan de klimaatdoelen halen door extra maatregelen te nemen, waaronder een hogere belasting op langeafstandsvluchten, vlees en zuivel, en het verkleinen van de veestapel. Andere maatregelen zijn het verhogen van de energiebelasting op aardgas en het verplicht stellen van isolatie bij woningverkoop. Het kostenplaatje van deze maatregelen is ongeveer 7 miljard euro en de overheidsinkomsten stijgen met ongeveer 3,5 miljard euro. #vleestax #zuiveltax
► Landbouw, i.h.b. (pluim)veehouderij, zoals het nu is, vormt een groot probleem voor de wereld:
Link naar artikel
► De meeste Nederlanders zijn opgegroeid met een sprookjesachtig beeld van de voedselindustrie. In werkelijkheid leiden de meeste dieren in Nederland een erbarmelijk bestaan en worden ze onderworpen aan barbaarse praktijken. Nederland is, gemeten per vierkante kilometer, het grootste slachthuis van Europa en de vee-industrie verbruikt meer voedsel dan het oplevert. De visie van BBB op de relatie tussen mens en dier is niet alleen wreed, maar ook hopeloos achterhaald. Het is mogelijk om, tegen de stroom van technologische vooruitgang in, krampachtig aan een grote veestapel vast te houden, maar elke efficiëntiewinst gaat ten koste van de toch al minimale levenskwaliteit van deze dieren. Technologische vooruitgang kan helpen bij het vinden van nieuwe oplossingen voor voedselproductie die meer in lijn zijn met de moderne waarden van dierenwelzijn en efficiëntie.
Link naar artikel
► Staatssecretaris Maarten van Ooijen wil havermelk belasten om extra inkomsten te genereren voor de staatskas, maar dit gaat in tegen de logica van een integrale visie op landbouwbeleid, ecologische houdbaarheid, gezondheid en robuustheid. Havermelk heeft een duurzamere productiewijze dan koemelk en kan bijdragen aan klimaat, milieu en volksgezondheid. Het is onlogisch om koemelk niet te belasten vanwege het hogere eiwitgehalte, aangezien plantaardige eiwitten beter zijn voor de levensverwachting. De meest gezonde bronnen van calcium, eiwit en andere voedingsstoffen zijn plantaardig, en het is belangrijk om meer plantaardig en minder dierlijk te eten. Het zou goed zijn om deze integrale visie breed te delen en plantaardige producten te stimuleren in plaats van te belasten.
Link naar artikel
► Studie (Walsh et al., 2023): veganistisch dieet voorspelt minder depressieve symptomen. De studie onderzocht de relatie tussen dieetkwaliteit en depressieve symptomen bij omnivoren, vegetariërs en veganisten. De resultaten laten zien dat een hogere dieetkwaliteit gepaard gaat met lagere depressieve symptomen over alle groepen heen. Bovendien is de dieetkwaliteit het hoogst bij veganisten en het laagst bij omnivoren. De studie benadrukt de noodzaak van het bevorderen van gezonde diëten voor de verbetering van de geestelijke gezondheid, maar erkent de beperkingen van de methodologie en de noodzaak van verdere interventieonderzoeken. Over het algemeen is dit een relevante studie die bijdraagt aan ons begrip van de rol van levensstijlfactoren bij de preventie van geestelijke gezondheidsproblemen.
► Nederlanders kopen minder vlees https://www.nrc.nl/nieuws/2023/05/03/vleesverkoop-daalt-langzaam-maar-zeker-a4163717
Open Link
► Een nieuwe studie uit Montreal toont aan dat veganisten beter presteren dan alleseters in uithoudingstests. Vegan atleten hadden hogere uithoudingsniveaus en konden harder werken voordat ze uitgeput raakten.
Het onderzoek weerlegt het idee dat je vlees moet eten om sterk te zijn. Een veganistisch dieet kan de sportprestaties verbeteren door complexe koolhydraten in groenten, granen, peulvruchten en noten. Documentaires zoals “The Game Changers” laten zien dat professionele atleten succesvol zijn op een plantaardig dieet.
De studie benadrukt het belang van koolhydraten voor uithoudingsvermogen. Veganisten hadden hogere VO2 max (maximale zuurstofopname) en presteerden beter bij submaximaal uithoudingsvermogen. Deze bevindingen weerleggen de populaire overtuiging dat veganisten minder presteren.
Open link
► De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die toezicht houdt op het werk in de slachthuizen, constateerde in de eerste zes maanden van vorig jaar 5700 incidenten
Open link
► Roel Binnendijk werkte undercover in de bio-industrie. De misstanden die hij met een verborgen camera vastlegde, haalden volop de media. Nu publiceert hij, met Jeroen Siebelink, een boek over zijn ervaringen. ‘Als ik word veroordeeld voor dierenmishandeling, ben ik het daarmee eens.’
Open link naar Correspondent
► Overal in Europa heeft de bio-industrie een dikke vette vinger in de pap. De grote vervuiler slurpt subsidies en saboteert plantaardige alternatieven. Als Big Agro het blijft winnen, wordt Europa nooit klimaatneutraal. Wie bepaalt de toekomst van ons voedsel: de burger of de bio-industrie?
Open link
► Deze studie (Scarborough et al., 2023) onderzocht de milieu-impact van verschillende diëten op basis van de consumptie van dierlijke producten. Onderzoekers analyseerden gegevens van 55.504 mensen met verschillende dieetvoorkeuren, zoals veganisten, vegetariërs, viseters en vleeseters. Ze combineerden deze informatie met data over de milieubelasting van voedsel op basis van meer dan 38.000 boerderijen in 119 landen.
De resultaten toonden een positieve relatie tussen de consumptie van dierlijk voedsel en milieueffecten, zoals broeikasgasemissies, landgebruik, waterverbruik, eutrofiëring en biodiversiteit.
De impact van veganistische diëten was significant lager dan die van vleeseters. Zo waren de broeikasgasemissies van veganisten 25,1% van die van vleeseters die meer dan 100 g vlees per dag consumeerden. Hetzelfde gold voor landgebruik (25,1%), waterverbruik (46,4%), eutrofiëring (27,0%) en biodiversiteit (34,3%). Deze bevindingen benadrukken het belang van het verminderen van de consumptie van dierlijke producten om de milieubelasting te verminderen.
Open link
► Het rapport toont aan dat de intensieve veehouderij in Nederland jaarlijks €9 miljard aan kosten veroorzaakt, terwijl de opbrengsten slechts €3 miljard zijn. Ondanks deze onevenwichtigheid blijft de industrie winstgevend voor de betrokkenen, terwijl de maatschappij de kosten draagt. De omvang van de netto negatieve bijdrage van de intensieve veehouderij is aanzienlijk. Er zijn twee mogelijke oplossingen: ofwel worden de externe effecten doorberekend, waardoor vlees veel duurder wordt en de internationale handel minder aantrekkelijk, ofwel wordt de sector eerst gesaneerd en worden dan de externe effecten doorberekend. Beide benaderingen streven ernaar de werkelijke kosten van producten te weerspiegelen, waardoor een duurzamere markteconomie ontstaat die gunstig is voor producenten, consumenten en het milieu.
Open link
► Het Center for Biological Diversity, een non-profitorganisatie, heeft een wetenschappelijke beoordeling vrijgegeven die aantoont dat het overschakelen naar plantaardige diëten kan helpen bij het aanpakken van gezondheidsproblemen die ontstaan door klimaatgerelateerde noodsituaties. Een gezond plantaardig dieet vermindert chronische ziekten zoals obesitas, diabetes en hartziekten. Hierdoor vermindert de druk op een al overbelast gezondheidssysteem, vooral tijdens calamiteiten. Volgens het onderzoek zijn veel gezondheidsinstellingen in de VS vaak overbelast, wat in rampscenario’s tot problemen kan leiden, vooral in gemarginaliseerde gemeenschappen. Plantaardige diëten hebben ook voordelen voor het milieu. Een Brits onderzoek heeft aangetoond dat het vermijden van dierlijke producten kan helpen bij het aanpakken van de klimaatcrisis. Mark Rifkin van het Center stelt dat verbeterde diëten essentieel zijn om beter te kunnen reageren op klimaatgerelateerde noodsituaties. Het rapport suggereert dat de huidige voedingsbeleid van de federale overheid herzien moet worden. Het benadrukt vier criteria voor voedingsbeleid: objectieve voedingsaanbevelingen, gezonde voedingspatronen, voldoende voedingszekerheid en effectieve voedingseducatie. Rifkin benadrukt dat betere voedingsbeleidsmaatregelen levens kunnen redden. Het onderzoek is gepubliceerd in Frontiers in Nutrition.
► Onlangs had ik een gesprek met iemand die zelf vegetarisch eet. Ze vroeg me waarom ik voor een veganistisch dieet had gekozen. Ik deelde mijn argumenten met haar, namelijk dat veganisme beter is voor dieren, gunstig is voor de gezondheid en het milieu ontlast. Ze was verrast dat ik sprak over gezondheidsvoordelen van veganisme, waarop ik haar vertelde dat er veel wetenschappelijk onderzoek bestaat dat dit ondersteunt. Ik bood aan om wat onderzoeksgegevens met haar te delen, maar haar reactie was onverwacht. Ze zei: ‘Nee, laat maar zitten. Ik ben bang dat ik dan misschien geen excuus meer heb om niet veganistisch te worden.’ Een opmerkelijke reactie, nietwaar? Hoe dan ook, voor degenen die wel nieuwsgierig zijn, heb ik hier enkele recente onderzoeken verzameld, allemaal uit 2023:
Cardiovasculaire en Cardiometabole Gezondheid:
► Verbeterde Cardiovasculaire Gezondheid: Onderzoek door Koutentakis et al. (2023) benadrukt gunstige effecten van een veganistisch dieet met lagere BMI, cholesterol, glucose en bloeddruk, verminderend het risico op hart- en vaatziekten.
► Voordelen voor Cardiometabole Gezondheid: Agnoli et al. (2023) tonen voordelen van vegetarische diëten bij het verminderen van het risico op hartziekten, obesitas, hypertensie en diabetes type 2.
► Risico op Hartziekten Verminderen: Dybvik et al. (2023) vinden bewijs dat vegetarische en veganistische diëten geassocieerd zijn met een lager risico op ischemische hartziekten.
Spieropbouw en Dieetkwaliteit:
► Spieropbouw op een Veganistisch Dieet: Monteyne et al. (2023) tonen vergelijkbare spiergroei en kracht met veganistische diëten als met omnivore diëten.
► Dieetkwaliteit en Depressieve Symptomen: Walsh et al. (2023) melden dat veganisten de hoogste dieetkwaliteit hebben en minder depressieve symptomen vertonen.
Milieu-Impact:
► Milieuvriendelijke Keuzes: Fillipin et al. (2023) stellen dat het veganistische dieet 44% minder milieu-impact heeft dan Mediterrane diëten.
► Milieu-Impact van Voedingskeuzes: Scarborough et al. (2023) tonen aan dat veganisten een aanzienlijk lagere milieu-impact hebben dan vleeseters.
Voeding en Veerkracht:
► Voeding als Sleutel tot Veerkracht: Rifkin (2023) benadrukt het belang van voeding om veerkracht tegen klimaat- en gezondheidscrises te vergroten en pleit voor beleidsmaatregelen en educatie.
Deze recente onderzoeken onderstrepen de vele voordelen van een veganistisch dieet voor zowel individuele gezondheid als het milieu. Voor degenen die nog twijfelen over de overstap naar veganisme, bieden deze bevindingen sterke en gevarieerde argumenten om te overwegen de voordelen van een plantaardig dieet te omarmen.
Zeer de moeite waard om dit gelezen te hebben!!
Open link
► Dit artikel op de website Our World in Data idee onderstreept het belang van het verminderen van lijden onder dieren, gezien hun vermogen om pijn te voelen.
Jaarlijks worden meer dan 80 miljard landdieren geslacht voor landbouwdoeleinden. Veel van deze dieren leven in fabrieksmatige boerderijen onder pijnlijke en wrede omstandigheden. De schattingen voor vissen zijn onzekerder, maar de aantallen verdubbelen vermoedelijk als ze worden meegerekend.
Er zijn veel mogelijkheden om dierenleed te verminderen, bijvoorbeeld door het aantal dieren dat gebruikt wordt voor voedsel, wetenschap, cosmetica en andere industrieën te verminderen. Ook kunnen de levensomstandigheden van de dieren die we blijven opvoeden verbeterd worden.
Het artikel stelt dat er een dringende behoefte is om rekening te houden met dierenwelzijn als we lijden in de wereld willen verminderen.
Open link
► Dit onderzoek van Wang et al. (2023) heeft als focus de effecten van plantaardige voedingspatronen op het risico van het krijgen van chronische ziekten zoals type 2 diabetes (T2D), hart- en vaatziekten (CVD), kanker en algehele sterfte. Uitgevoerd als een systematische review en meta-analyse van prospectieve observationele studies, omvatte het onderzoek 76 publicaties met meer dan 2 miljoen deelnemers. De bevindingen zijn duidelijk: een hogere naleving van een plantaardig dieet is omgekeerd gerelateerd aan het risico op deze ernstige aandoeningen. Specifiek daalde het risico op T2D met 18%, op CVD met 10%, op kanker met 9% en op algehele sterfte met 16% bij diegenen die een plantaardig dieet volgden. De voordelen waren zelfs groter wanneer het plantaardige dieet vooral bestond uit gezonde opties zoals groenten, fruit, volle granen en peulvruchten; het risico op T2D daalde dan naar 21%, op CVD naar 15% en op kanker naar 14%. Ongezonde plantaardige diëten toonden daarentegen een verhoogd risico op deze aandoeningen. De bevindingen benadrukken de potentieel significante gezondheidsvoordelen van een goed uitgebalanceerd plantaardig dieet.
Open link
► Dit onderzoek van Storz et al. (2023) analyseerde de voedingsinname, laboratoriumbiomarkers, supplementatiegedrag en B12-status van jonge, gezonde, fysiek actieve alleseters (vlees, vis, zuivel), lacto-ovo-vegetariërs (geen vlees en vis, wel zuivel en eieren) en veganisten (geen dierlijke producten) uit Duitsland.
Uit het onderzoek bleek dat plantaardige diëten, met name het veganistische dieet, gunstige patronen vertoonden op het gebied van lipidenmetabolisme en bloedsuikercontrole, maar de laagste voedselinname van B12 hadden. Veganisten hadden de laagste B12-inname uit voeding (0,43 µg/d), vergeleken met alleseters (2,14 µg/d) en lacto-ovo-vegetariërs (0,98 µg/d). Analyse van B12-status onthulde dat alleseters en veganisten een adequate B12-status hadden, terwijl lacto-ovo-vegetariërs een slechtere B12-status hadden. Minder lacto-ovo-vegetariërs gebruikten B12-supplementen vergeleken met veganisten (51% versus 90%).
Belangrijkste bevindingen toonden aan dat B12-status, ijzerstatus en lipidenmetabolisme de grootste invloed hadden op de gezondheidsstatus in de verschillende dieetgroepen. Het onderzoek benadrukt het belang van B12-supplementatie voor veganisten om een adequate B12-status te behouden.
Dit onderzoek werpt licht op de voedingsverschillen en gezondheidsmarkers bij mensen met verschillende diëten en benadrukt het belang van B12-supplementen voor veganisten om tekorten te voorkomen. Het benadrukt ook dat plantaardige diëten gunstige effecten kunnen hebben op lipidenmetabolisme en bloedsuikercontrole.
Open link
► Dit onderzoek van het Good Food Institute Europe evalueert plantaardig vlees in Europa en vergelijkt dit met dierlijk vlees. Het analyseert studies uit Duitsland, Nederland, Spanje en Zweden, gericht op de voedingswaarde van plantaardig vlees volgens EU-richtlijnen. Plantaardig vlees blijkt een bron van vezels, biobeschikbare eiwitten en micronutriënten te zijn, met een laag verzadigd vet- en natriumgehalte. Dit in tegenstelling tot dierlijk vlees, dat weinig vezels en veel verzadigd vet bevat. Het rapport suggereert dat de consumptie van plantaardig vlees kan leiden tot gezondheidsvoordelen zoals verminderd risico op hartziekten en darmkanker, verbeterde darmgezondheid en het behoud van een gezond gewicht. Het rapport benadrukt dat een hogere vezelinname samenhangt met een lager risico op ernstige ziekten zoals coronaire hartziekten. Het betoogt ook dat plantaardig vlees niet terecht als ultra-bewerkt (voedingsmiddelen met hoge calorieën, suiker, en verzadigd vet, maar weinig vezels) wordt bestempeld. Het rapport wijst op de volksgezondheidsvoordelen van het verminderen van vleesconsumptie, zoals het bestrijden van klimaatverandering door het verminderen van broeikasgasemissies, het tegengaan van antimicrobiële resistentie, het verminderen van het risico op pandemieën en het verminderen van voedselonzekerheid. Het concludeert dat plantaardig vlees een makkelijke vervanging biedt die de kwaliteit van het dieet kan verbeteren en significante volksgezondheidsvoordelen kan leveren.