De directeur van adviesbureau ABCDE nodigde een progressiegerichte coach uit voor een kennismakingsgesprek. In dit kennismakingsgesprek vertelde hij dat hij de coach graag wilde uitnodigen om de jaarlijkse heidag met het hele bureau te begeleiden. Bij het bureau werkten zo’n 60 mensen. De directeur had een half jaar eerder een introductieworkshop over progressiegericht werken meegemaakt en was daar toen enthousiast over. Hij vroeg de coach of die de heidag wilde begeleiden op een vergelijkbare progressiegerichte manier.

Lees verder »

Toen ik opgeleid werd als psycholoog, in de jaren ’80, neigde de dominante manier van denken over intelligentie en persoonlijkheid naar wat we nu een statische mindset noemen. In grote lijnen werd ons aangeleerd dat zowel intelligentie als persoonlijkheid vanaf een bepaalde leeftijd (zeg, 18) nauwelijks ontwikkelbaar zijn. Persoonlijkheid werd grofweg gedefinieerd als het geheel van stabiele gedragsneigingen van individuen. Er werd gedacht dat individuele verschillen in persoonlijkheid relatief onveranderlijk waren en ook betekenisvol voor hoe we ons leven zouden moeten inrichten (denk bijvoorbeeld aan loopbaankeuzes). Met het woord ‘stabiel’ werd gedoeld op twee dingen. Ten eerste werd gedacht dat persoonlijkheidskenmerken stabiel over situaties waren. Met andere woorden: dat we ons in verschillende soorten situaties ongeveer op een zelfde manier gedragen vanwege onze persoonlijkheidstrekken. Ten tweede werd gedacht dat persoonlijkheidstrekken stabiel over tijd waren. Hiermee werd bedoeld dat persoonlijkheidskenmerken over de loop van een leven niet veel (kunnen) veranderen.Lees verder »

Een tijdje geleden schreef Scott Barry Kaufman een artikel waarin hij beweerde dat deliberate practice in activiteiten zoals schaken en het bespelen van een muziekinstrument maar dat het niet werkt in vrijwel elk creatief domein. Zijn argumentatie is: deliberate practice werkt goed voor activiteiten waarbij je op een consistente manier gedrag moet kunnen herhalen maar in creatieve domeinen is dit niet aan de orde. In een reactie op Kaufmans artikel, The deliberate creative,  weerlegt Cal Newport deze bewering en het argument op heldere wijze.

Een recent onderzoek van Renoux et al. (2024) werpt een interessant licht op hoe kleuters denken over verschillen in schoolprestaties. Dit onderzoek, uitgevoerd onder 610 Franse kleuters, onthult dat kinderen geneigd zijn meer inherente factoren (zoals intelligentie) dan extrinsieke factoren (zoals toegang tot onderwijsmiddelen) aan te wijzen als verklaringen voor waarom sommige kinderen beter presteren op school dan anderen. Lees meer over wat deze inherence bias inhoudt en wat de gevolgen ervan zijn.Lees verder »

Judith Glück is hoogleraar ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit van Klagenfurt in Oostenrijk. Ze is één van de toonaangevende wetenschappers in het opkomende gebied van wijsheidswetenschap. Ze begon dit onderwerp ruim 20 jaar geleden te bestuderen, waar ze werkte met de pionier van de wijsheidswetenschap Paul Baltes aan het Max Planck Instituut in Berlijn. Haar onderzoek heeft zich gericht op hoe leken tegen wijsheid aankijken, hoe wijsheid zich ontwikkelt, hoe deze kan worden gemeten, op situationele determinanten van wijsheid en op de relatie tussen wijsheid en waarden en intuïties. Samen met haar collega Susan Bluck introduceerde ze het MORE Life-ervaringsmodel van wijsheid. In dit interview vraag ik naar een verscheidenheid aan onderwerpen, zoals wat wijsheidswetenschap is, wat wijsheid zelf is, waarom wijsheid nu misschien meer dan ooit nodig is in de wereld, en hoe wijsheidswetenschap kan bijdragen aan vooruitgang in de wereld.

Lees verder »

Hoe komt het dat underdogs vaker dan je zou denken succesvol zijn? Wat maakt dat tegenslag mensen vaak sterker maakt? En wat verklaart dat de ogenschijnlijke sterken en machtigen in de praktijk toch vaak het onderspit delven? Op deze en soortgelijke vragen geeft de Canadese wetenschapsjournalist Malcolm Gladwell antwoord in zijn recente boek David en Goliath. De overwinning van de underdog.

Door Coen Helderman (@coenheld)

‘Van een nood een deugd maken’. ‘Ieder nadeel heeft zijn voordeel’. Wie niet sterk is, moet slim zijn’. Het zijn deze overbekende tegelwijsheden en ogenschijnlijk platgereden paden die het vertrekpunt vormen van het nieuwe boek van de bestseller auteur Malcolm Gladwell. Het is een hele kunst om van hieruit een boek te schrijven dat ontroert, diepgang heeft en bovendien aanzet tot nadenken. Gladwell is daar toch wonderwel in geslaagd. Dat doet hij vooral door prachtige verhalen te schrijven, waarin hij mensen en gebeurtenissen tot leven brengt. Hij bevestigt daarmee al doende in één beweging de centrale stelling van zijn boek, namelijk dat de grootste kracht vaker dan wij denken juist in het kleine en onconventionele schuilt.

Lees verder »

De percepties en gedragingen van leraren kunnen veel impact hebben op de overtuigingen, motivatie, inspanningen en prestaties van leerlingen. Een manier waarop leraren hun leerlingen beïnvloeden heeft te maken met de manier waarop ze de prestaties van hun leerlingen beoordelen. Falko Rheinberg (1980) liet zien dat sommige leraren de neiging hebben om studenten met elkaar te vergelijken – dit wordt een sociale referentienormoriëntatie genoemd (sociale RNO) – terwijl andere leraren de neiging hebben om de huidige leerprestaties van leerlingen te vergelijken met hun eerdere prestaties – dit wordt een individuele referentienormoriëntatie genoemd (individuele RNO).

Lees verder »

Hoe kun je uitvragen na oefeningen in een training? Bij progressiegerichte trainingen vragen we na ieder onderdeel van de training of het betreffende onderdeel nuttig was voor de deelnemer en zo ja, hoe het nuttig was. Hieronder kun je lezen waarom we dit doen en hoe je het kunt doen.

Lees verder »

Carol Dweck ontving een uitnodiging om een persoonlijke terugblik te schrijven over haar decennialange carrière als onderzoekster op het gebied van mindset. In plaats van dit te doen besloot zij een artikel te schrijven met haar veel jongere collega David Yeager, die een belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van het onderzoek naar mindsets in de laatste tien jaar. In de eerste helft van het artikel beschrijft Dweck hoe haar onderzoek van de grond gekomen is en zich ontwikkeld heeft tot een fascinerend en invloedrijk onderzoeksgebied. In de tweede helft van het artikel beschrijft David Yeager hoe mindsetonderzoek zich enorm heeft ontwikkeld in het tijdperk van veldexperimenten en replicatiewetenschap. 

Lees verder »

Actief leren is belangrijk. Voor het goed leren begrijpen van nieuwe concepten is een uiterst bewuste en actieve aanpak nodig. Het is niet voldoende om slechts te luisteren naar een uitleg over het concept, of er iets over te lezen. Een veel actievere benadering is nodig om je een concept echt eigen te maken. Hieronder beschrijf ik zo’n aanpak. Deze kun je direct uitproberen om je één of meer progressiegerichte concepten eigen te maken.

Lees verder »

In het weekend kreeg ik een email van iemand die me schreef dat hij een boek gelezen had over de oorlog in Joegoslavië. Hij was geraakt door de vreselijke wreedheden die mensen elkaar daar hadden aangedaan en schreef dat hij dacht dat de verklaring voor de wreedheden was dat mensen nu eenmaal continu zoeken naar manieren om elkaar te domineren. Zijn vraag aan mij was: hoe moeten we, gegeven dat mensen zich vaak slecht gedragen, zelfs wanneer het goed met ze gaat, organisaties zo inrichten dat we deze slechtheid kunnen minimaliseren? In eerste instantie reageerde ik vrij kort op zijn vraag:

Er is veel onderzoek gedaan naar welke interventies leerlingen en studenten helpen om goed te leren en te presteren. Tot nu toe heeft nadruk gelegen op het onderzoeken van kortetermijneffecten van interventies. Begrijpelijk, want je wilt graag dingen doen die studenten snel helpen wanneer ze problemen in het leren en presteren. Maar wat weten we over de langetermijneffecten van interventies?

Toppers in allerlei disciplines kennen de kracht van deliberate practice. Zij oefenen doelgericht met uitdagende taken, krijgen feedback en blijven herhalen tot fouten uit hun presteren verdwijnen. Door dit jarenlang te blijven doen blijven zij progressie boeken en door prestatieplafonds heen breken. Maar deliberate practice werkt niet alleen als je de top in een discipline wilt bereiken. De aanpak werkt op welk niveau je nu ook staat. Maar veel mensen benutten de kracht van deliberate practice nauwelijks of niet. In een nieuw onderzoek van Eskreis-Winkler et al. (2016) is gekeken hoe leerlingen ertoe gebracht konden worden om deliberate practice toe te passen en wat het effect hiervan op hun presteren was.Lees verder »

Als we ons slecht voelen, ligt het voor de hand dat we naar dingen zoeken die ervoor zorgen dat we ons beter gaan voelen. En wel liefst zo snel mogelijk. Maar pas op. Sommige dingen die er geheid voor zorgen dat we ons vrijwel direct wat beter kunnen gaan voelen, kunnen op de iets langere termijn erg nadelige effecten hebben. Een voorbeeld zou het gebruik van antidepressiva kunnen zijn. Wellicht werken ze verlichtend op de korte termijn maar hebben ze nare bijwerkingen op de iets langere termijn. Maar er is een ander voorbeeld dat waarschijnlijk minder voor de hand ligt: positieve fantasieën. Natuurlijk, het is logische gedachte: “Voel je je rot, fantaseer dan dat je leven er heerlijk en geweldig uitziet. Dan voel je je vast snel beter!”Lees verder »

Als mensen dingen doen die ons dwars zitten of pijn doen, kunnen we soms een sterke neiging voelen opkomen om hen dit betaald te zetten. De impuls om te straffen en wraak te nemen kan soms heel krachtig zijn. Dit geldt in extreme gevallen. Als iemand een moord op zijn geweten heeft, kan het zijn dat nabestaanden de moordenaar toewensen dat hij mag rotten in de hel. Maar ook in mindere extreme situaties kunnen we de neiging op voelen komen om de ander te laten boeten.

Lees verder »