Polarisatie tussen groepen is een groot en actueel probleem. Je kunt hierbij denken aan de polarisatie tussen groepen in spraakmakende internationale conflicten, zoals het onlangs weer heftig opgelaaide Israëlisch-Palestijns conflict. Maar je kunt ook denken aan conflicten tussen groepen binnen maatschappijen. Dit soort tegenstellingen kan te maken hebben met religieuze, politieke of ideologische denkbeelden, met economische factoren en met etnische afkomst of een combinatie van deze dingen. Welke rol kan het cultiveren van wijsheid spelen bij de oplossing van dit soort conflicten?

Trainingen Progressiegericht Werken

Eerder onderzoek: mindset kan helpen bij groepsconflicten

Vooropgesteld, de oplossing van problemen die voort kunnen komen uit dit soort spanningen tussen groepen, zal niet alleen vanuit de psychologie komen. Maar de psychologie kan misschien wel een bijdrage leveren aan de oplossing. Hier kun je bijvoorbeeld lezen over onderzoeken naar het positieve effect van het beïnvloeden van de mindset van mensen. Door het besef te versterken bij mensen dat groepen kunnen veranderen, werd in deze onderzoeken een positievere houding ten aanzien van leden van de andere groep bewerkstelligd en een grotere compromisbereidheid.

Nieuw onderzoek: kan wijsheid helpen?

Een nieuw onderzoek van Brienza et al. (2021) biedt een ander interessant aanknopingspunt. De onderzoekers verwachten dat wijs redeneren zou helpen bij het oplossen van conflicten tussen groepen. Wijs redeneren operationaliseerden de onderzoekers als bestaand uit de volgende componenten (en mate die via de SWIS-schaal)

  1. Epistemische nederigheid: herkennen van en accommoderen voor onzekerheid en de grenzen van de eigen kennis
  2. Contextualisme: kijken naar het grotere geheel en verandering in situaties
  3. Perspectivisme: proberen situaties vanuit meerdere hoeken te begrijpen
  4. Dialectiek: bijv. integratie van verschillende belangen

(Lees hier meer over de achtergronden van de betekenis van wijsheid)

Onderzoek

Voor 5 correlationele studies rekruteerden de onderzoekers respondenten die zich zelf identificeerden als behorende tot een groep die betrokken was bij een intergroepconflict. Ze onderzochten de relaties tussen de mate van wijs redeneren en intergroeps-positiviteit en attitudepolarisatie. De onderzoeken richtten zich op uiteenlopende voorbeelden van intergroep-conflicten.

Daarnaast deden zij twee experimentele studies waarin ze de effecten testten van een korte online wijs-redenerende denkoefening op positiviteit en polarisatie tussen groepen, en welwillend gedrag jegens mensen van de andere groep.

Resultaat: wijs redeneren helpt tegenstellingen te overbruggen

Als resultaat van de correlationele studies vonden de onderzoekers dat wijs redeneren consistent samenhing met meer positiviteit ten opzichte van leden van de andere groep en met minder polarisatie van attitudes tussen verschillende groepen en conflicten. De experimentele studies leverden voorzichtig eerste bewijs op voor het nut van het oefenen van wijs redeneren om spanningen tussen groepen te verminderen.

Wat vind je van dit artikel?
  • Interessant (2)
  • Bruikbaar (1)