Een uitgangspunt binnen progressiegericht werken is dat iedereen elke dag behoefte aan betekenisvolle progressie heeft. Betekenisvolle progressie houdt in: vooruitkomen in iets dat we als intrinsiek waardevol ervaren. Met andere woorden: iets dat overeenstemt met onze eigen waarden. Betekenisvolle progressie is een van de meest motiverende dingen in werk en in het leven (zie o.a. Amabile & Kramer, 2011 en Schunk & Usher, 2012). Zelfs kleine betekenisvolle progressie kan ons het gevoel geven dat we goede dag hebben. Hieronder kun je lezen waarom de behoefte aan progressie universeel is en wat voor strategieën er zijn om progressie te boeken. Ook kun je lezen wat voor tegenwerpingen er zijn tegen de gedachte dat we altijd een behoefte aan progressie hebben en wat mijn tegenwerpingen tegen die tegenwerpingen zijn.

De universele behoefte aan progressie

Een uitgangspunt in progressiegericht werken is dat ieder van ons iedere dag op zoek is naar betekenisvolle progressie. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat we, in wat voor omstandigheden we ons ook bevinden, altijd het onderscheid kunnen maken tussen dingen die ons beter bevallen en dingen die ons minder goed bevallen (lees meer hierover).

De wereld/het leven is complex. In wat voor omstandigheden we ons ook bevinden, er zijn altijd dingen die ons beter bevallen en dingen die ons minder goed bevallen. En omdat we een voorkeur hebben voor dingen die ons goed bevallen boven dingen die ons minder goed bevallen, is er altijd ruimte voor en behoefte aan progressie.

4 Strategieën om progressie te boeken

Met betrekking tot de dingen die ons minder goed bevallen zouden we verbetering op prijs stellen. Om die verbetering te realiseren kunnen we aan vier progressiestrategieën  denken:

1. Zelfverbetering: we kunnen iets in onszelf verbeteren. Voorbeelden zijn: we kunnen onze kennis of vaardigheden versterken zodat we beter opgewassen zijn tegen uitdagingen die op ons afkomen. Stel dat je merkt dat je communicatievaardigheden tekortschieten in een teamomgeving. Je kunt zelfverbetering zoeken door je aan te melden voor een communicatiecursus of door boeken te lezen over effectieve teamcommunicatie. Je zou ook een mentor kunnen zoeken om je te helpen je vaardigheden te verbeteren.
2. Situatieverbetering: we kunnen iets in de situatie verbeteren. Voorbeelden zijn: we kunnen de methoden, systemen, structuren waarbinnen we werken veranderen, repareren of vernieuwen. We kunnen actief veranderingen aanbrengen in onze werk- of leefomgeving om deze meer naar onze zin te maken. Bijvoorbeeld, als de huidige taken op ons werk ons een gevoel van ontevredenheid geven, kunnen we het initiatief nemen om het takenpakket te herzien in overleg met onze leidinggevende. Hierbij kan het gaan om de verandering van processen, systemen of methoden. Misschien kun je een efficiënter systeem introduceren, taken delegeren die niet bij je interesses passen, of juist nieuwe taken op je nemen die je meer voldoening geven.
3. Situatieselectie: We kunnen andere situaties opzoeken. Voorbeelden zijn: we kunnen een andere baan zoeken, we kunnen een andere werkplek kiezen, we kunnen samenwerking met andere mensen opzoeken. Wanneer je merkt dat je werkplek niet bevorderlijk is voor je welzijn of prestaties, kun je overwegen van baan te veranderen. Je zou ook kunnen overwegen om over te stappen naar een flexibele werkplek of om op afstand te werken als je huidige situatie dat toelaat.
4. Interpretatieverbetering: We kunnen onze interpretaties veranderen. We kunnen de manier waarop we last hebben van situaties verminderen door te komen tot realistischere en minder zelf-ondermijnende interpretaties (lees meer). Als je vaak negatief reageert op feedback, kun je proberen je interpretatie daarvan te verbeteren. Je kunt je mindset veranderen om feedback te zien als een kans om te leren en te groeien, in plaats van het te zien als een persoonlijke aanval.

3 Soorten tegenwerpingen

Ik ben drie soorten (min of meer) tegenwerpingen tegengekomen tegen het idee dat we allemaal altijd een behoefte aan betekenisvolle progressie hebben:

1. Weerstand: Specifieke opgelegde verbeterdoelen afwijzen.
2. Ongeloof: Niet geloven dat progressie bestaat of praktisch haalbaar is. Negatieve verwachtingen hebben over het leven, de wereld of je eigen situatie of leven.
3. Algemene scepsis: Niet geloven dat het zoeken naar progressie er voortdurend is of zou moeten zijn bij mensen. Soms gaat dit gepaard met een verontwaardigde uitroep in de trant van: “Waarom moet het altijd beter? Laten we blij zijn met wat we hebben!”

Mijn tegenwerpingen tegen de tegenwerpingen

► Wat betreft weerstand: om te willen werken aan progressie is een gevoel van autonomie nodig. We willen graag zelf kiezen aan welke progressie we gaan werken, op welk moment we dat doen, in welk tempo en op welke manier. Zo maar een verbeterdoel opleggen werkt vaak niet goed. Wanneer we echter het belang van een extern doel gaan inzien, kunnen we er ook helemaal achter gaan staan (lees meer).

► Wat betreft ongeloof: in sommige omstandigheden kunnen we als mensen het geloof in onszelf verliezen. Dit kan onder andere gebeuren als we constant bekritiseerd zijn, geen liefde en ondersteuning en stimulering hebben gekregen of mishandeld zijn. Wanneer echter de behoefte aan autonomie en het geloof in de mogelijkheid van progressie bij dergelijke individuen wordt ondersteund, opent zich de mogelijkheid tot en de motivatie voor progressie weer voor hen. Hier onderstaande model schetst de relatie tussen motivatie, mindset, inspanning en betekenisvolle progressie:

► Wat betreft algemene scepsis wil ik twee dingen opmerken. Ten eerste is het zo dat naast de behoefte voor progressie ook de waardering van wat er al is belangrijk is. Deze twee zaken kunnen heel goed samengaan (zie de cirkeltechniek) en moeten dus niet tegenover elkaar geplaatst worden. Je kunt waardering hebben voor bepaalde aspecten van de situatie en behoefte aan progressie hebben met betrekking tot andere aspecten. Ten tweede heb ik gemerkt dat er een verschil is tussen de woorden van progressiesceptici en hun gedrag. Misschien beweren ze dat progressie onzin is, niet bestaat, niet nodig is, enzovoorts. Maar in hun leven doen ze wel degelijk dingen met het doel om te komen tot verbetering. Deze activiteiten impliceren dat ook zij dingen (en zichzelf) willen verbeteren.

Vraag

Wat wil jij vandaag graag verbeteren?