Mikken op tijdelijkheid van het coach-cliëntcontact

Ik pleit ervoor om te mikken op tijdelijkheid van het coach-cliëntcontact. Als progressiegerichte coach loop je soms een tijdje mee met een cliënt (een individuele cliënt of een team of organisatie). Tijdens het meelopen stel je als coach allerlei vragen en geef je reacties op antwoorden van de cliënt in de hoop dat deze de cliënt helpen om betekenisvolle progressie te boeken.

Hoe zorg je voor tijdige beëindiging?

Gisteren sprak ik met een performance coach die sinds iets meer dan een half jaar progressiegerichte principes en technieken gebruikt. Hij werkt soms met individuen maar vooral met teams. Met deze teams doet hij heisessies. Het onderwerp waar we het over hadden was hoe je ervoor kunt zorgen dat de samenwerking met de cliënt tijdelijk blijft. Met andere woorden: hoe zorg je ervoor dat het coach-cliëntcontact niet te lang doorloopt en dus tijdig beëindigd wordt?

Waarom tijdelijk?

Eerst spraken we over waarom het goed is om het coach-cliënt contact te zien als tijdelijke. Een voor de hand liggende reden zou een financiële kunnen zijn. Een cliënt zou het tijdelijk kunnen willen houden omdat het duur is om voortdurend een coach in te schakelen. Een coach zou het tijdelijk kunnen willen houden omdat een cliënt onvoldoende budget heeft om hem haar te betalen.

Naast financiële redenen voor tijdelijkheid zijn er inhoudelijke redenen. Een inhoudelijke reden heeft te maken met de manier van werken in progressiegericht werken. Een van de belangrijkste instrumenten die je als progressiegerichte coach inzet is het stellen van vragen. Dat zijn vragen vanuit een houding van niet weten. Deze vragen verhelderen de zaak niet alleen voor jou maar ook voor de klant.

Houding van niet weten

Het stellen van deze vragen is het gemakkelijkst en werk het best als je een zekere buitenstaander bent en als een relatieve buitenstaander gezien wordt. Cliënten ervaren het als legitiem dat een buitenstaander allerlei vragen stellen maar dit is minder vanzelfsprekend als de vragensteller onderdeel geworden is van het systeem. Bij insiders die allerlei vragen gaan stellen, kan men zich afvragen: Hoezo weet jij dit niet? Waarom moet jij dit nog vragen?

Ook voor jezelf als coach is het effectiever om een zekere buitenstaander te zijn. Veel dingen die gebeuren ga je onwillekeurig als vanzelfsprekend zien. Je bedenkt het misschien niet eens meer om dit soort vragen te stellen. Kortom als buitenstaander is het gemakkelijker om allerlei vragen te stellen en wordt je ook gemakkelijker geaccepteerd als iemand die allerlei vragen stelt.

Zelfredzaamheid

Daarnaast is het zo dat het voor de cliënt en zijn of haar zelfredzaamheid beter kan zijn om het contact met de coach als eindig te zien. Er kan al gemakkelijk een gevoel van afhankelijkheid ten opzichte van een coach ontstaan. Dit kan de beleving van competentie en autonomie van de cliënt onbedoeld ondermijnen. De coach kun je zien als iemand die tijdelijk meedenkt en dan weer weg is. Na verloop van de tijd kan de coach weer even meelopen. Maar in principe ben je zelfredzaam.

Schaalvraag

Als je de indruk krijgt dat het voor de cliënt lastig is om het coachingstraject na verloop van tijd te beëindigen kun je een speciaal soort schaalvraag gebruiken. Deze kun je als volgt stellen: Stel je eens een schaal voor van 0 tot 10, waarbij 10 staat voor de situatie waarin jij zelfstandig verder kunt met dit onderwerp en daar geen hulp van mij meer bij nodig hebt. De 0 staat voor de situatie waarin jij geen idee hebt hoe je er zelf mee verder kunt. Waar sta je nu op die schaal? Deze schaalvraag kun je in meerdere gesprekken terug laten komen. Hij kan cliënten helpen om te ontdekken wanneer ze er aan toe zijn om zelf verder te kunnen, zonder jouw hulp.

Niet definitief

De tijdelijkheid van het coach-cliëntcontact betekent overigens niet dat je de relatie definitief beëindigt. Je kunt afspreken met de cliënt dat deze je altijd weer eens kan benaderen als die daar in de toekomst behoefte aan zou hebben. Een dergelijke afspraak maakt het voor cliënten vaak nog iets gemakkelijker om het huidige coach-cliëntcontact te beëindigen en weer zelfstandig verder te gaan.