We kunnen allemaal veranderen en groeien

Als mensen hebben we de capaciteit om onze kennis, vaardigheden en gewoonten voortdurend aan te passen. We kunnen zelfs onze denkwijzen, wereldbeelden en ingebakken patronen veranderen. Maar vaak reageren we defensief wanneer anderen onze meningen of keuzes in twijfel trekken. “Ik respecteer jouw mening, dus respecteer jij de mijne ook!”, zeggen we dan. Hiermee claimen we ons recht om zelf te kiezen.

Niet iedere keuze verdient respect

Die keuzevrijheid hebben we inderdaad. Maar niet elke keuze of mening verdient automatisch respect. Een keuze is niet per definitie moreel gerechtvaardigd, waardevol of prijzenswaardig, louter omdat wijzelf die maken. Hetzelfde geldt voor meningen – ze zijn niet automatisch respectabel vanwege onze vrijheid om ze te vormen. We kunnen ervoor kiezen om kwetsende, schadelijke of illegale dingen te doen, maar dat betekent niet dat zulke keuzes nastrevenswaardig of acceptabel zijn.

Kritische vragen als teken van respect

In plaats van direct respect te eisen voor onze standpunten, kunnen we openstaan voor kritische vragen. Het ter discussie stellen van een mening is juist een teken van respect. Het impliceert dat je de ander serieus neemt en tot dialoog en reflectie in staat acht. Op deze manier hebben we verouderde ideeën zoals slavernij achter ons kunnen laten.

Belang van een veilige context

De wijze waarop we elkaar ter verantwoording roepen, is van belang. Een publieke aanval vergroot de kans op verharding van standpunten. Voor een open gesprek is een veilige context nodig, waarin we van elkaar kunnen leren. Daarbij moeten we bereid zijn om niet alleen kennis uit te wisselen, maar ook onze diepgewortelde overtuigingen en aannames kritisch te bekijken.

Groeien door foute denkbeelden los te laten

Als we tijdens zo’n dialoog inzien dat sommige van onze ideeën achterhaald zijn, is dat geen zwakte maar juist een kracht. Foute denkbeelden of gewoonten loslaten is geen falen, maar een uiting van groei. In plaats van krampachtig vast te houden aan onze uitgangspunten, kunnen we nieuwe inzichten omarmen en ernaar handelen.

Continu leren en ontwikkelen

We hebben de capaciteit om voortdurend bij te leren en te veranderen. Door al onze opvattingen als voorlopig te beschouwen en open te staan voor herziening, kunnen we blijven ontwikkelen en als mensen vooruitgang boeken.