Wie moeten we geloven tijdens de Corona-crisis?

Tijdens deze Corona-pandemie krijgen we enorm veel informatie over ons heen over het virus. We worden frequent geïnformeerd door de overheid en door experts. Daarnaast zijn er veel mensen die niet direct als expert te betitelen zijn die toch stellige meningen verkondigen over het virus en hoe het zich verspreidt en over de vraag welke maatregelen en wel of niet moeten worden genomen. Hoe moeten we hier over denken?

Maurice de Hond en Jort Kelder

Maurice de Hond kreeg in het tv-programma Op1 uitgebreid de ruimte om zijn visie te geven op hoe het virus zich verspreidt. Viroloog Ab Osterhaus kreeg af en toe de gelegenheid hier beknopt op te regeren. Terwijl Osterhaus sprak, werd De Hond af en toe nee-schuddend in beeld gebracht. Een andere niet-expert die zich een tijdje geleden stellig uitte is Jort Kelder. Hij bekritiseerde het regeringsbeleid met de stelling dat we 80-plussers aan het redden zijn die te dik zijn en gerookt hebben ten koste van ‘massale bedrijfssterfte’.

Meningen op de sociale media

Op sociale media zie je ook allerlei niet-experts uitspraken doen over Corona. Zo kun je allerlei influencers beweringen zien doen over hoe het zit met Corona en wat er moet gebeuren. Er zijn ook extreme zienswijzen. Zo zijn er mensen die beweren dat er een relatie met het 5G-netwerk is, dat Corona een vorm van biologische oorlogsvoering is, dat Bill Gates erachter zit, dat salafisten erachter zitten, etc.

Het Dunning-Kruger effect

We leven in een vrij land en iedereen mag natuurlijk zeggen wat hij wil. Maar het lijkt me goed om het Dunning-Kruger effect in de herinnering te roepen. Dit is het verschijnsel dat mensen die ergens incompetent in zijn niet in staat zijn om hun eigen incompetentie te herkennen en daardoor geneigd zijn hun eigen competentie op het betreffende gebied te overschatten. Dit effect is niet iets dat je alleen ziet bij gekke of schreeuwerige types. We zijn allemaal kwetsbaar voor het Dunning-Kruger effect. Vooral als we een klein beetje kennis hebben over een onderwerp kunnen we onze eigen kennis over het onderwerp overschatten (soms schromelijk overschatten).

Ik betrap mezelf ook weleens op een gedachte over het Corona-virus of wat er moet gebeuren. Maar kan ik helder uitleggen wat het COVID-19 virus precies is? Eh.. nee. Ik kan amper uitleggen wat een virus is. Beschik ik over een heldere basiskennis over het vakgebied van de epidemiologie? Laat staan over diepgaande deskundigheid? Welnee. Het lijkt me beter dat ik me luisterend opstel als het om dit onderwerp gaat.

In het geval van Maurice de Hond lijkt ook sprake te zijn van het Dunning-Kruger effect. Het is natuurlijk niet zo dat Maurice de Hond nergens deskundig in is. Hij heeft onder andere veel ervaring met en kennis over opiniepeilingen. Maar het lijkt me sterk dat hij ook op het gebied van virussen en epidemiologie een autoriteit is.

Benutten van meerdere expertisegebieden

De vraag is wel terecht welke soorten expertise dan nu serieus genomen moeten worden. Ik denk dat de primaire expertises die nu belangrijk zijn de virologie en de epidemiologie zijn. Maar daarnaast zijn diverse andere expertises van belang om goede door deze crisis heen te komen. Denk alleen maar aan de artsen die patiënten behandelen. Maar ook aan de IT-expertise die nu nodig is om een app te bouwen die straks kan helpen bij het indammen van het virus. Natuurlijk spelen economen ook een belangrijke rol bij het oplossen van de crisis.

We hoeven niet van onszelf te vragen om te komen tot een eigen visie op Corona laat staan dat wij de lijnen moeten uitzetten in de maatschappij om de crisis op te lossen. We kunnen beleidsmakers en mediaberichten volgen om onszelf op de hoogte te houden. Wat vooral belangrijk is, is dat die beleidsmakers en media experts bevragen over en serieus nemen in hun eigen veld van expertise en niet daarbuiten.

Lees ook: The Dangerous Rise of COVID-19 Influencers and Armchair Epidemiologists